Libya tuyên bố giải phóng sau 42 năm cầm quyền của ông Gadhafi

Ban lãnh đạo lâm thời của Libya tuyên bố giải phóng quốc gia này khỏi 42 năm cầm quyền của ông Moammar Gadhafi trong một buổi lễ có sự tham dự của hàng chục ngàn người tại thành phố Benghazi ở miền đông.

Hôm Chủ nhật, lãnh đạo của Hội Đồng Chuyển Tiếp Quốc Gia Mustafa Abdel Jalil nói trước đám đông rằng luật Hồi giáo sẽ là nguồn chính cho luật lệ tại Libya thời hậu Gadhafi. Ông cũng khuyến nghị người dân từ bỏ lòng thù hận khi họ bắt đầu xây dựng lại quốc gia.

Một đám đông vĩ đại người dân Libya vui mừng tràn ngập quảng trường, phất quốc kỳ màu đỏ, đen, xanh của Libya thời quốc vương đã bị Gadhafi hạ bệ trong một vụ đảo chính năm 1969, bắt đầu một thời đại độc tài kéo dài 4 thập niên.

Benghazi là trung tâm của cuộc nội dậy chống Gadhafi bắt đầu từ tháng Hai và kết thúc vào hôm thứ Năm vừa qua khi ông ta bị hạ sát trong lúc các lực lượng của chính phu lâm thời đánh bại những binh lính liều chết trung thành với ông ta tại thị trấn quê nhà Sirte của ông.

Trong bài diễn từ, ông Jalil tưởng niệm hàng ngàn người biểu tình và các chiến binh chống ông Gadhafi đã thiệt mạng trong cuộc nổi dậy. Ông cũng ngỏ lời cảm tạ các nước thành viên NATO và các quốc gia Ả Rập đã đóng góp phi cơ quân sự cho chiến dịch kéo dài nhiều tháng trời để bảo vệ người dân Libya khỏi bị các lực lượng Gadhafi sát hại và đã giúp cho cuộc nổi dậy.

Trong một diễn văn khác, một giới chức chính phủ Libya có nhiệm vụ giúp đỡ cho những nạn nhân trong cuộc chiến nhắc đến Gadhafi như một "ông vua" trong thời ông ta và nói ông ta đã rơi vào "sọt rác của lịch sử."

Quốc tế lên tiếng lo ngại về những tình huống chung quanh cái chết của ông Gadhafi, tạo nên một nét tương phản với bầu không khí vui mừng phấn khởi ở bên trong Libya. Những tổ chức nhân quyền đã đòi mở cuộc điều tra về đoạn phim video thu được qua điện thoại di động cho thấy các chiến binh của chính phủ lâm thời mắng nhiếc đánh đập ông Gadahfi lúc đó đã bị thương trước khi ông ta chết.

Hôm Chủ nhật, Ngoại trưởng Clinton nói Washington muốn thấy một cuộc điều tra của Liên Hiệp Quốc về cái chết này và ủng hộ cho cuộc điều tra mà Hội Đồng Chuyển Tiếp Quốc Gia đã cam kết sẽ xúc tiến.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình NBC của Hoa Kỳ, bà nói điều quan trọng cho một nước Libya dân chủ là phải bắt đầu với đường lối pháp quyền và mọi người bị buộc phải chịu trách nhiệm về hành động của họ. Bà nói điều tra về cái chết của ông Gadhafi cần phải nằm trong khuôn khổ của tiến trình đó.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Phillip Hammond hôm Chủ nhật nói vụ giết ông Gadafi đã "bôi xấu" hình ảnh của chính phủ lâm thời Libya. Ông nói nước Anh muốn thấy nhà cựu lãnh đạo Libya ra trước tòa trả lời trước những cáo trạng mà ông ta bị truy tố.

Các bác sỹ giảo nghiệm thi thể của ông Gadhafi tại Misrata hôm Chủ nhật cho hay ông ta đã chết vì các vết thương nơi đầu và bụng. Người ta không rõ ai đã nổ súng bắn chết ông ta. Các giới chức Libya đã nói là cựu lãnh đạo Libya bị bắn vì kẹt giữa hai lằn đạn giữa phe trung thành với ông ta và lực lượng của chính phủ lâm thời.

Thi thể ông ta được bày trong một tủ đông lạnh của một cửa hàng tại Misrata hôm thứ Sáu và thứ Bảy cho công chúng xem. Chi tiết về việc chôn cất cho ông ta chưa được tiết lộ.

Thủ tướng của chính phủ lâm thời sắp ra đi Mahmoud Jibril cho biết các cuộc tham khảo vào Chủ nhật đang xúc tiến để thành lập một chính phủ lâm thời trong vòng một tháng, theo sau là các cuộc bầu cử quốc hội lập hiến trong vòng 8 tháng. Bầu cử quốc hội và tổng thống sẽ được tổ chức một năm sau đó.

Ông Jibril lên tiếng ở bên lề một diễn đàn kinh tế tại Jordan, nơi ông cũng đã loan báo từ chức để cho những lãnh đạo mới đảm nhiệm việc chuyển đổi Libya sang thể chế dân chủ.