Chiều thứ Năm, Bà Tôn Nữ Thị Ninh, Phó Chủ Nhiệm Uỷ Ban Đối Ngoại Quốc Hội Việt Nam đã gặp một số đại diện truyền thông tại Câu lạc bộ Báo chí Hoa Kỳ ở Washington. Huy Phương đến nghe và ghi lại:
Trong lúc có dư luận cho rằng chuyến đi của bà Tôn Nữ Thị Ninh có mục đích giải độc dư luận sau khi Hoa Kỳ xếp Việt Nam vào loại quốc gia cần phải quan tâm, thì bà cho biết:
Chúng tôi thực hiện một cuộc du hành đối thoại Việt- Mỹ qua 8 bang và 12 thành phố để phát huy quan hệ 2 nước , thông qua các cuộc vận động quần chúng, mở rộng vòng tay đến với các thành phần khác trong xã hội Hoa Kỳ, bên ngoài Quốc Hội hoặc Bộ Ngoại Giao Mỹ. Vì thế, chúng tôi đã đến các trường đại học, nói chuyện với cả ban giảng huấn lẫn sinh viên; những tổ chức nghiên cứu tư nhân. Đặc biệt, chúng tôi cũng muốn nhắm đến giới truyền thông Hoa Kỳ, bởi vì giới này có những nhận thức – đứng đắn cũng như sai lầm-- trong mối quan hệ Việt-Mỹ. Chúng tôi cũng muốn nhắm tới điều mà tôi xin gọi là “sự mất thăng bằng về thông tin” giữa 2 bên; ví dụ như tôi có thể nói rằng bên Việt Nam chúng tôi nhiều khi biết những gì xảy ra bên Mỹ nhiều hơn những gì người Mỹ biết về Việt Nam. Quan trọng hơn cả, chúng tôi cũng muốn với tới cộng đồng Việt Kiều tại Hoa Kỳ, là thành phần đông nhất trong số người Việt đang sinh sống tại nước ngoài, có thể tác động đến quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Thông qua các cuộc đối thoại trao đổi thông tin này, chúng tôi hy vọng sẽ phát huy được sự thông cảm giữa các bên.
Về Quan hệ Việt Mỹ trong thời gian qua, bà Ninh cho biết:
Chúng ta sắp sửa đến kỷ niệm 10 năm bang giao Việt Mỹ và 30 năm tái thống nhất Việt Nam. Quan hệ Việt Mỹ hiện nay tiếp tục tiến bước và mở rộng hơn. Đây là mối quan hệ đặc biệt vì có quá khứ của chiến tranh, đặc biệt vì có những vấn đề nhạy cảm đang tạo ách tắc cho quan hệ – ví dụ như tranh chấp thương mại, đặt vấn đề về tự do tôn giáo, vi phạm nhân quyền. Tuy nhiên cũng có những mặt tích cực, ví dụ như những quan hệ hòa giải, hàn gắn giữa các cựu chiến binh Hoa Kỳ và Việt Nam. Tôi cũng có dịp tiếp xúc với thế hệ Việt Kiều thuộc lớp tuổi 30, 40; nhiều người đã thành đạt và cho biết vì bây giờ họ không còn bận tâm đến miếng ăn hàng ngày nên họ mong có dịp giúp đỡ thành phần nghèo khổ, kém may mắn hơn tại Việt Nam. Thử thách trước mắt trong quan hệ Việt Mỹ là khắc phục những ách tắc, tìm phương cách để mở rộng những điểm tương đồng, khắc phục những khác biệt. Bản chất tôi là người lạc quan, nên tôi tin rằng những khác biệt này có thể được xử lý một cách khôn ngoan để phục vụ cho những mục đích chung.
Dịp này bà cũng đề cập đến diễn tiến cuộc đối thoại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ để Việt Nam có thể gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO:
Chúng tôi đang bước vào giai đoạn đàm phán song phương quan trọng với Hoa Kỳ về vấn đề gia nhập WTO. Chúng tôi đã kết thúc được cuộc đàm phán song phương với Liên Hiệp Châu Âu, bên lề hội nghị Á Âu vừa qua. Và chúng tôi cũng hy vọng kết thúc được với Hoa Kỳ như vậy, bởi vì Hoa Kỳ là một thị trường lớn của Việt Nam. Chúng tôi xem việc gia nhập WTO là quan trọng, nhưng chúng tôi không hấp tấp, chúng tôi muốn làm đúng cách.
Khi được hỏi Bà nghĩ gì khi Hoa Kỳ xếp Việt Nam vào loại quốc gia cần quan tâm đặc biệt, về phúc trình của các tổ chức nhân quyền tố giác Việt Nam đàn áp người theo đạo Tin Lành ở Tây Nguyên; bà Ninh cho biết:
Trong số rất ít các vụ việc vừa nêu, có thể có nhiều cách giải thích khác nhau. Một trong những lối giải thích đó, là Việt Nam không bao giờ bắt giam người nào vì lý do tôn giáo. Về chuyện nói rằng có chuyện đàn áp người Tin Lành Mennonite ở Tây nguyên thì tôi đã gặp tổ chức Human Rights Watch và nói với họ rằng tôi không có ảo tưởng thay đổi tư duy của họ, và họ cũng không thể nào thay đổi tư duy của tôi, nhưng trước khi đưa ra một thông tin nào, họ cần kiểm tra trước với chúng tôi, họ tố giác ai thì cũng phải cho người bị tố giác cơ hội được nói tiếng nói của họ chứ?
Về trường hợp của Linh mục Tađêo Nguyễn Văn Lý, Bà Ninh cho biết:
Trường hợp ông Nguyễn Văn Lý, tôi không biết hết chi tiết, nhưng tôi có đi theo Nghị Sĩ Brownback đến thăm ông và tôi thấy ông được đối xử khá tử tế. Ông Lý không bị bắt vì lý do tôn giáo, ông bị bắt với tư cách là công dân. Không phải ông là thành viên của một tôn giáo mà ông có quyền đứng trên luật pháp. Tôi không có đầy đủ chi tiết, nhưng một số hoạt động của ông Lý không có liên hệ gì đến tôn giáo, nhưng đủ để xét thấy ông vi phạm luật pháp và đưa vào tù. Bây giờ thì bản án của ông đã được duyệt lại 2 lần, và ông chỉ bị tù trong thời gian ngắn hơn.
Vấn đề thời sự nóng bỏng là vấn đề bà Loretta Sanchez, Dân biểu bang California, không được cấp thị thực đến Việt Nam. Bà Ninh trả lời:
Quyết định không cấp thị thực cho bà Sanchez là quyết định chung của Quốc Hội và Bộ Ngoại Giao Việt Nam, cả hai đều nhất trí. Tôi muốn nhấn mạnh rằng; thứ nhất đây là trường hợp ngoại lệ. Việt Nam luôn luôn cởi mở với những chuyến viếng thăm của các đoàn đại biểu chính trị, kể cả các đoàn đại biểu Quốc Hội. Trong năm 2004 Việt Nam đã tiếp 8 đoàn đại biểu Quốc Hội Hoa Kỳ. Vì vậy trường hợp của bà Sanchez là ngoại lệ. Bà đã đến Việt Nam 2 lần, chúng tôi dã quan sát bà, đã nghe bà, và bây giờ xin cho chúng tôi quyền được có kết luận riêng của chúng tôi về bà, kết luận đó là: thái độ của bà không giúp ích gì cho việc phát huy quan hệ song phương, và theo nhận định khiêm nhường của tôi, thái độ của bà là chỉ nghĩ đến lá phiếu, bà chỉ muốn phục vụ một thiểu số rất nhỏ cộng đồng Việt Kiều tại Mỹ. Tôi đã trả lời phỏng vấn với Thông Tấn Xã Việt Nam: Nếu bà Sanchez thấy có ích lợi để nói chuyện thì tôi có thể nói chuyện với bà ngay tại đất Mỹ, bà ta không thể đến Việt Nam vì chúng tôi không thoải mái để tiếp bà do những thành tích trong quá khứ của bà, nhưng nếu bà vẫn muốn nói chuyện thì tôi đã tới đây, tôi ở đây đến ngày 19, tôi sẵn sang gặp bà vì tôi sẽ đến California chiều ngày 15.
Quý vị vừa nghe các phát biểu của Bà Tôn Nữ Thị Ninh, Phó Chủ Nhiệm Uỷ Ban Đối Ngoại Quốc Hội Việt Nam, trong cuộc họp báo tại Câu lạc bộ Báo chí Hoa Kỳ ở Washington chiều thứ Năm vừa qua.
