Phó thủ tướng Campuchia hôm 23/5 lên tiếng bênh vực dự án kênh đào do Trung Quốc tài trợ và nói rằng chính phủ Việt Nam chưa từng phản đối dự án vốn gây ra nhiều tranh luận và lo ngại về an ninh từ cả Washington lẫn tại Việt Nam.
“Chính phủ Việt Nam không phản đối dự án này”, Nikkei Asia dẫn lời Phó thủ tướng Sun Chanthol phát biểu tại diễn đàn Tương lai châu Á ở Tokyo, Nhật Bản, hôm 23/5. Ông Chanthol cho rằng những tranh luận và quan ngại về dự án chủ yếu đến từ các tổ chức nghiên cứu và các nhà nghiên cứu.
Ông Sun Chanthol nhấn mạnh rằng con kênh sẽ chỉ lấy 0,05% lượng nước từ sông Mekong và sẽ không gây ra bất kỳ tác động lớn nào đến các vùng nông nghiệp ở hạ lưu. Ngược lại, ông cho rằng việc xây dựng kênh đào sẽ giúp giảm nguy cơ lũ quét ở cả Campuchia và Việt Nam, đồng thời cắt giảm khoảng cách vận chuyển và giảm lượng khí thải carbon dioxide.
Tuyến đường thủy trị giá 1,7 tỷ USD do Trung Quốc tài trợ sẽ kết nối trực tiếp Phnom Penh với các cảng của Campuchia trên Vịnh Thái Lan, bỏ qua Việt Nam. Kênh đào dự kiến sẽ được khởi công xây dựng vào quý IV năm nay và ước tính mất 4 năm để hoàn thành.
Dự án cơ sở hạ tầng mới nhất do Trung Quốc tài trợ ở Campuchia đã khiến cho cả Việt Nam và Hoa Kỳ lo ngại. Washington kêu gọi Campuchia minh bạch hơn về dự án kênh đào mà một số nhà quan sát cho rằng có thể được sử dụng để tăng cường sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á, gây ra mối đe dọa an ninh tiềm tàng cho các nước láng giềng trong khu vực như Việt Nam.
Hà Nội đã nhiều lần lên tiếng chính thức thúc ép Campuchia chia sẻ thêm thông tin về kênh đào, bao gồm cả tác động môi trường tiềm tàng của nó, kể cả thông qua Ủy hội sông Mekong.
Tại diễn đàn ở Tokyo, Phó Thủ tướng Campuchia Sun Chanthol đã hạ giảm mọi khả năng tranh chấp và nói rằng những quan ngại trên là vô căn cứ.
Ông nhấn mạnh: “Hiến pháp của chúng tôi không cho phép bất kỳ quân đội nước ngoài nào ở Campuchia”. Tuy nhiên, nếu hải quân các nước khác muốn ghé cảng để thực hiện hoạt động nhân đạo, chúng tôi hoan nghênh tất cả hải quân đến cảng đó”.
Trước đó, hôm 20/5, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Sok Chenda Sophea đã gặp Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Huy Tăng yêu cầu xác định những người đứng đằng sau các bình luận “xúc phạm” trên tài khoản mạng xã hội của cựu thủ tướng Hun Sen, liên quan đến kênh đào Phù Nam Techo, theo yêu cầu của ông Hun Sen.
Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 23/5 lên tiếng trả lời rằng những lời lẽ công kích nhà lãnh đạo Campuchia Hun Sen trên mạng xã hội về dự án kênh đào Funan Techo “không đại diện cho quan điểm của Chính phủ và nhân dân Việt Nam” và “chia rẽ quan hệ hai nước”. Tuy nhiên, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng lặp lại đề nghị Phnom Penh sẽ tiếp tục phối hợp chia sẻ thông tin về dự án kênh đào Phù Nam Techo cũng như nghiên cứu về tác động xuyên biên giới của dự án.
Gặp gỡ Phó Thủ tướng Campuchia Sun Chanthol trong khuôn khổ Hội nghị Tương lai châu Á tại Tokyo hôm 23/5, Phó Thủ tướng Việt Nam Lê Minh Khái cũng lặp lại đề nghị này với người đồng cấp Campuchia.
Diễn đàn