San Francisco, một thành phố du lịch với cầu Golden Gate nổi tiếng và khu chợ Tàu được xem là lớn nhất nước Mỹ, đang dần dần chứng kiến sự hội nhập của các di dân người Việt về mặt kinh tế và văn hóa. Trong dịp Tết Nguyên Đán năm nay, người Việt tại đây đã tổ chức một hội chợ Tết với hơn 70 gian hàng ngay giữa lòng thành phố có cộng đồng người Hoa lớn nhất này. Mời quí vị nghe một số chi tiết về lễ hội Xuân Ất Dậu, qua buổi nói chuyện giữa Trần Nam trong Ban Việt Ngữ của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ với nhà báo Huỳnh Lương Thiện tại thành phố San Francisco:
Kính chào anh Huỳnh Lương Thiện, thưa anh, theo tin tức thì năm nay cộng đồng người Việt tại San Francisco có tổ chức một chợ Tết để mừng Xuân Ất Dậu, xin anh vui lòng cho biết thêm một số chi tiết về hội chợ này?
Dạ vâng, Huỳnh Lương Thiện xin kính chào anh Trần Nam và quí thính giả của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ. Thưa anh và thưa quí vị, đúng như vậy vào ngày Chủ Nhật, 6 tháng 2, tức là ngày 27 Tết, cộng đồng người Việt tại San Francisco đã tổ chức một cái hội Tết có thể nói là rất thành công và hấp dẫn. Cũng rất may là trong khi thời tiết thường là lạnh lẽo nhưng hôm đó trời lại nắng ráo, ấm áp và rất là đẹp. Chúng tôi đã có mặt ngay từ đầu và thấy rằng từ 11 giờ sáng, ông Thị Trưởng Gavin Newsom đã tới cùng với đông đảo quan khách như ông Peskin, Chủ tịch Hội Đồng Thành Phố, ông Chris Daly, Dân biểu Lalend Yee, Dân biểu Mark Leno, bà Cảnh Sát Trưởng, bà Giám Đốc Sở Cứu Hỏa. Và đặc biệt vị tân Dân Biểu gốc Việt đầu tiên tại Hoa Kỳ là ông Trần Thái Văn từ Sacramento và Phó thị Trưởng thành phố Westminster Andy Quách, 2 người trẻ được sự thương mến của cộng đồng từ Nam California, cũng lên tham dự.
Sau khi ông Thị Trưởng đốt pháo vào lúc 11 giờ là múa lân vui lắm, và thưa quí vị ông Thị Trưởng rất là vui, ông đã xông vào giành cái trống và đánh trống múa lân luôn. Sau đó ông đã hướng dẫn cả phái đoàn cắt băng khánh thành hội Tết và đi vào khán đài chính, băng qua khoảng hơn 70 gian hàng.
Thưa anh San Francisco là thành phố có một khu chợ Tàu rất lớn, có thể nói là lớn nhất nước Mỹ của cộng đồng người Hoa, vậy hội chợ Tết của người Việt được tổ chức ở địa điểm nào, có gần với khu chợ này hay không?
Thưa quí vị, hội Tết tại San Francisco, bà con người Việt đã được thành phố cho phép chặn lại những con đường chính tại khu phố Việt Nam là khu Tenderloin mà con đường chính là Larkin. Nếu quí vị có dịp đến San Francisco thì quí vị sẽ thấy có con đường Larkin là có hàng quán, phở, bánh trái Việt Nam, chợ búa vân vân. Thưa anh con đường đó đã trở thành con đường của cộng đồng người Việt tại đây . Và cách đây 1 năm, qua sự vận động của cộng đồng người Việt tại San Francisco, Hội Đồng Thành Phố và ông Thị Trưởng đã chấp thuận cho cái khu đó được gọi là khu Little Saigon, thành ra hội Tết được tổ chức ngay tại khu Little Saigon.
Lúc nãy anh có nói là có đốt pháo trong lễ khai mạc hội chợ, vậy ở đó không cấm đốt pháo trong dịp Tết?
Trên nguyên tắc thì không được đốt pháo nhưng mà sau cái tràng pháo chính thức đó thì mọi việc đã diễn ra một cách tốt đẹp. Sau đó là lể chào cờ vàng ba sọc đỏ, rồi thì bà con từ từ kéo tới, lúc đó là khoảng 7 hay 8 ngàn người, nhưng mà vào buổi trưa, sau khi ông Thị Trưởng phát tiền lì xì cho trẻ em, thì rất là vui. Các em mặc dầu ở Hoa Kỳ, ở San Francisco nhưng các em đã được cha mẹ cho mặc áo dài khăn đóng rất là đẹp. Ngày Xuân các em đến chúc Tết ông Thị Trưởng và các bô lão, và ông Thị Trưởng và các bô lão cũng lì xì cho các em. Có lễ gia tiên, đặc biệt là trong số người tham dự đông đảo, không những chỉ có người Việt mà còn có khách Hoa Kỳ, người Mễ, người Hoa, người Ấn, v..v vì San Francisco là một thành phố du lịch và cái hội Tết truyền thống này cũng đã được tổ chức từ hơn 10 năm, và cũng đã được các cơ quan truyền thông nói đến.
Thưa anh như vậy là người Mỹ và các cộng đồng thiểu số khác tại San Francisco lâu nay cũng đã chú ý rất nhiều đến các sinh hoạt truyền thống của người Việt trong ngày Tết?
Dạ thưa đúng, hàng năm như anh đã thấy có sự tham dự của các viên chức cao cấp nhất của thành phố như ông Thị Trưởng rồi đến ông Chủ Tịch Hội Đồng Thành Phố, Giám Sát Viên trong Hội Đồng Thành Phố, các vị Dân Biểu, Bà Cảnh Sát Trưởng, bà Giám Đốc Sở Cứu Hỏa, có thể nói hầu như tất cả các viên chức cao cấp nhất của thành phố đều hân hoan, bởi vì họ thấy rằng không phải là họ chỉ giúp người Việt không thôi mà ông Thị Trưởng đã nói rằng chính cộng đồng người Việt, mặc dầu mới có mặt tại thành phố này chỉ 30 năm tị nạn thôi nhưng đã góp phần tạo cho thành phố này một vẻ mặt tốt đẹp.
Anh có thể cho biết một vài trường hợp điển hình về sự đóng góp của người Việt tại thành phố San Francisco?
Thưa anh tôi xin nói thật cái khu Tenderloin trước đây không phải là cái khu tốt lắm, có thể nói thẳng đây là 1 trong những khu vực không được tốt tại thành phố San Francisco như tội ác, xì ke ma túy vân vân, nhưng từ khi cộng đồng người Việt tị nạn đến đây cùng với người Hoa, người Cao Miên, thì mình đã cố gắng tái tạo cái khu này để nó khởi sắc, nó sinh động và nó an toàn hơn, thành ra thành phố họ cũng quý mình lắm . Khi business lên, các thứ khác lên, hàng quán lên thì nó cũng tạo cho cái sinh khí tại đây hơn hẳn lên tại khu này so với lúc người Việt chưa đến đây, thưa anh.
Thưa anh, người Mỹ thường hay gọi Tết Âm Lịch là Chinese New Year, tức là Tết của người Hoa, mặc dù đây cũng là ngày Tết của người Việt. Với hội chợ tại San Francisco như vừa kể, cách gọi của người Mỹ bây giờ như thế nào, hay là vẫn cứ Chinese New Year?
Thưa anh đúng, trước đây khi người ta nói đến Tết Âm Lịch thì người ta chỉ nói là Chinese New Year thôi, và ngay cả Tết Việt Nam thì người ta cũng gọi là Chinese New Year thôi nhưng mà trong vòng vài năm gần đây thì khác. Từ lúc đầu, cái Tết của cộng đồng người Việt tại đây chỉ qui tụ vài ngàn người Việt thôi cho nên không được chú ý lắm cho nên Tết Việt Nam vẫn được gọi là Chinese New Year nhưng bây giờ thì người ta gọi là Tết, “T-E-T” rõ ràng, tức là Tết Việt Nam. Các thứ trang trí trên khán đài, người Hoa Kỳ và ngay cả những tờ báo tại địa phương của người Mỹ, người ta cũng gọi là Tết Festival chứ không gọi là Chinese New Year hay Vietnamese New Year. Thay vì gọi là Tết Việt Nam hoặc là Tết Âm Lịch Á Châu thì người ta gọi là Vietnamese Tet Festival, thành ra tôi nghĩ rằng đây cũng là điều rất là tốt.
Thưa anh trong dịp Tết, có một số người Việt ở hải ngoại đã về Việt Nam ăn Tết, trong khi những người khác thì lại không đi và tìm cách tổ chức các lễ hội Tết truyền thống tại nhiều nơi ở Hoa Kỳ, anh nghĩ như thế nào về sự kiện này?
Thưa anh thật sự thì nó là sự kiện 2 chiều anh ạ. Trong khi có một số người Việt từ Mỹ về Việt Nam ăn Tết thì cũng có một số người Việt từ Việt Nam qua bên nay chung vui. Đây là rất tốt vì đó là cái truyền thống lâu năm, chẳng những để chung vui mà còn là dịp để giữ gìn, để bảo tồn văn hóa cho các em, các con, các cháu và để cho người ngoại quốc biết cái truyền thống văn hóa của mình. Vì vậy hàng năm hội Tết tại đây càng đông và cái bản sắc văn hóa càng ngày càng được làm cho rỏ hơn và được mọi người ghi nhận. Thành phố San Francisco càng ngày càng ghi nhận được sự hiện diện của cộng đồng người Việt qua cái bản sắc văn hóa mà cái Tết cổ truyền của mình là một.
Thưa anh, người Mỹ có cái thông lệ là trong dịp đầu năm mới, họ thường đưa ra lời những cam kết, quyết tâm thực hiện những gì mà họ ao ước nhưng chưa làm được. Đối với người Việt tại San Francisco họ có làm như vậy trong dịp đầu năm mới hay không?
San Francisco là một thành phố khá độc đáo, ở đây có Tòa Tổng Lãnh Sự Cộng Sản Việt Nam. Đa số người Việt ở thành phố này là người tị nạn từ trong nước qua đây cho nền họ cố giữ cái truyền thống của mình là yêu quê hương và mong ước làm thế nào quê hương cũng có được tự do dân chủ cũng như ở San Francisco. Chúng ta sống ở cái đất này chúng ta thấy tự do dân chủ thoải mái cho nên bà con ở đây cũng ước mong là sao năm Ất Dậu này bà con ở quê nhà có được vui vẻ, tự do no ấm thì đó là điều chúng tôi mơ ước. Trong những lời chúc đầu năm, các cụ niệm hương, ban tổ chức, cũng như ông Thị Trưởng và các giới chức dân cử như ông Dân Biểu Trần Thái Văn cũng ước mong rằng người Việt Nam, đất nước Việt Nam sẽ có được một cái Tết tự do thanh bình thoải mái trong dân chủ trong tương lai. Đó là niềm mơ ước của chúng tôi.
Cám ơn nhà báo Huỳnh Lương Thiện đã dành cho Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ cuộc phỏng vấn hôm nay.
