Dân Liberia mừng hay lo khi dầu hỏa được khám phá ngoài khơi nước này

Phải mất nhiều năm nữa Liberia mới khai thác được trữ lượng dầu đáng kể ngoài khơi bờ biển của nước này theo như nhận xét của công ty dầu và khí đốt African Petroleum. Công ty đang lượng giá tính thương mãi của trữ lượng này.

Ông Randolph McClain, người đứng đầu công ty dầu quốc gia Liberia, được biết dưới tên NOCAL có liên quan đến dự án này. Ông nói sẽ mất nhiều tháng trước khi công ty biết được chất lượng và số lượng của mỏ dầu được khám phá có thể khai thác thương mại hay không.

Ông Matain nói: “Tôi chắc chắn các bạn sẽ chia sẻ hy vọng và tin tưởng của chúng tôi rằng đây là bước đầu tiên trong lãnh vực dầu hỏa đang nở rộ đối với Liberia.”

Tiềm năng nằm ở đây. Cơ quan Thăm dò Địa chất Hoa Kỳ nói Liberia, Sierra Leone và Ghana nằm trên một kho dầu ở ngoài khơi có trữ lượng khoảng 3,2 tỉ thùng.

Những ổn địng mới đây sau hơn một thập niên chiến tranh đẫm máu khiến cho các xứ này vội vã không những tìm dầu mà còn cả các tài nguyên thiên nhiên khác trong vùng như vàng và quặng sắt.

Ghana bơm lên thùng dầu thô đầu tiên để bán ra thị trường thế giới vào cuối năm 2010 tiếp theo việc khám phá ra dầu 3 năm trước đó. Chính phủ nói Giếng dầu Jubilee Oil thu được 450 triệu đô la trong năm đầu tiên.

Các chuyên viên nói lợi tức hàng năm có thể lên đến 1 tỉ đô la và nếu được quản lý một cách khôn ngoan nó có thể thúc đẩy phát triển và giảm đáng kể việc phụ thuộc vào viện trợ nước ngoài.

Tuy nhiên người Liberia như ông Jerry Lamie, cư dân Monrovia vẫn e dè về sự giàu có do dầu mỏ mang lại.

Ông Lamie nói: “Nhiều lúc người ta lợi dụng nguồn lợi do công nghiệp dầu hỏa mang về, tập trung trong tay của một số người. Do đó một số ít người càng giàu hơn và số người dân còn lại vẫn chịu thống khổ.”

NOCAL công ty dầu quốc doanh Liberia nằm ở trung tâm những cuộc tranh cãi.

Ông Jonathan Gants là cố vấn chính sách của Liberia thuộc tổ chức quốc tế Nhân chứng Toàn cầu khuyến cáo nên giải tán NOCAL.

Ông Gant nói: “Mối quan ngại lớn nhất có lẽ là một loạt tiền hối lộ đã được chi trả. Chính phủ Liberia coi việc này như là chi phí vận động hành lang, nhưng đây là những số tiền mà công ty quốc doanh này trả hầu hết cho các nhà lập pháp Liberia để dễ dàng thông qua những hợp đồng dầu hỏa khác nhau. Chúng tôi không có bằng chứng những hành vi này đã xảy ra trong nhiều năm qua nhưng cho đến khi có những cải cách rõ rệt, cả về luật lệ chi phối những hợp đồng lẫn những tiến trình tài chánh, cho đến nay vẫn không rõ tại sao những việc như thế lại không xảy ra nữa.”

Luật lệ hiện hành qui định NOCAL vừa là một doanh nghiệp thương mại, được thúc đẩy bởi lợi nhuận, vừa là một cơ quan ban hành những qui định chịu trách nhiệm trong khu vực dầu hỏa.

Giám đốc Trung tâm Minh bạch và Trách nhiệm tại Monrovia Thomas Nah nói đây là một vụ đối nghịch quyền lợi nghiêm trọng.

Ông Nah nói: “Nếu nhìn vào một số luật lệ, họ vừa là đấu thủ vừa là trọng tài cùng một lúc. Họ vừa là đấu thủ vừa là trọng tài vì họ vừa là người tham dự vừa là người qui định luật lệ và ở một mức độ nào đó có liên hệ đến việc hoạch định chính sách.”

Về phần NOCAL, công ty này nói những cải cách tối khẩn cho những luật lệ về dầu hiện hành đang trên đường thực hiện.

Công ty nói công ty hậu thuẩn tính minh bạch liên quan đến chuyện quản lý thu nhập như thế nào.

Người Liberia cũng như cư dân Monrovia George Moore nói an ninh là một mối quan tâm chủ yếu khác.

Ông Moore nói: “Chúng tôi nói đến những quốc gia chịu trách nhiệm sản xuất dầu và chúng tôi thấy ở các quốc gia đó xảy ra rất nhiều xung đột. Những kẻ tranh giành dầu phải chịu trách nhiệm về việc này. Những xung đột là hậu quả của việc sản xuất dầu tại những quốc gia này. Vì vậy tình hình đã bất ổn khi nói đến hạ tầng cơ sở và phát triển của một quốc gia.”

Tại quốc gia có nhiều dầu mỏ trong vùng như Nigeria, các phần tử chủ chiến đòi hỏi phân phối nguồn lợi về dầu công bằng hơn, đã phát động lại các cuộc tấn công trong những tuần lễ gần đây.

Liberia vừa mới thoát ra khỏi cuộc nội chiến tàn khốc kéo dài 14 năm vào năm 20003. Cuộc nội chiến này một phần được tài trợ bằng lợi tức của tài nguyên thiên nhiên của quốc gia.

Lãnh chúa trở thành Tổng thống Charles Taylor trao đổi quyền khai thác gỗ để lấy súng và trả lương binh sĩ bằng tiền bán gỗ.

Tổng thống Liberia Ellen Johnson Sirleaf đã hứa đưa ra những chính sách đảm bảo là lợi tức do dầu hỏa mang lại sẽ “có lợi cho đất nước cũng như có lợi cho toàn thể mọi người.”

Tuy nhiên người dân Liberia cho biết họ còn chờ xem.