Tổng Thống Đông Timor đã kêu gọi đại công ty dầu khí Woodside Petroleum của Australia ủng hộ cho kế hoạch xây dựng một nhà máy dầu hỏa và khí đốt trị giá nhiều tỉ đô la tại quốc gia nghèo khó của ông thay vì tại thành phố Darwin của Australia. Mời quý vị theo dõi thêm chi tiết về vấn đề này qua bài tường thuật của thông tín viên đài VOA Phil Mercer gởi về từ Sydney, Australia.
Chính phủ Đông Timor đang soạn thảo kế hoạch phát triển một hệ thống ống dẫn dầu lửa và khí đốt và một nhà máy hóa dầu để chế biến dầu lửa và khí đốt từ khu vực giếng dầu Greater Sunrise. Theo ước tính của các chuyên gia, giá trị của trữ lượng dầu khí nằm trong vùng biển mà cả Australia lẫn Đông Timor đều nhận chủ quyền này có thể lên tới 90 tỉ đô la.
Kế hoạch của Đông Timor cạnh tranh với một kế hoạch do công ty Woodside Petroleum của Australia để xây dựng một đường ống dẫn dầu và khí đốt dài 500 kilomet tới thành phố Darwin trong vùng Lãnh Thổ Miền Bắc Australia.
Ban giám đốc công ty Woodside nói rằng việc đặt đường ống dẫn dầu và khí đốt tới Đông Timor sẽ làm cho tài nguyên thiên nhiên vừa kể dễ bị ảnh hưởng của tình hình chính trị bất ổn tại quốc gia nhỏ bé này.
Theo một hiệp định về quyền khai thác, Australia và Đông Timor không nước nào có thể khai thác tài nguyên ở khu vực này mà không được phép của nước kia, và họ phải hoàn tất kế hoạch phát triển của mình trong vòng 5 năm.
Mới đây, tổng Thống Đông Timor đã trình bày lý lẽ của ông trong một bài diễn văn đọc trước viện lập pháp Lãnh Thổ Miền Bắc Australia.
Ông Jose Ramos Horta nói rằng, Đông Timor là nơi hợp lý để xây dựng đường ống dẫn dầu và khí đốt vì nước ông gần với khu vực khai thác dầu khí hơn Darwin.
Ông Horta nói: "Mặc dầu nhân dân Đông Timor luôn luôn cảm kích sự ủng hộ mạnh mẽ mà Australia dành cho Đông Timor từ năm 1999, nhưng lòng biết ơn thành thật của nhân dân Đông Timor không thể đưa tới việc nhượng bộ tất cả mọi thứ cho thành phố Darwin. Đường ống dẫn dầu và khí đốt này phải được xây dựng tại nơi nào có điều kiện thuận lợi nhất, tức là đoạn đường ngắn nhất và chi phí rẻ nhất."
Ông Ramos-Horta đã bị thương nặng trong một âm mưu ám sát hồi đầu năm nay và đã được đưa bằng phi cơ tới Darwin để cứu chữa.
Vụ ám sát này đã khiến Australia gởi thêm các đơn vị trong quân đội và lực lượng cảnh sát của họ tới thủ đô Dili của Đông Timor vì e ngại sẽ có thêm các vụ xáo trộn.
Lực lượng duy trì hòa bình quốc tế gồm binh sĩ các nước Australia, New Zealand, Malaysia, và Bồ Đào Nha, đã được gởi tới Đông Timor hơn hai năm trước đây, khi xảy ra các cuộc giao tranh giữa những binh sĩ quân đội bị thất sủng và các đơn vị quân đội trung thành với chính phủ.
Quốc gia nghèo khó vốn là cựu thuộc địa của Bồ Đào Nha này đã tách ra khỏi Indonesia trong một cuộc trưng cầu dân ý năm 1999 và trở thành một nước độc lập ba năm sau đó.
