Nhiều người Việt cho VOA Việt Ngữ biết rằng việc Tổng thống Thái Anh Văn công khai bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc với Đài Loan đã “truyền cảm hứng” cho họ.
Trong lễ nhậm chức nhiệm kỳ hai và cũng là cuối cùng hôm 20/5, bà Thái tuyên bố rằng Đài Loan “sẽ không chấp nhận việc chính quyền Bắc Kinh sử dụng [chính sách] ‘một quốc gia, hai chế độ’ để hạ thấp Đài Loan và làm tổn hại tới hiện trạng ở Eo biển [Đài Loan]”.
“Đối mặt với các hoàn cảnh thay đổi, tôi sẽ giữ vững các nguyên tắc của mình, chấp nhận một thái độ cởi mở để giải quyết các vấn đề và gánh vác trách nhiệm trong tư cách tổng thống”, bà Thái phát biểu.
“Tôi cũng hy vọng rằng lãnh đạo của phía bên kia Eo biển sẽ có trách nhiệm tương tự và hợp tác với chúng tôi để cùng ổn định sự phát triển lâu dài mối quan hệ qua Eo biển”.
Nhà hoạt động Trần Bang, vốn từng tham gia nhiều cuộc biểu tình chống Trung Quốc, nhất là cuộc xuống đường năm 2015 nhân chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Tập Cận Bình, nói với VOA Việt Ngữ rằng ông và nhiều người Việt cảm thấy được bà Thái truyền cảm hứng.
Thứ nhất bà truyền cảm hứng độc lập, giữ được chủ quyền bên cạnh một nước lớn, không cúi đầu, không sợ hãi. Một dân tộc cũng không lớn lắm, Đài Loan chỉ có khoảng 23 triệu dân thôi, thế nhưng người ta không phải nói tránh né như lãnh đạo Việt Nam.Nhà hoạt động Trần Bang nói với VOA Việt Ngữ.
Ông Bang nói thêm: “Thứ nhất bà truyền cảm hứng độc lập, giữ được chủ quyền bên cạnh một nước lớn, không cúi đầu, không sợ hãi. Một dân tộc cũng không lớn lắm, Đài Loan chỉ có khoảng 23 triệu dân thôi, thế nhưng người ta không phải nói tránh né như lãnh đạo Việt Nam. Thứ hai, đó là một đất nước đi theo con đường của bà là con đường dân chủ. Rõ ràng là hai cái đó là cảm hứng rất là lớn và nó đồng cảm với chính bản thân tôi và với mọi người”.
Ông Bang nêu dẫn chứng về việc từng có quan chức và một số tờ báo trong nước chỉ đề cập tới “tàu lạ”, “nước lạ” trong các vụ tàu Trung Quốc "gây hấn" ở Biển Đông, để so sánh với các tuyên bố mà nhà hoạt động này nói là “không ngại đụng chạm” tới Bắc Kinh của nữ nguyên thủ Đài Loan.
Trên trang Facebook của VOA Việt Ngữ, nhiều độc giả cũng bày tỏ ủng hộ và ngưỡng mộ đối với bà Thái nói riêng và Đài Loan nói chung.
Một độc giả có tên Nguyen Clmv viết: “Đài Loan là một hòn đảo nhỏ mà ý chí thật kiên cường. Việt Nam nên học hỏi”.
Một Facebooker khác có tên Phuong Nguyen viết: “Ngưỡng mộ tinh thần đoàn kết dân tộc và sự lãnh đạo trung kiên mạnh mẽ của nhà lãnh đạo và người dân Đài Loan. Trải qua bao năm nhưng các bạn vẫn không bị khuất phục, các bạn thật xứng đáng là một quốc gia độc lập, dù ai nói ngả nói nghiêng lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”.
Đài Loan là một hòn đảo nhỏ mà ý chí thật kiên cường. Việt Nam nên học hỏi.Độc giả của VOA Việt Ngữ, Facebooker Nguyen Clmv viết.
Tới ngày 21/5, không giống như nhiều quốc gia khác, VOA Việt Ngữ chưa thấy Bộ Ngoại giao Việt Nam có phản ứng về lễ nhậm chức của người đứng đầu Đài Loan, hòn đảo vốn nhận nhiều công nhân xuất khẩu lao động của Việt Nam.
Hồi đầu tháng 11 năm 2015, nhân chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam, hai nước láng giềng phương bắc đã ra tuyên bố chung, trong đó có đoạn viết: “Phía Việt Nam khẳng định kiên trì chính sách một Trung Quốc, ủng hộ quan hệ hai bờ phát triển hòa bình và sự nghiệp lớn thống nhất Trung Quốc, kiên quyết phản đối hoạt động chia rẽ ‘Đài Loan độc lập’ dưới mọi hình thức. Việt Nam không phát triển bất cứ quan hệ chính thức nào với Đài Loan. Phía Trung Quốc bày tỏ hoan nghênh lập trường trên của Việt Nam”.
Quan điểm này gần giống như lời phát biểu hôm 20/5 của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên trong cuộc họp báo ở Bắc Kinh.
Khi được hỏi về việc Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gửi điện chúc mừng bà Thái, trong đó coi Đài Loan là một “đối tác tin cậy”, ông Triệu nói: “Tôi muốn nhấn mạnh rằng chỉ có một Trung Quốc trên thế giới và Đài Loan là một phần không thể tách rời của lãnh thổ Trung Quốc. Các nỗ lực tạo ra ‘hai Trung Quốc’ hay ‘một Trung Quốc, một Đài Loan’ sẽ thất bại”.
Sự dũng cảm và tầm nhìn của bà trong việc lãnh đạo nền dân chủ sống động của Đài Loan là nguồn cảm hứng cho khu vực và thế giới.Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo viết.
Phát ngôn viên này nói thêm rằng việc ông Pompeo và một số chính trị gia khác của Mỹ gửi lời chúc mừng tới bà Thái là hành động “vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc một Trung Quốc” và “can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc”.
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Pompeo hôm 19/5 đã gửi lời chúc mừng bà Thái nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ hai, trong đó nói rằng việc “tái cử với khoảng cách lớn của bà cho thấy bà đã giành được sự tôn trọng, ngưỡng mộ và tin tưởng của nhân dân Đài Loan”.
“Sự dũng cảm và tầm nhìn của bà trong việc lãnh đạo nền dân chủ sống động của Đài Loan là nguồn cảm hứng cho khu vực và thế giới”, nhà ngoại giao hàng đầu nước Mỹ viết.
