Nữ nghệ sỹ cải lương kỳ cựu Bạch Tuyết, người vừa được Forbes vinh danh trong danh sách ‘50 over 50’, chia sẻ với VOA hành trình kết nối với thế hệ trẻ để làm mới cải lương và cho biết bà ‘nhìn đời bằng nụ cười, tình thương và tràn ngập lòng biết ơn’.
Danh sách ‘50 over 50’ là 50 phụ nữ trên 50 tuổi ở châu Á có tầm ảnh hưởng trên nhiều lĩnh vực được tạp chí Forbes bình chọn vì những đóng góp của họ cho xã hội.
Trong Danh sách năm 2024 được công bố hôm 17/1, Forbes đã giới thiệu về nghệ sỹ Bạch Tuyết như sau: “Sự hợp tác của bà với các thể loại nghệ thuật đương đại như hip-hop đã thu hút gần 20 triệu lượt xem, và bà đang sản xuất một game show mới trong năm 2024.”
Là một trong những nghệ sỹ làm nên thời hoàng kim của sân khấu cải lương miền Nam vào những năm 50, 60 của thế kỷ trước, Bạch Tuyết từng hai lần đoạt giải Thanh Tâm, giải thưởng danh giá nhất của sân khấu cải lương, và được mệnh danh là ‘Cải lương chi bảo’.
Năm nay đã tròn 80 tuổi nếu tính theo tuổi ta, bà là một trong số ít những nghệ sỹ trong thế hệ của mình vẫn còn tích cực hoạt động nghệ thuật.
Trong những năm gần đây, Bạch Tuyết đã kết hợp với các nghệ sỹ trẻ để tung ra những bài hát ‘giao duyên’ giữa cải lương hay âm nhạc ngũ cung với âm nhạc hiện đại như hip-hop hay rap. Những MV này đã nhanh chóng tạo cơn sốt khán giả, nhất là khán giả trẻ.
Forbes dẫn ra việc bà từng đoạt giải Âm nhạc của năm tại giải thưởng TikTok 2022 với ca khúc ‘Về nghe mẹ ru’. Ngoài ra, bà còn tham gia vào các MV ‘Tân khúc Lý cô Ba’, ‘Em gái mưa’, ‘Đem tiền về cho mẹ’, ‘Tia sáng cuối cùng’ và mới nhất là ‘Cô Ba ca cổ’ được tung ra vào dịp Tết 2024… kết hợp với các nghệ sỹ trẻ như Hoàng Dũng, Hồ Phi Nal và các rapper như Đen Vâu hay Wowy.
Về nghe mẹ ru - Bạch Tuyết; Hoàng Dũng; Hứa Kim Tuyền; 14 Casper
Vượt qua thế hệ
Chia sẻ với VOA về những trải nghiệm làm việc với các bạn trẻ thuộc Gen Z thuộc hàng con cháu của mình, nghệ sỹ Bạch Tuyết gọi đó là ‘phước báu’ trong cuộc đời.
Bà cho biết các bạn trẻ đã tự tìm đến bà khi họ muốn làm dự án có sự kết hợp với cải lương. “Cái gì các bạn trẻ cần mà mình có thì mình sẽ hỗ trợ hết lòng thôi,” bà nói.
“Thật ra tuổi tác có cách biệt, nhưng tâm và ý thì đâu có cách biệt gì đâu,” bà trả lời câu hỏi của VOA về làm sao vượt qua cách biệt tuổi tác để làm việc chung với các bạn trẻ. “Nếu đã cùng chung tâm ý thì xa xôi thế nào cũng tìm đến nhau.”
Về sự dung hòa giữa âm nhạc ngũ cung và nhạc trẻ hiện nay, Bạch Tuyết nói khi bà tìm hiểu và cảm nhận được rap ‘là nhịp điệu và thơ ca’ thì bà ‘không cảm thấy có gì khác’ và sau đó bà ‘đã không ngần ngại tham gia’ vào các dự án nhạc rap.
Bà cũng chỉ ra những chỗ bà đồng cảm với các bạn trẻ khiến bà bị thôi thúc làm việc với họ, chẳng hạn bà chọn hát lại bài ‘Em gái mưa’ của nhạc sỹ Mr Siro chỉ vì bà yêu câu hát ‘Mưa trôi để lại ngây thơ’ hay bà thích bài hát ‘Đem tiền về cho mẹ’ của Đen Vâu chỉ vì thái độ sống dùng sức lao động để kiếm đồng tiền chính đáng.
Khi làm việc với những người trẻ, Bạch Tuyết nói bà ‘học được ở họ rất nhiều’ và các bạn trẻ ngày nay có ‘thông tin ngồn ngộn trên mạng Internet nên cần phải lắng nghe họ’.
“Khi các bạn trẻ tìm được những gì họ cần thì họ làm việc vô cùng ân cần, vô cùng tử tế,” bà chia sẻ. “Ở giới trẻ không có cái gì để bảo thủ mà thay vào đó là sự tươi trong. Họ làm việc hăng say cho đến khi ra kết quả. Họ sẵn sàng thay đổi tất cả nếu thấy không hợp lý.”
Bà kể ngày xưa thầy của bà là ‘má Bảy’ (tức cố nghệ sỹ tiền phong Phùng Há) từng nói với bà rằng: “Khi má dạy con là má cảm nhận được sự tươi trẻ, trong sáng của con nên chúng ta phải công bằng với nhau, chứ con đừng tưởng là con phải cảm ơn má.”
“Khi tôi đến ở tuổi này tôi mới nhận ra những gì má Bảy dạy đều đúng hết trơn. Tôi muốn nói với các bạn trẻ là tôi rất biết ơn các bạn,” bà nói.
Cô Ba ca cổ - Bạch Tuyết; Hồ Phi Nal
‘Nụ cười và lòng biết ơn’
Bà nói sở dĩ bà mở lòng ra tiếp đón những gì cuộc sống đem đến cho bà là vì ‘nếu mình chào cuộc sống này bằng nụ cười thì người ta sẽ chào lại mình bằng nụ cười’ và ‘nếu chúng ta đến với cuộc đời bằng tình thương và lòng biết ơn thì cuộc đời sẽ không bao giờ phụ phàng chúng ta’.
Bạch Tuyết cho biết bà sống lạc quan yêu đời vì nguyên tắc của bà là ‘buông hết chứ không giữ’ và ‘giúp người không tính toán’.
“Tôi biết ơn cuộc sống, biết ơn ông bà cha mẹ, biết ơn thầy tổ, biết ơn những người xung quanh mình mà nếu không nhờ họ thì khán giả đã không biết đến mình,” bà bày tỏ và nhắc lại lời dạy của ‘má Bảy’ mà bà ghi nhớ là ‘một người nghệ sỹ có rất nhiều người xung quanh phục vụ nên đừng bao giờ quên họ’.
Bà cho biết khi biết tin mình được Forbes chọn vào danh sách ’50 over 50’, bà đã ‘tràn ngập lòng biết ơn’.
“Khi mình làm việc tốt với người khác thì đó là lúc mình hạnh phúc nhất. Sau đó nếu được mọi người hiểu thì đó là niềm hạnh phúc thứ hai,” bà chia sẻ về sự vinh danh của Forbes và cho rằng bà đã làm được chút gì đó cho đất nước để thế giới có thể nhận ra.
Nhận định về ‘tầm ảnh hưởng’ của mình sau khi được Forbes vinh danh, Nghệ sỹ Bạch Tuyết cho rằng đó là ‘ở những tác phẩm nghệ thuật, những bài hát của bà làm với giới trẻ’ có tác động lên thế hệ trẻ.
“Khi tôi theo dõi những bạn trẻ trong nước, tôi cảm thấy mình cần phải giúp họ một tay để họ có cơ hội cũng như ngày xưa mình được nhiều người giúp đỡ để tạo nên tên tuổi Bạch Tuyết,” người nghệ sỹ cải lương thường được khán giả gọi thân thương là ‘Cô Ba’ nói với VOA.
Làm việc không ngừng
Trả lời câu hỏi làm việc ở độ tuổi như vậy có vất vả không, nghệ sỹ Bạch Tuyết kể câu chuyện mỗi khi bà phải làm việc từ sáng cho đến 11h đêm thì buổi sáng đó bà sẽ tự nói với mình rằng ‘ngày hôm nay không phải đi làm đâu, mà là đi chơi mà được trả tiền’.
“Mình cứ giữ tinh thần như vậy thì không bao giờ thấy mệt,” bà cho biết. “Mấy bạn trẻ xung quanh cứ hỏi ‘Cô ơi, cô có mệt chưa’ hay ‘Cô mệt hả? Cô nghỉ chút xíu nha thì mình trả lời là ‘cô không mệt’.”
Chia sẻ bí quyết giữ được sự thanh xuân, tươi trẻ ở độ tuổi 80, bà nói bà ‘thực hành theo triết lý Phật giáo’ và lời khuyên của các nhà khoa học.
“Tôi may mắn là từ khi còn trẻ đã được bạn rủ đi học thiền. Tôi thấy rằng đó là kỹ thuật tập hơi thở,” bà giải thích. “Sau 60 tuổi, tôi không thấy có vẻ gì là sức khỏe đi xuống. Tôi vẫn làm việc hăng say.”
Theo lý giải của bà thì sau 40 tuổi, thể lực yếu đi thì mỗi hơi thở đi vào không đủ để cung cấp năng lượng cho các tế bào khiến cơ thể thêm suy yếu và khi thở ra những chất thải trong người ‘không được đẩy ra hết’ nên cần phải tập hơi thở bằng cách thiền.
Hiện giờ niềm vui của bà mỗi ngày là học, tiếp nhận thông tin và làm việc, bà cho biết. “Cuộc sống rất ngắn. Mỗi buổi sáng xỏ chân vô đôi dép tôi thấy mình vẫn còn thở thì tôi vẫn tiếp tục làm việc,” bà nói thêm.
Cải lương ‘cần cải cách’
Nghệ sỹ Bạch Tuyết nói bà ủng hộ cách làm mới cải lương của các bạn trẻ vì bản thân cải lương xuất phát từ ‘cải cách sân khấu tuồng, chèo của Việt Nam’ để phù hợp với thời đại mới khi nền văn minh phương Tây du nhập vào Việt Nam
“Cải lương phải luân chuyển theo sự thay đổi của cuộc sống,” bà nói và dẫn chứng những bài hát mà các bạn trẻ thực hiện với bà ‘đem lại kết quả quá đáng yêu’.
Với mỗi MV mà bà tham gia có đến hàng triệu lượt xem, Bạch Tuyết nói bà tin rằng cải lương vẫn có tương lai.
Bà kể có trường hợp một gia đình có đến bốn thế hệ từ ông bà, cha mẹ, con cái rồi đến các cháu đều là fan của bà.
“Còn gì vui bằng khi tôi đi ngoài đường tôi gặp một bé chừng 8 tuổi. Bé kêu lên ‘Í, cô Bạch Tuyết’ rồi hát liền một mạch bài ‘Lời mẹ ru’,” bà kể.
“Đó là điều hạnh phúc nhất đối với một người nghệ sỹ. Tôi rất biết ơn gia đình có bốn thế hệ khán giả đó,” bà bày tỏ.
Diễn đàn