Đường dẫn truy cập

Chế độ ăn kiêng các chất hydrat carbon. - 2004-04-26


Các con số thống kê về y tế cho thấy mập phì là một trong nguyên do gây bệnh và gây tốn kém nhất cho kinh phí về y tế của Hoa Kỳ. Để phòng chữa bệnh này, nhiều nhà dinh dưỡng học đã đưa ra các giải pháp, và một trong các giải pháp đó là ăn uống theo chế độ đặc biệt. Trong câu chuyện Phụ Nữ kỳ này, Minh Phượng xin lược thuật một bài viết của nhật báo Washington Post về chế độ ăn kiêng các chất hydrat carbon, tiếng Anh thường gọi là low-carb diet.

Nếu thiếu dinh dưỡng là nguyên do gây bệnh tật tại các quốc gia đang mở mang thì hiện tượng ngược lại, tức là ăn uôáng quá dư thừa đang gây ra vấn nạn mập phì tại các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ. Để giải quyết bệnh này, nhiều nhà dinh dưỡng đã đề nghị các chế độ ăn uống kiêng cữ, tiếng Mỹ gọi là diet, và mấy chục năm gần đây, chế độ ăn uống do một vị bác sĩ tên là Robert Atkins chủ trương đã làm phát sinh ra hai trường phái; một trường phái nhiệt liệt ủng hộ, và một trường phái chê cười chế độ mà tôi sẽ gọi ngắn gọn theo tiếng Anh là low-carb diet.

Bài viết của Katherine Tallmadge cố gắng tìm ra sự dung hoà giữa hai trường phái.

Phía ủng hộ low-carb diet cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm có hàm lượng hydrat-carbon cao là nguyên do gây ra dịch mập phì hiện nay tại Mỹ. Họ lập luận rằng giảm bớt việc tiêu thụ các chất đó sẽ làm giảm cân nhanh và cải thiện sức khỏe.

Theo bà Colette Heimowitz, phó chủ tịch đặc trách giáo dục và khảo cứu của tổ chức Dịch Vụ Thông Tin Sức Khỏe và Y Học Atkins, lý do chủ yếu của việc kiểm soát tiêu thụ chất hydrat carbon là kiểm soát phản ứng của lượng đường và insulin trong máu. Kích thích tố insulin, tăng lên trong lưu lượng máu dể đáp lại sự tiêu thụ chất hydrat-carbon và kết quả là sự gia tăng lượng glucose trong máu, là thủ phạm gây ra tình trạng mập phì và bệnh tật.

Công cuộc khảo cứu xác nhận rằng insulin làm tăng lượng mỡ dự trữ và mức insulin cao là nguyên do gây ra các trường hợp cholesterol cao, vữa xơ động mạch và đau tim. Lượng insulin tăng vọt thường xảy ra ở một số người ăn quá nhiều thực phẩm hydrat-carbon đơn giản, khiến lượng glucose trong máu tutï xuống gây ra hiệu quả là cảm giác thèm ăn thêm chất hydrat-carbon. Cố bác sĩ Robert Atkins, cha đẻ của low-carb diet, cho rằng thành công của chế độ ăn uống do ông chủ trương phần lớn dựa vào việc làm giảm cảm giác thèm ăn bằng cách cắt giảm lượng tiêu thụ hydrat-carbon xuống tới mức cực thấp. Thông thường, cơ thể chúng ta biến hydrat-carbon thành glucose để tạo năng lượng. Nhưng nếu không có đủ chất hydrat-carbon trong chế độ ăn uống thì cơ thể chúng ta sẽ phải nhờ vào hệ thống hỗ trợ là dùng chất protein và chất béo để thay thế. Sự kiện này tạo ra một tình trạng mà từ y học gọi là lượng kê-tôn cao trong máu, gây tác dụng ăn kém ngon.

Trường phái chỉ trích lập luận rằng low-carb diet tuyên chiến với một nhóm thực phẩm mà tự thân không phải là xấu. Các thực phẩm giầu hydrat-carbon như hoa quả, rau cỏ và các loại hạt rất thiết yếu cho sinh hoạt lành mạnh. Nhiều năm nghiên cứu cho thâáy việc tiêu thụ loại thực phẩm này làm giảm nguy cơ nhiều chứng ung thư và đau tim. Hydrat-carbon là nguồn gốc chính của chất xơ trong chế độ ăn uống, và rất cần thiết cho đường tiêu hóa.

Những người chỉ trích low-carb diet còn lo ngại về hậu quả của tình trạng lượng kê-tôn cao trong máu. Tình trạng này gây sự đảo lộn thế cân bằng của cơ sở acid trong máu và có thể đưa đến việc mất nước, chứng hôi miệng và nếu kéo dài, có thể làm giảm bớt sự hấp thụ calcium, làm loãng xương và đưa đến chứng sạn thận.

Các cuộc khảo cứu cho thấy não bộ và phôi đang phát triển rất dễ bị tác động bởi lượng glucose thấp trong máu, có thể gây ra bệnh trì độn cho thai nhi và bệnh trầm uất hay chậm hiểu nơi người lớn. Những người chỉ trích nêu ra sự kiện rằng mặc dù low-carb diet đã được nhiều người áp dụng từ hơn 30 năm nay, vẫn chưa có đủ chứng cứ về các lợi điểm lâu dài. Trên thực tế, công cuộc khảo cứu thực hiện với những người đã xuống cân và giữ nguyên được mức cân cho thấy hầu hết không theo low-carb diet. Ngược lại, họ theo một chế độ các chất hydrat-carbon cao, ít chất béo, nhiều rau quả, tránh việc kiêng ăn tạm thời và hạn chế những thức ăn mà mình thích, thay vì thế theo một khuôn thức ăn uống điều độ có thể kéo dài suốt đời.

Tác giả bài báo đăng trên tờ Washington Post cho rằng cần phải theo low-carb diet một cách thận trọng. Nếu quyết tâm theo low-carb diet hoặc nếu muốn chuyển từ low-carb diet qua một chế độ ăn uống lành mạnh hơn, thì sau đây là một số điểm cần chú ý:

 Ăn ít nhất 130 gram hydrat-carbon mỗi ngày. Trong một báo cáo mới đây của Ủy Ban Dinh Dưỡng và Thực Phẩm thuộc Viêän Hàn Lâm Khoa Học Quốc Gia Hoa Kỳ, bạn cần tối thiểu 130 gram hydrat-carbon để não bộ có thể hoạt động. Để tối ưu hóa tính dinh dưỡng và giảm thiểu tối đa sự đáp ứng của insulin và glucose thì tập trung vào các thực phẩm thiên nhiên và chưa chế biến, tránh dùng các loại hydrat-carbon đã chế biến hay tinh chế chẳng hạn như các thực phẩm bằng bột mì trắng hay đường.

 Ăn ít nhất 25 gram chất xơ mỗi ngày. Một trong các điểm chủ yếu để giảm cân là cảm thấy no mà tiêu thụ ít calori. Các thực phẩm nhiều chất xơ giúp tạo hiệu quả này. Các cuộc khảo cứu cho thấy để đạt được sức khỏe tối ưu, phụ nữ cần 25 gram chất xơ và nam giới cần 38 gram chất xơ. Chất xơ có nhiều dạng trong các loại thực phẩm, thường tập trung ở vỏ trái cây và rau quả, như táo, bắp và rau. Chất xơ chứa nhiều trong hạt các thứ rau quả như các loại dâu và dưa chuột.

 Giảm thiểu tối đa các chất béo, có nhiều nhất nhất nơi mỡ động vật. Ăn quá nhiều chất béo có thể làm gia tăng nguy cơ bị viêm động mạch và tăng lượng cholesterol xấu. Các bằng chứng mới còn cho thấy ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ bị bệnh Alzheimer và bệnh lãng quên, làm tăng mỡ nơi bụng và là yếu tố dễ bị bệnh tim mạch và tiểu đường. Ăn nhiều thịt đỏ và mỡ động vật còn liên quan đến nhiều chứng bệnh ung thư nữa.

 Hãy dùng đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu. Tiêu thụ chừng 160 gram hydrat carbon mỗi ngày là có đủ các chất dinh dưỡng cấp thiết cho sức khỏe. Có thể phân chia giữa sữa, trái cây, rau quả, và các loại hạt.

 Đừng dùng các thứ thay thế cho thực phẩm. Thực phẩm tự nhiên là nguồn cung cấp sinh tố, chất khoáng và các chất cần thiết cho cơ thể không những để sinh tồn mà để tăng trưởng.

 Tránh dùng các loại thực phẩm tinh chế có hàm lượng hydrat-carbon thấp.

 Tăng hoạt động thể dục. Cho dù ăn bất cứ thứ gì nếu bạn hoạt động thì cơ thể sẽ tiêu thụ glucose và chất béo nhanh hơn và có hiệu quả hơn, không còn phải lo lắng về lượng insulin cao nữa.

 Hãy vui hưởng cuộc đời. Đừng tự hạn chế mình nhiều quá. Các cuộc khảo cứu cho thấy những người giảm cân một cách có hiệu quả bớt ăn đồ ngọt và béo, nhưng thỉnh thoảng vẫn ăn uống thoải mái.

Tin Vắn Thế Giới

XS
SM
MD
LG