Trong suốt 50 năm những bí mật về một di tích cổ xưa trong bang Utah của Hoa Kỳ đã được một sở hữu chủ giữ. Nhưng mới chỉ một tháng nay trang trại Range Creek đã được mở cửa cho công chúng vào xem những vật dụng cổ xưa cất giữ trong đó. Mục Lá Thư Mỹ Quốc sẽ ghi lại các chi tiết do TTV Carley Reynolds gửi về trong chuyến đi thăm trang trại này.
Từ thị trấn Price nhỏ bé trong bang Utah, người ta phải lái xe khoảng 2 giờ trên một quãng đường gồ ghề để đến một hẻm vực xanh tươi nơi mà hàng ngàn năm trước là chỗ sinh sống của dân Fremont. Trng trại này do ông Wilcox làm chủ. Ông đã giữ bí mật này trong khu đất cửa đóng then cài suốt 50 năm, chỉ có nguời trong gia đình ông dàn mục súc của ông là được phép lai vãng vào trang trại với đầy những di tích bí mật kỳ diệu của một cộng đồng cổ xưa.
Hai năm trước, chủ nhân trang trại này đã phải đưa ra một quyết định khó khăn là để lại gia tài này cho con cái haylà giao một khung cửa còn nguyên vẹn để đi vào quá khứ cổ xưa cho một nguơi khác hay một cơ quan coi sóc.
Tôi đã nhìn thấy vấn đề. Dù có muốn gìn giữ nơi này để nó mãi mãi như vậy, nhưng nếu tôi chết đi thì đâu có còn ở đây mà giữ. Thế nên cuối cùng tôi quyết định là bán nó đi lấy chút tiền cho xong. Sau đó thì ai ua lại muốn giữ hay muốn phá bỏ để xây nhà cửa là chuyện của họ.
Quĩ Bảo Vệ Đất Công đã mua lại trang trại này và sau đó giao lại quyền quản lý cho chính quyền bang Utah. Chạy dọc theo dưới đáy của hẻm vực và có nơi vắt ngang qua một lạch nước là một con đường đất dài 19 kilomét. Từ con đường này nhìn lên khách sẽ thấy những vựa thóc nhỏ mà ngươiø Fremont xây bằng đất bùn khô nhô lên từ hai bên vách hẻm vực.
Ra khỏi con đường, trên một ngọn đồi nhỏ là từng dãy những tảng đá cỡ trung bình xếp thành vòng tròn. có những dãy tường của những kiến trúc xưa kia là những căn nhà đào sâu xuống mặt đất.
Điều làm cho những căn nhà đã cũ kỹ với thời gian này hết sức quí giá là chúng chưa bao giờ bị bàn tay người trộm cắp, phá phách. Vùi trrong hàng dãy các căn nhà đá này là những vật dụng có thể giúp chúng ta nghiên cứu xem dân Fremont xưa kia sinh sống ra sao và làm sao họ có thể sống còn trong khung cảnh thiên nhiên hà khắc như vậy. Có hàng chục mảnh gốm vỡ và những mũi tên rải rác trên mặt đất. Nhà khảo cổ Kevin Jones chỉ vào những hình thể khắc trên vách đá của hẻm vực và giải thích:
Sơn dương là những mẫu khắc rất thông thường trên mặt đá, có khá nhiều hình sơn dương tại đây, thổ dân xưa rõ ràng cũng hay khắc hình rắn trên đá nữa. Cũng có một số hình dáng người. Nhưng có nhiều hình thể rất trừu tượng và một số thì có cái gì như đôi cánh nữa.
Ngoài những di tích như nhà cửa và các hình thể khắc trên vách hẻm vực, những ngôi làng cổ xưa nơi đây còn chứa chất cả một ít các bộ xương của các cư dân từng sinh sống ở đây một thời. Chủ nhân trang trại, ông Wilcox, nhớ rằng nhiều năm trước ông đã tìm ra các di cốt này:
Có một bộ xương của một người đàn ông được bọc bằng da hải ly. Lại có những bộ xương của đàn bà và trẻ con được bọc trong vỏ cây tuyết tùng. Những bộ xương này hầu như còn nguyên vẹn, quí vị có thể thấy được cả những đường nét trên bàn tay, bànchân nữa kia.
Đây là di cốt của những người đã sống trong vùng Utah này cả hơn 1000 năm trước. Các nhà khảo cổ đang sử dụng một kỹ thuật căn cứ trên cacù vòng tròn trên mặt của thớ gỗ để định tuổi của nhiều địa điểm ở khu vực này. Một số những thớ gỗ được dùng để xây các vựa thóc vẫn còn nguyên. Các khoa học gia có thể căn cứ vào các vòng tròn trên thớ gỗ để, trong vài năm tới, xác định xem là cây đó đã được đốn từ năm nào.
Các chuyên gia đã đến xem xét trang trại này cho biết có thể có đến hàng trăm địa điểm còn nguyên vẹn chưa có ai động tới. Và với một lịch sử phong phú như thế để tìm hiểu thì cuối cùng ngừơi ta có thể có cơ hội để giải đáp những huyền thoại về văn hóa của sắc dân Fremont cổ xưa đã hoàn toàn biến mất từ 700 năm nay. Có phải họ đã bỏ ngang vùng này mà đi hay không ? Có phải họ đã bị một bộ lạc khác đánh đuổi hay là vì hạn hán mà họ buộc lòng phải bỏ nơi này ra đi? Rồi họ có tồn tại để trở thành những bộ lạc thời hiện đại trong bang Utah ?
Câu giải đáp có thể ở ngay nơi hẻm vực này. Nhưng nếu có một luồng sóng du khách và những kẻ hiếu kỳ kéo đến đây thì họ có thể sẽ dày xéo lên các kiến trúc tiền sử và phá hỏng những gì được khám phá và đã được gìn giữ suốt 50 năm nay. Chẳng bao lâu sau khi địa điểm này được loan báo trong tháng trước, có một số các vật dụng đã biến mất khỏi nơi này. Ông Duncan Metcalf là điều tra viên trưởng tại khu vực trang trại Range Creek, cho biết:
Tôi nghĩ rằng trong 100 năm nay mới bị thất thoát một số ít vật dụng đó nên không đáng kể. Nhưng dĩ nhiên là tôi đang lo nó sẽ trở thành một vấn đề nghiêm trọng khi mà ngày càng có nhiều người lui tới nơi này.
Hẻm vực Range Creek là một khám phá rất hiếm hoi đến nỗi phải mất mấy đời may ra mới có thể nghiên cứu được hết những vật dùng còn để lại nơi này. Ông Metcalf muốn thấy nơi đây trở thành một trạm khảo cứu thường trực để tìm hiểu về một số những thổ dân đầu tiên đã cư ngụ trên vùng đất này.
