Một nhóm chuyên gia nhân quyền thuộc Liên Hiệp Quốc mới đây kêu gọi Việt Nam trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho bà Phạm Đoan Trang, một nhà hoạt động vì nhân quyền và tác giả nhiều cuốn sách hiện đang bị giam giữ và đối mặt với án tù có thể lên đến 12 năm nếu bị kết tội “tuyên truyền chống nhà nước”.
Trong thông cáo đăng hôm 29/10 trên trang web của Văn phòng Cao ủy LHQ về Nhân quyền, nhóm gồm 8 chuyên gia đưa ra quan điểm: “Bà Phạm Đoan Trang chính là nạn nhân mới nhất của việc chính quyền sử dụng những điều luật được viết mơ hồ về tội tuyên truyền để trừng trị các cây viết, các nhà báo và các nhà bảo vệ nhân quyền, hình sự hóa việc họ thực thi quyền tự do bày tỏ ý kiến, biểu đạt và thông tin”.
Như VOA đã đưa tin, bà Trang bị bắt hồi tháng 10/2020 ở thành phố Hồ Chí Minh và hiện bị tạm giam ở Hà Nội. Nhà chức trách Việt Nam ban đầu lên kế hoạch đưa bà ra xét xử hôm 4/11 nhưng cách đây ít ngày họ thông báo hoãn phiên tòa vì một số kiểm sát viên phải cách ly liên quan đến dịch COVID-19.
Nhà hoạt động nữ đang bị giam cầm có một số vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, bao gồm đau xương khớp, huyết áp thấp và u nang, nhưng mãi tới gần đây bà mới được trại giam cho phép được hưởng chăm sóc y tế. Cách đây chưa lâu bà mới được gặp luật sư song vẫn chưa được gặp người nhà.
Nhóm 8 chuyên gia LHQ lên tiếng về bà Phạm Đoan Trang gồm các báo cáo viên đặc biệt về quyền tự do bày tỏ ý kiến và biểu đạt, về tình hình những người bảo vệ nhân quyền, và về quyền đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần; ngoài ra còn có trưởng nhóm, phó trưởng nhóm và thành viên Nhóm Công tác LHQ về bắt giữ tùy tiện.
Trong thông cáo được Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ đăng tải, 8 chuyên gia nhắc lại rằng Điều 88 trong Bộ luật Hình sự 1999 mà Việt Nam áp dụng để truy tố bà Trang là điều luật được viết một cách mơ hồ và vi phạm các chuẩn mực quốc tế về nhân quyền.
“Chúng tôi một lần nữa kêu gọi chính quyền rút bỏ những điều luật như vậy vốn vi phạm quyền tự do về bày tỏ ý kiến và biểu đạt”, các chuyên gia cho biết.
Họ nói thêm rằng chiểu theo luật quốc tế về nhân quyền, việc bắt bớ và giam cầm một người thực thi quyền tự do biểu đạt để tường thuật về vấn đề nhân quyền là sự hành xử độc đoán và tước đoạt đi sự tự do.
Các chuyên gia LHQ chỉ ra rằng cáo trạng mà nhà chức trách Việt Nam đưa ra đối với bà Trang dựa vào ít nhất 3 bài tường thuật, báo cáo về nhân quyền mà bà là đồng tác giả, cũng như dựa vào các cuộc trả lời phỏng vấn của bà với báo chí hải ngoại.
Liên hệ hai điều kể trên với nhau, các chuyên gia LHQ nêu lên quan ngại: “Chúng tôi thấy rất đáng báo động về việc các bài tường thuật, báo cáo về nhân quyền lại bị sử dụng làm bằng chứng chống lại các nhà bảo vệ nhân quyền. Điều này có thể có hậu quả sâu rộng và càng làm tăng thêm không khí sợ hãi ở Việt Nam, dẫn đến tự kiểm duyệt và ngăn cản những người khác hợp tác với LHQ”.
Bên cạnh lời thúc giục nhà chức trách Việt Nam trả tự do cho bà Phạm Đoan Trang, nhóm 8 chuyên gia LHQ cũng yêu cầu nhà chức trách cho bà được hưởng mọi chăm sóc y tế cần thiết.
