Một ủy ban chuyên trách mới của quốc hội Hoa Kỳ về cạnh tranh với Trung Quốc vừa tổ chức phiên điều trần đầu tiên tập trung vào nhân quyền hôm 28/2, trong bối cảnh quan hệ song phương căng thẳng nhiều tuần sau khi một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua Bắc Mỹ bị bắn hạ, theo Reuters.
Dân biểu đảng Cộng hòa Mike Gallagher, Chủ tịch Ủy ban Chuyên trách của Hạ viện ứng phó với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), phát biểu khai mạc phiên điều trần: “Đây không phải là một trận đấu quần vợt giao hữu. Đây là một cuộc đấu tranh sinh tồn về cuộc sống sẽ như thế nào trong thế kỷ 21 - và những quyền tự do cơ bản nhất đang bị đe dọa”.
Các nhà lãnh đạo của ủy ban xem phiên điều trần này, phiên điều trần đầu tiên trong số những phiên dự kiến sẽ diễn ra trong hai năm tới khi đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện, như một phần trong nỗ lực thuyết phục người dân Mỹ tại sao họ nên quan tâm đến việc cạnh tranh với Trung Quốc và “tách rời một cách chọn lọc” nền kinh tế Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Dân biểu Raja Krishnamoorthi, thủ lãnh phái Dân chủ trong ủy ban, phát biểu: “Trong ba thập kỷ qua, cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đều đánh giá chưa đúng mức về ĐCSTQ, và cho rằng thương mại và đầu tư chắc chắn sẽ phát triển dân chủ và an ninh hơn ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương... Thay vào đó, điều ngược lại đã diễn ra”.
Ngoài ra, các nhà bất đồng chính kiến Trung Quốc cũng tham dự phiên điều trần. Trong vài ngày qua, Dân biểu Gallagher và các uỷ viên khác đã tổ chức một số sự kiện để thu hút sự chú ý đến các vấn đề nhân quyền, bao gồm một cuộc tập họp hôm thứ Bảy (25/2) bên ngoài nơi mà các quan chức Hoa Kỳ gọi là “đồn công an” bất hợp pháp của Đảng Cộng sản Trung Quốc ở New York.
Ông Gallagher đã gửi một văn thư cho Cục Điều tra Liên bang (FBI) vào tuần trước để tìm kiếm thông tin về các đồn công an như bị cáo buộc.
Trung Quốc phủ nhận đặt các “đồn công an” trên đất Mỹ
Phiên điều trần hôm 28/2 có bốn nhân chứng, bao gồm ông H.R. McMaster, một trung tướng quân đội đã nghỉ hưu, từng là cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump, và ông Matt Pottinger, một người bảo thủ chống Trung Quốc lâu năm, từng là phó cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump.
Ông McMaster cho biết Hoa Kỳ phải ưu tiên đẩy nhanh việc chuyển giao hàng tỷ đôla vũ khí và đạn dược mà Đài Loan đã mua. “Như chúng ta có thể đã học được từ kinh nghiệm của Ukraine, việc ngăn chặn một cuộc chiến rẻ hơn nhiều so với chiến tranh”, ông McMaster nói trong cuộc điều trần.
Đồng tình với những lo ngại ngày càng tăng của Hoa Kỳ về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với công nghệ, ông Pottinger cho biết chính phủ Hoa Kỳ nên hợp tác với các công ty công nghệ Mỹ bị cấm ở Trung Quốc và tìm cách để người dân ở Trung Quốc vượt qua sự kiểm duyệt Internet nghiêm ngặt của nhà nước Trung Quốc.
“Tôi nghĩ quý vị có thể xuyên thủng Vạn lý Hoả thành của Trung Quốc,” ông Pottinger nói.
Trong phần điều trần, ông Pottinger viết rằng ủy ban này phải bảo vệ quyền của người Mỹ gốc Hoa bằng cách “đứng lên chống lại sự cố chấp và phân biệt đối xử tại đất nước này”.
Ông Pottinger nói: “Đồng thời, hãy bảo vệ công dân Trung Quốc đang học tập và làm việc tại Hoa Kỳ để họ có thể tận hưởng các quyền tự do giúp phân biệt rõ ràng lối sống của người Mỹ với bầu không khí ngày càng ngột ngạt ở Trung Quốc ngày nay”.
Mặc dù là ủy ban lưỡng đảng, nhưng một số nhà lập pháp Dân chủ đã lên tiếng lo ngại rằng nó có thể thúc đẩy tâm lý bài người gốc Á ở Hoa Kỳ. Trong bài phát biểu, ông Krishnamoorthi đề cập đến những mối quan ngại như vậy, và sự cần thiết của chế độ lưỡng đảng.
Tại phiên điều trần còn có bà Tong Yi, một nhà bất đồng chính kiến đã bị bỏ tù ở Trung Quốc hơn hai năm, và ông Scott Paul, chủ tịch của Liên minh Sản xuất Hoa Kỳ (Alliance for American Manufacturing).
Bà Tong, nay đã nhập quốc tịch Mỹ, kể lại thời gian của bà trong trại lao động Trung Quốc sau khi bà bị kết tội gây rối trật tự xã hội vì có quan hệ với các nhà hoạt động dân chủ vào những năm 1990.
Ông Paul kêu gọi chấm dứt sự phụ thuộc của Hoa Kỳ vào sản xuất của Trung Quốc.
Mong muốn có một đường lối cứng rắn trong giao dịch với Bắc Kinh là một trong số ít quan điểm lưỡng đảng thực sự trong Quốc hội bị chia rẽ sâu sắc của Hoa Kỳ, với cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ của Tổng thống Joe Biden đều kêu gọi tăng cường nỗ lực chống lại ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc.
Gần đây, căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đặc biệt tăng cao trước việc Bắc Kinh có những hành động quân sự ngày càng hung hăng đối với Đài Loan, những tin nói Trung Quốc có thể đang hỗ trợ cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine, và việc Hoa Kỳ bắn hạ một khinh khí cầu Trung Quốc bị nghi do thám lãnh thổ Hoa Kỳ vào ngày 4/2.
Bắc Kinh phủ nhận khinh khí cầu là tàu do thám của chính phủ.
Ủy ban chuyên trách này có 13 thành viên Đảng Cộng hòa và 11 thành viên Đảng Dân chủ. Uỷ ban sẽ không soạn thảo luật, nhưng sẽ thu hút sự chú ý đến sự cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trên nhiều mặt và đưa ra các khuyến nghị chính sách.
Diễn đàn