Đường dẫn truy cập

Phe Cộng hòa có thể bổ nhiệm được thẩm phán Tòa Tối cao trước cuối năm


Triển vọng Tổng thống Donald Trump và các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa ở Thượng viện bổ nhiệm được người thay thế Thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg trước cuối năm gia tăng hôm 22/9 khi có thêm một thượng nghị sĩ Cộng hòa tỏ ý ủng hộ, trong khi đang có nhiều lời kêu gọi thực thi những thay đổi lớn đối với tòa án, bao gồm việc mở rộng số lượng thẩm phán.

Một số thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ, không đồng ý với việc mở rộng tòa án chín thành viên, nói sau khi Thẩm phán Ginsburg qua đời rằng việc phe Cộng hòa gấp rút trám chỗ trống có thể đẩy họ đến điểm tới hạn.

Phe Cộng hòa dường như sắp thực hiện được ý định bổ nhiệm thẩm phán chỉ hơn một tháng trước cuộc bầu cử Tổng thống, khi Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitt Romney ngày 22/9 tuyên bố Thượng viện nên xúc tiến việc bổ nhiệm người thay thế Thẩm phán Ginsburg vừa qua đời.

Quyết định của ông Romney khiến phe Dân chủ gần như không còn hi vọng ngăn cản Thượng viện chuẩn thuận nhân vật thứ ba được Tổng thống Cộng hòa bổ nhiệm vào Tòa án Tối cao. Việc bổ nhiệm này sẽ tạo nên thế đa số bảo thủ 6-3. Ông Trump đã nói sẽ công bố ứng viên trước thứ Bảy tuần này.

Phe Cộng hòa chiếm đa số 53-47 tại Thượng viện. Bốn thành viên Cộng hòa sẽ phải tham gia cùng phe Dân chủ phản đối một cuộc biểu quyết chuẩn thuận để ngăn chặn đề cử. Chỉ có hai thượng nghị sĩ Cộng hòa là Lisa Murkowski của bang Alaska và Susan Collins của bang Maine cho rằng Thượng viện không nên xem xét đề cử trong năm nay.

Phe Dân chủ cáo buộc phe Đảng Cộng hòa đạo đức giả, chỉ ra rằng họ thậm chí từ chối xem xét ứng cử viên của Tổng thống Dân chủ Barack Obama để trám vào ghế trống tại Tòa án Tối cao vào năm 2016 lấy lý do đây là năm bầu cử.

Ông Romney, từng là ứng cử viên Tổng thống Đảng Cộng hòa năm 2012, nói ông không bận tâm về điều đó vì Washington chia rẽ giữa một Tổng thống Đảng Dân chủ và một Thượng viện Đảng Cộng hòa bốn năm trước, trong khi năm nay Đảng Cộng hòa kiểm soát cả hai.

Việc Tòa án Tối cao bất thình lình thiếu vắng một thẩm phán cũng đang thổi bùng lên căng thẳng trong phe Dân chủ. Dù một số nhân vật có chủ trương cấp tiến đang thúc giục ứng cử viên Tổng thống Joe Biden thực hiện các cải cách bao gồm bổ sung thẩm phán vào tòa án, song cho đến nay ông vẫn kháng cự ủng hộ một thay đổi lớn như vậy.

Ông Biden, người chủ trương trung dung và từng làm việc 36 năm trong Thượng viện, lo ngại rằng những bước đi như vậy sẽ làm trầm trọng thêm sự chia rẽ trong một thời khắc đặc biệt phân cực trong lịch sử Hoa Kỳ.

Nếu phe Dân chủ giành được quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới, họ có thể sẽ cần phải loại bỏ quy định filibuster, một quy định của Thượng viện bắt buộc phải có 60 biểu quyết thuận thay vì đa số đơn giản cho hầu hết các luật, trước khi họ có thể thực hiện các thay đổi lập pháp có thể bao gồm quy mô của tòa án.

Đã hơn 80 năm kể từ khi việc mở rộng quy mô của tòa án được đem ra thảo luận nghiêm túc. Năm 1937, Roosevelt cố gắng nhưng thất bại trong việc thêm ghế vào một tòa án mà trong đó các thẩm phán bảo thủ già nua đã bác bỏ một số chương trình kiến thiết và an sinh xã hội New Deal. Ông Roosevelt thất bại trong cuộc chiến ở Quốc hội về việc mở rộng tòa án.

Quy mô của tòa án có thể được thay đổi bằng luật pháp. Số ghế thay đổi trong 80 năm đầu tiên từ mức thấp nhất là 6 ghế vào thời điểm Hiến pháp có hiệu lực vào năm 1789 đến mức cao nhất là 10 trong thời kỳ Nội chiến. Tổng số 9 thẩm phán hiện thời được minh định trong một luật năm 1869.

Quốc hội cũng có thể hành động để áp đặt các giới hạn nhiệm kỳ, nhưng bất kỳ thay đổi nào cũng có thể khơi ra thách thức pháp lý bởi vì giới hạn duy nhất do Hiến pháp quy định là các thẩm phán liên bang “sẽ giữ nhiệm sở của họ trong khoảng thời gian có Hành vi tốt.” Họ có thể bị luận tội, nhưng nếu không thì họ được quyền quyết định khi nào thì về hưu.

Ông Trump đã nhắc đến hai người phụ nữ mà ông đã bổ nhiệm làm thẩm phán tòa án phúc thẩm liên bang có thể được đề cử vào Toà Tối cao: Amy Coney Barrett của Tòa án Phúc thẩm Liên bang khu vực tư pháp 7 có trụ sở tại Chicago và Barbara Lagoa của Tòa án Phúc thẩm Liên bang khu vực tư pháp 11 có trụ sở tại Atlanta.

Ông Trump đã gặp gỡ bà Barrett tại Nhà Trắng hôm 21/9 và cho biết có thể gặp bà Lagoa ở Florida vào cuối tuần này, theo Reuters.

Cả hai ứng cử viên đều nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các nhà hoạt động pháp lý có lập trường bảo thủ, nhưng có thể gặp phải vấn đề tại Thượng viện. Bà Barrett có thể vấp phải sự phản đối của Thượng nghị sĩ Collins và Thượng nghị sĩ Murkowski vì lo ngại rằng bà sẽ hủy bỏ quyền phá thai, trong khi bất lợi của bà Lagoa là không được biết đến nhiều và việc này có thể làm chậm quá trình chuẩn thuận.

VOA Express

XS
SM
MD
LG