Giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam, từng là thành viên của Tổ Tư vấn của Thủ Tướng Võ Văn Kiệt, nói với VOA rằng mặc dù ông đã được nghe nhiều ý kiến khác nhau về ông Donald Trump, thường là chê bai nhiều hơn tán thành, nhưng riêng cá nhân ông thì tôn trọng sự lựa chọn của cử tri Mỹ và phong cách đổi mới của tân tổng thống Mỹ:
“Riêng tôi, một người chỉ theo dõi qua thông tin thôi, tôi tôn trọng sự lựa chọn của cử tri Mỹ, tôn trọng sự bầu chọn của người dân trong một xã hội có nền dân chủ trưởng thành. Những ý kiến đối chọi, người thì hoan hô, người thì phản đối đều biểu lộ công khai, mạnh mẽ. Cho dù đã có không ít những phê phán về một nền dân chủ bị phản bội, giới trí thức hay học giả thì lo lắng cho một tương lai bất định của nước Mỹ và của thế giới với ông Trump.”
Giáo sư Tương Lai nêu những lý do vì sao cá nhân ông và nhiều cử tri Mỹ tôn trọng tân Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump:
“Chuẩn mực chính là sự thay đổi. Với ông Trump tôi cũng chời đợi điều ấy. Đó là sự thay đổi. Ông Trump có những nét khác biệt với những chính trị gia khác. Nhưng tại sao cử tri Mỹ hay khái quát là lịch sử đã chọn ông? Đó chính là sự khao khát mãnh liệt muốn thổi tung cả một hệ thống. Hiện tượng Trump là một hiện tượng ngẫu nhiên. Những người chọn ông đa số là những người im lặng. Ý nguyện của họ là muốn thay đổi. Những ai đại diện cho sự thay đổi, chống lại nguyên trạng thì các cử tri bỏ phiếu. Chính vì thế mà tôi tôn trọng quyết định của cử tri Mỹ.”
Trong thời gian tranh cử, truyền thông trong và ngoài nước thường nêu lên cá tính của ông Trump và đặt câu hỏi liệu cá tính của ông Trump sẽ ảnh hưởng như thế nào một khi ông lên nắm quyền. Giáo sư Tương Lai nhận định:
“Cá tính của vị tổng thống thứ 45 của Mỹ đương nhiên sẽ in đậm lên cách điều hành guồng máy của chính phủ sắp tới, nhưng chính thể chế chính trị đã đưa nước Mỹ vào vị thế như hôm nay mới chính là điều quyết định. Tôi lấy một ví dụ, 10 phút điện đàm của ông Trump với bà Thái Anh Văn, Tổng thống Đài Loan, đã làm phá sản công trình của hơn 40 năm mà Trung Hoa Lục địa đã dầy công xây dựng.”
Giáo sư Tương Lai cho rằng vẫn còn quá sớm để bình luận chính xác về vị tổng thống mới nhậm chức của Hoa Kỳ, nhưng các quyết định đề cử nhân sự vào nội các mới của ông Trump báo trước nhiều thay đổi lớn trong chính sách tương lai của Hoa Kỳ:
“Xem cách ra quyết định của ông Trump trong việc bổ nhiệm Bộ trưởng bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Ngoại giao, bổ nhiệm tác giả cuốn ‘Chết bởi tay Trung Quốc’ làm chủ tịch Hội đồng Cố vấn Thương mại quốc gia… thì cho thấy đường đi nước bước của ông Trump.”
Ông Nguyễn Bắc Truyển, nhà hoạt động nhân quyền tại Tp. Hồ Chí Minh cũng có cùng suy nghĩ với giáo sư Tương Lai. Ông Truyển nói với VOA rằng dù trước đây ông không biết nhiều về ông Donald Trump, những phát biểu của ông Trump có thể gây sốc cho nhiều người, nhưng chính sự trực tính của ông Trump mang phong cách của một nhà kinh doanh thành công đã khiến ông Truyển thay đổi cách nhìn. Ông Truyển nói:
“Những phát ngôn của ông đối với tôi không lạ. Tôi từ trạng thái ngạc nhiên chuyển sang trạng thái cảm phục và quý mến ông Donald Trump.”
Ông Truyển cho rằng nếu ngay trong ngày nhậm chức ông Donald Trump ký sắc lệnh bãi bỏ lệnh hành chính về vấn đề nhập cư của Tổng thống Obama hay ký sắc lệnh để xây bức tường ngăn biên giới với Mexico nhằm chặn người nhập cư trái phép, thì suy cho cùng các chính sách này cũng nhằm bảo vệ người dân Hoa Kỳ.
“Nếu như có xây bức tường đó thì ông cũng chỉ muốn kiểm soát giới tội phạm đi vào đất nước Hoa Kỳ mà thôi. Tôi nghĩ ông Donald Trump không chống lại chính sách đi dân vì đặc tính của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ là có nhiều chủng tộc và sắc dân. Tôi nghĩ ông không chống lại điều đó. Ông chỉ muốn đất nước Hoa Kỳ an toàn hơn mà thôi. Tôi nghĩ rằng ông Trump sẽ tạo điều kiện cho người dân di dân tới Hoa Kỳ bằng con đường hợp pháp.”
Trước đây Tổng thống Obama ra sắc lệnh hoãn trục xuất con cái của những người nhập cư trái phép vào Mỹ nếu họ hội đủ một số điều kiện, chẳng hạn như đến Mỹ thời còn là những đứa trẻ, học hành tử tế hay chí thú làm ăn, và không phạm tội hình sự, đồng thời ra một lộ trình để họ có thể trở thành công dân Mỹ.
Ngay sau khi đắc cử, ông Donald Trump tuyên bố sẽ ban hành các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo không một ai có thể di cư tới Mỹ bất hợp pháp.
