Hai thành viên cao cấp trong Nội các của Mỹ hôm thứ Tư kêu gọi các thượng nghị sĩ không hạ cấp quan hệ với Ả-rập Saudi vì vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi, nhưng các nhà lập pháp từ cả hai đảng nói rằng họ không thể nhắm mắt là ngơ trước những bản tin cho biết người cai trị đất nước này trên thực tế có dính líu trong vụ giết người vào tháng trước.
Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis nói không có bằng chứng rõ ràng cho thấy Thái tử Mohammed bin Salman đứng đằng sau vụ giết người, dường như mâu thuẫn với một thẩm định của CIA về cái chết của ông Khashoggi tại lãnh sự quán Saudi ở Istanbul.
“Chúng tôi không có bằng chứng cho thấy thái tử có dính líu, cộng đồng tình báo hay bất cứ ai khác đều không có. Không có bằng chứng,” ông Mattis nói với các phóng viên tại Lầu Năm Góc.
Ông Mattis cho biết ông đã đọc tất cả các báo cáo tình báo của Mỹ về vụ việc và một bản chép lại thứ được nói là một đoạn ghi âm vụ giết người.
Sau những lời kêu gọi liên tục từ các thành viên Quốc hội đòi Mỹ có phản ứng mạnh mẽ về cái chết của ông Khashoggi, cả ông Mattis và ông Pompeo báo cáo với Thượng viện trong một phiên điều trần kín về Ả-rập Saudi, vụ giết hại ông Khashoggi vào ngày 2 tháng 10 và cuộc chiến ở Yemen.
Đưa ra những phát biểu tương tự những phát biểu của Tổng thống Donald Trump, họ nói rằng việc hạ cấp quan hệ của Mỹ với đồng minh Ả-rập Saudi sẽ gây tổn hại đến an ninh quốc gia.
Ông Pompeo thừa nhận với các nhà lập pháp rằng cuộc xung đột ở Yemen - trong đó Ả-rập Saudi can dự sâu - đã gây thiệt hại đáng kể cho thường dân, nhưng lập luận rằng Ả-rập Saudi là một đối trọng quan trọng với Iran trong khu vực.
"Rộng hơn nữa, hạ cấp quan hệ với Ả-rập Saudi sẽ là một sai lầm nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia của Mỹ, và của các đồng minh của chúng ta," ông Pompeo nói trong phần phát biểu được soạn sẵn trình bày trước Thượng viện. "Vương quốc này là một thế lực hùng mạnh cho sự ổn định trong một vùng Trung Đông đầy bất ổn."
Ông Pompeo nói với các phóng viên sau phiên điều trần rằng không có bằng chứng trực tiếp nào liên kết Thái tử Mohammed với vụ sát hại ông Khashoggi.
Tuy nhiên, ông Pompeo và ông Mattis dường như không thuyết phục được những tiếng nói hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Thượng viện, trong đó có một số thượng nghị sĩ đồng đảng Cộng hòa của ông Trump. Họ nói họ tin rằng không có hành động nào sẽ gửi một thông điệp nguy hiểm hơn cho thế giới.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bob Corker, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, nói sau phiên điều trần rằng tất cả mọi người trong phòng đều thấy rõ thái tử chịu trách nhiệm về cái chết của ông Khashoggi.
“Chúng ta có vấn đề ở đây. Chúng ta hiểu rằng Ả-rập Saudi là một đồng minh, ở một mức độ nhất định, và là một quốc gia bán quan trọng,” ông Corker nói. “Chúng ta cũng có một vị thái tử hành xử mất kiểm soát.”
Ông Corker cảnh báo rằng Quốc hội sẽ hành động nếu chính quyền không hành động. “Tôi nghĩ rằng 80 phần trăm của những người rời khỏi buổi điều trần sáng nay không cảm thấy một phản ứng thích hợp sắp được đưa ra,” ông Corker nói.
Ông Trump đã bác bỏ một thẩm định của CIA rằng thái tử đã ra lệnh giết ông Khashoggi. Ông tuyên bố hồi tuần trước rằng Mỹ vẫn là một “đối tác kiên định” của Ả-rập Saudi và nói rằng không rõ liệu thái tử có hay biết kế hoạch hạ sát ông Khashoggi hay không.
Những phát biểu này tiếp tục làm các thành viên Quốc hội tức giận. Họ đã yêu cầu một cuộc điều tra về sự dính líu tiềm năng của thái tử.
Nhiều thượng nghị sĩ tức giận vì Giám đốc CIA Gina Haspel đã không được tham gia cuộc điều trần, điều mà họ đã yêu cầu.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, người mà gần đây là một trong những đồng minh thân cận nhất của ông Trump trong Quốc hội, nói rằng ông muốn biết liệu thẩm định của CIA có củng cố quan điểm của ông rằng vụ giết người không thể xảy ra nếu thái tử không biết hay không.
Ông Graham nói ông sẽ không biểu quyết về bất kì vấn đề quan trọng nào, bao gồm cả các dự luật chi tiêu phải được thông qua, cho đến khi CIA trình bày chi tiết với các thượng nghị sĩ về vụ giết hại ông Khashoggi.
