Bệnh AIDS cho đến giờ này vẫn là một nguy cơ lớn đe dọa mạng sống của con người. Chứng bệnh truyền nhiễm này vần tiếp tục lây lan khắp thế giới. Sau đây là bài phỏng vấn bác sỹ Huỳnh Đỗ Phi, tốt nghiệp y khoa tại Geneve, Thụy Sỹ năm 1994 về nội khoa. Hiện nay bà đang học thêm về y tế cộng đồng tại một trường đại học tại Hoa Kỳ và đang khảo cứu về bệnh AIDS trên thế giới. Sau đây là nội dung bài phỏng vấn do Lan Phương thực hiện. Trong cuộc phỏng vấn này chúng tôi chú trọng đến hiện trạng bệnh AIDS ở Hoa Kỳ và sau đó là lời bác sỹ Huỳnh Đỗ Phi nhắn gửi đến giới trẻ tại Việt Nam.
LAN PHƯƠNG: Nếu tôi không nhầm thì bệnh AIDS được Hoa Kỳ phát hiện và xác nhận đầu thập niên 1980, tính cho tới nay đã hơn 20 năm rồi. Hiện giờ thì chứng bệnh này vẫn chưa có thuốc ngừa và cũng chưa có thuốc gì chữa khỏi. Bác sỹ có thể cho biết về tiến triển trong việc ngăn chặn mức lây lan của bệnh này tại Hoa Kỳ từ thập niên 80 cho đến nay ?
Dr. PHI: Bệnh AIDS đã được Hoa Kỳ phát hiện năm 1981 với những ca viêm phổi rất là lạ nơi những bệnh nhận bị suy giảm hệ thống miễn nhiễm và hiện nay đã hơn 20 năm, vẫn chưa có thuốc ngừa và thuốc chữa. Nhưng Hoa Kỳ và những nước giàu trên thế giới đã ngăn chặn được tốc độ lây lan của dịch bệnh AIDS này vì họ có phương tiện đầy đủ về tài chánh và hiện nay thì có thể nói được là tốc độ lây lan đã giảm xuống tại Hoa Kỳ, tại Âu Châu, tại những nước giàu trên thế giới như Úc Châu và Nhật Bản. Nhưng vẫn còn một số người nhiễm bệnh mỗi năm. Ở Hoa Kỳ mỗi năm có chừng 40000 ngươiø mắc HIV /AIDS.
Vì vậy có thể nói rằng những nước giàu đã có thể hãm bớt tốc độ lây lan của bệnh AIDS nhưng chưa ngăn chặn được hoàn toàn sự lây lan của bệnh này.
LAN PHƯƠNG: Hiện giờ tại nước Mỹ những sắc tộc nào có tỉ lệ lây nhiễm cao nhất ?
Dr. PHI: Người da đen có tỉ lệ lây nhiễm cao nhất, khoảng hơn 50% các ca bệnh trong năm 2002. Khoảng 30% là nguời da trắng và sau đó là nguời nói tiếng Tây Ban Nha, khoảng 13%.
LAN PHƯƠNG: Dù chưa có thuốc chữa khỏi, nhưng đã có những thứ thuốc để giúp người bệnh kéo dài đời sống. Bác sỹ có thể giải thích cho thính giả của đài hiểu rõ hơn về cách trị liệu bệnh AIDS tại Hoa Kỳ hiện nay ? Những loại thuốc nào thường được sử dụng nhiều nhất ?
Dr. PHI: Tại Hoa Kỳ hiện nay ngươiø ta dùng 3 thứ thuốc khác nhau để trị bệnh AIDS. Cách trị liệu đó gọi là tam trị liệu (triple therapy). Thuốc được sử dụng nhiều nhất là AZT (Zidovudine), tên thị trường là Retrovir. Những thứ thuốc như Zidovudine, Lamivudine thuộc loại NRTI (Nucleoside Reverse Transcriptase Inhibitor).
Còn một loại thuốc khác có tên là NNRTI (Non-Nucleosidic Reverse Trascriptase Inhibitors) ví dụ như Sustiva hoặc Efavirenz, thuốc Nevirapine, tên thị trường là Viramune. Loại thuốc nữa là Protease Inhibitrors, tên thị trường là Crixivan, Viracept hoặc Kaletra. Điều quan trọng là phải dùng 3 thứ thuốc khác nhau. Nếu bệnh nhân muốn chữa trị bệnh AIDS mà chỉ dùng 1 hoặc 2 thứ thôi thì vi rút sẽ kháng thuốc rất nhanh.
LAN PHƯƠNG: Phí tổn về thuốc men để chữa bệnh AIDS là bao nhiêu một năm cho 1 bệnh nhân ở nước Mỹ ?
Dr. PHI: Thường là hơn 12000 đô la 1 năm cho mỗi bệnh nhân ở nước Mỹ.
LAN PHƯƠNG: Chính phủ Hoa Kỳ dành bao nhiêu kinh phí của ngân sách y tế cho các công trình khảo cứu tìm thuốc chủng ngừa và chữa trị bệnh này ?
Dr. PHI: Theo sự hiểu biết của tôi thì chính phủ Hoa Kỳ dành hơn 350 triệu đô la cho công cuộc khảo cứu tìm thuốc chủng ngừa. Còn về thuốc chữa bệnh thì tôi cũng không rõ. Đó là bổn phận cuả những hãng bào chế dược phẩm lớn và ngân khoản dành cho công việc khảo cứu thì tùy theo mỗi hãng thuốc.
LAN PHƯƠNG: Chúng ta có quyền hy vọng là trong tương lai gần sẽ tìm ra dược thuốc chủng ngừa và thuốc chữa dứt khỏi chứng bệnh này hay không ?
Dr. PHI: Tôi dự đoán thì trong vòng 5 đến 10 năm thì chúng ta có thể có thuốc chủng ngừa và thuốc chữa dứt khỏi chứng bệnh này . Nhưng đây chỉ là hy vọng thôi. Hiện nay trên thế giới có nhiều nơi đang khảo cứu tìm thuốc chủng ngừa thì rất có hy vọng chừng 10 năm nữa chúng ta sẽ tìm ra.
LAN PHƯƠNG: Bác sỹ có thể cho biết về một vài công trình khảo cứu được biết đến nhiều nhất ?
Dr. PHI: Hiện nay có National Institute of Health (Học Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ) đầu tư rất nhiều tiền để khảo cứu tìm thuốc chủng ngừa. Cũng có những chương trình khảo cứu được thực hiện tại Thái Lan, tại Phi Châu như ở Uganda. Tôi nghĩ từ từ khoa học sẽ tiến bộ, chúng ta sẽ hiểu biết thêm về HIV và trong 5, 10 năm với tất cả những nỗ lực này trên thế giới các cơ quan khoa học sẽ tìm được thuốc chủng và thuốc chữa.
LAN PHƯƠNG: Chính phủ của tổng thống Bush mới đây có cho biết sẽ dành 15 tỉ đô la để trợ giúp cho các nước nghèo phòng chống bệnh AIDS. Xin bác sỹ cho biết là số tiền này được phân phối ra sao và sử dụng như thế nào ?
Dr. PHI: Theo sự hiểu biết của tôi thì số tiền 15 tỉ đô la này sẽ được sử dụng trong vòng 5 năm, dành cho Phi Châu và chỉ có một nước trong vùng vịnh Caribê được dự phần là Haiti. Theo phúc trình của chính phủ của tổng thống Bush thì chính phủ muốn dành số tiền này cho những nước Phi Châu vì dịch bệnh AIDS rất trầm trọng tại châu lục đó.
LAN PHƯƠNG: Việt Nam có được dự phần vào khoản trợ giúp này của Hoa Kỳ hay không ?
Dr. PHI: Theo như tôi biết thì Việt Nam không được dự phần vào ngân khoản này. Nhưng Việt Nam được trợ giúp qua những chương trình khác ví dụ như của cơ quan USID hoặc CDC (Centers for Disease Control), hoặc của tổ chức Family Health International của Hoa Kỳ.
Ngoài ra còn rất nhiều cơ quan quốc tế khác trợ giúp cho Việt Nam phòng chống bệnh AIDS như các tổ chức của Liên Hiệp Quốc, tổ chức Y Tế Thế giới, tổ chức phát triển Liên Hiệp Quốc UNDP hoặc ngân hàng Thế Giới World Bank, ngân hàng Á Châu. Các nước giàu như Liên HIệp Âu Châu, Nhật Bản, Úc đều có những chương trình giúp đỡ Viet Nam rất đắc lực.
PHƯƠNG LAN: Và sau đây là những lời bác sỹ Huỳnh Đỗ Phi nhắn gửi các bạn trẻ tại Việt Nam trong vấn đề bệnh AIDS.
Dr. PHI: Tuy bệnh AIDS là một bệnh rất hiểm nghèo hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa hoặc chữa dứt bệnh AIDS nhưng chúng ta vẫn có thể phòng ngừa 100% nếu chúng ta biết dùng những phương pháp an toàn. Và tôi muốn nói là việc phòng chống bệnh AIDS không phải chỉ là trách nhiệm của chính phủ Hoa Kỳ hay chính phủ Việt Nam nhưng đây cũng là bổn phận của mỗi ngươì phải tự bảo vệ lấy mình, bảo vệ người tình của mình hoặc gia đình của mình.
Phải biết sử dụng những phương pháp an toàn hoặc thủy chung trong tình vợ chồng, hoặc dùng bao cao su. Hiện nay ở Việt Nam đang có khuynh hướng trẻ hóa của bệnh dịch, càng ngày càng có nhiều nguời trẻ bị nhiễm HIV / AIDS. Chúng ta phải đề cao cảnh giác và giúp giới trẻ hiểu biết rõ hơn về bệnh này. Tốt hơn hết là tránh ma túy. Nếu lỡ nghiện ma túy rồi thì cũng có những phương pháp cai nghiện hữu hiệu. Nếu họ được sự giúp đỡ của cộng đồng và quyết tâm từ bỏ ma túy thì họ cũng có thể cai nghiện được. Tôi muốân nói là nếu chúng ta muốn chống dịch bệnh AIDS một cách hữu hiệu thì chúng ta cần đến sự đồng tâm hiệp lực của cả dân tộc Việt Nam và tuổi trẻ Việt Nam.
