Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Sáu 19/5 tiết lộ một đại kế hoạch về phát triển Trung Á, từ xây dựng cơ sở hạ tầng cho đến thúc đẩy thương mại. Với động thái này, Bắc Kinh đảm nhận vai trò lãnh đạo mới trong một khu vực vốn từ lâu nằm trong phạm vi ảnh hưởng của Nga.
Trung Quốc sẵn sàng phối hợp về chiến lược phát triển với Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan, đồng thời thúc đẩy hiện đại hóa ở tất cả các nước này, ông Tập phát biểu trong Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-Trung Á diễn ra ở tây bắc Trung Quốc.
Với sự can dự của mình, Trung Quốc chủ động đi đầu trong cuộc đua giành ảnh hưởng về chính trị và nguồn lợi năng lượng trong khu vực giàu tài nguyên, trong khi Nga bị cuốn vào cuộc chiến ở Ukraine và Hoa Kỳ giảm sự hiện diện trong khu vực sau khi rút quân khỏi Afghanistan.
Năm nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ mang lại cho Trung Quốc các tuyến đường thay thế để vận chuyển nhiên liệu, thực phẩm và các hàng hóa khác trong trường hợp bị gián đoạn ở những nơi khác.
Sự ủng hộ của Trung Quốc dành cho Trung Á dường như là sự đối trọng lại những lời cáo buộc của Hoa Kỳ về việc Bắc Kinh có chính sách ngoại giao cưỡng ép.
Ông Tập phát biểu rằng Trung Quốc và các nước Trung Á cần củng cố lòng tin và thể hiện "sự ủng hộ rõ ràng và mạnh mẽ" đối với các lợi ích cốt lõi như chủ quyền, độc lập, phẩm giá quốc gia và sự phát triển dài hạn.
"Trung Quốc sẵn sàng giúp các nước Trung Á cải thiện hoạt động thực thi pháp luật, an ninh và xây dựng năng lực quốc phòng", ông nói.
Ông Tập cho hay Trung Quốc cũng sẽ nâng cấp các hiệp định đầu tư song phương và tăng khối lượng vận tải hàng hóa xuyên biên giới với khu vực.
Trung Quốc sẽ khuyến khích các doanh nghiệp do nước này tài trợ ở Trung Á tạo thêm việc làm, xây dựng nhà kho và triển khai dịch vụ xe lửa đặc biệt nhằm thúc đẩy du lịch, ông nói thêm.
“Để tăng cường hợp tác và phát triển Trung Á, Trung Quốc sẽ cung cấp cho các nước Trung Á tổng cộng 26 tỷ nhân dân tệ (3,8 tỷ đô la) dưới hình thức trợ giúp tài chính và viện trợ không hoàn lại”, ông Tập nói.
Thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và Trung Á đạt mức kỷ lục 70 tỷ đô la vào năm ngoái, trong đó Kazakhstan dẫn đầu với 31 tỷ đô la, cùng lúc Trung Quốc muốn có các liên kết sâu hơn trong nỗ lực bảo đảm mức độ an ninh năng lượng và lương thực lớn hơn.
Ông Tập nói rằng việc xây dựng Tuyến D của hệ thống đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Trung Quốc-Trung Á cần được đẩy nhanh.
Ông cũng kêu gọi Trung Quốc và Trung Á tăng cường thương mại dầu khí, phát triển hợp tác năng lượng trong các chuỗi công nghiệp, thúc đẩy hợp tác về năng lượng mới và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Về lâu dài, Trung Quốc ủng hộ việc xây dựng hành lang vận tải quốc tế xuyên Biển Caspi và sẽ tăng cường xây dựng các trung tâm vận tải trực thuộc các dịch vụ tàu hàng Trung Quốc-châu Âu, ông Tập nói.
(Reuters)
Diễn đàn