Thủ tướng Phan Văn Khải của Việt Nam có thể đi thăm Hoa Kỳ trước mùa hè, theo tin của các nhà ngoại giao và phân tích thời cuộc, và đây sẽ là chuyến công du đầu tiên của một giới chức ở cấp bực này kể từ khi cuộc chiến Việt Nam kết thúc đã 30 năm.
Chuyến đi lịch sử sẽ đánh dấu 10 năm kể từ khi hai nước cựu thù tái lập bang giao. Trong thời gian qua, hai bên đã cố gắng cải thiện các quan hệ tuy bị căng thẳng vì thành tích nhân quyền của chính phủ Việt Nam, nhưng đã được duy trì nhờ các giao dịch thương mại gia tăng đều đặn.
Một nhà ngoại giao yêu cầu không nêu danh tính nói với hãng tin AFP rằng hai nước đang thương nghị qua các đường lối ngoại giao để chuẩn bị cho chuyến viếng thăm của ông Khải, và trừ khi xảy ra các tình huống bất chợt, thì chuyến đi có thể diễn ra vào tháng 5 hoặc tháng 6.
Bộ ngoại giao Việt Nam từ chối không đưa ra lời bình luận về các tin tức này. Một viên chức tại sứ quán Hoa Kỳ ở Hà Nội cho biết chưa có xác nhận về chuyến đi nhưng không bác bỏ là các cuộc thảo luận đang được xúc tiến.
Bình luận về chuyến viếng thăm lịch sử này, ông Adam Sitkoff, giám đốc điều hành phòng thương mại Mỹ tại Hà Nội cho rằng thiện chí chính trị đã sẵn sàng.
Ông Sitkoff nói với đài Tiếng Nói Hoa Kỳ rằng tuy chưa có xác nhận chính thức về chuyến đi, ông cảm thấy cả chính phủ Mỹ lẫn chính phủ Việt Nam đều muốn thấy chuyến đi của thủ tướng Việt Nam diễn ra trong năm nay. Mùa hè này đánh dấu 10 năm tái lập bang giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam và quan hệ song phương hiện khá tốt đẹp và cộng đồng kinh doanh Mỹ cảm thấy chuyến đi sẽ là một tiêu biểu mạnh mẽ cho tình thân hữu giữa hai nước và một mối quan hệ tích cực nếu thủ tướng và phái đoàn Việt Nam đi thăm thủ đô Washington và các thành phố khác vào mùa hè này. Vì vậy phòng thương mại Mỹ tại Hà Nội ủng hộ chuyến đi đó.
Một chuyên gia thông thạo tình hình khác ở Hà Nội cho rằng chuyến đi tùy thuộc rất nhiều vào vấn đề nhân quyền tại Việt Nam và chính sách đối nội của Hoa Kỳ.
Ông Carl Thayer, một chuyên gia người Australia về Việt Nam, nói rằng bất cứ chuyến đi nào cũng có thể đưa đến sự kiện "hòn đất ném đi hòn chì ném lại," trong đó Hà Nội giải quyết một số ưu tư của Hoa Kỳ về vấn đề nhân quyền để đổi lấy tiến bộ trong các cuộc thương thảo về mậu dịch.
Các chuyên gia khác cho rằng vấn đề chuyến đi không phải là có xảy ra hay không mà là khi nào, viện dẫn chuyến đi Hoa Kỳ sắp tới của ông Lê văn Bàng, cựu đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ và hiện đang giữ chức thứ trưởng ngoại giao.
Chuyến đi của ông Khải sẽ đáp lại chuyến đi thăm Việt Nam năm 2000 của tổng thống Mỹ lúc đó là ông Bill Clinton, và cũng sẽ mở đường cho chuyến đi đến Hà Nội vào năm tới của đương kim tổng thống Hoa Kỳ, ông George W. Bush, theo dự kiến sẽ đến dự hội nghị thượng đỉnh của tổ chức hợp tác kinh tế châu Á Thái Bình Dương họp tại Hà Nội.
Vẫn theo nhận xét của ông Carl Thayer, thì thời điểm đã chín mùi cho một kỷ nguyên mới. Đây là một cơ hội lớn cho Hà Nội và Washington xóa đi những bực bội hiện tại.
