Hôm Thứ Sáu, Hoa Kỳ xác nhận Bắc Triều Tiên đã đảo ngược quyết định cho khởi động lại lò phản ứng hạt nhân Yongbyon. Hành động của chính phủ Bình Nhưỡng phù hợp với một thỏa thuận đạt được hồi tuần trước, để cứu nguy cho hiệp định của hội nghị sáu bên, theo đó Bắc Triều Tiên sẽ dẹp bỏ chương trình hạt nhân của họ. Từ Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Thông tín viên đài VOA, David Gollust, gởi về bài tường thuật sau đây.
Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ xác nhận rằng, Bắc Triều Tiên đã hoàn toàn đảo ngược các biện pháp mà họ thực hiện trong những tuần lễ mới đây, để khởi động lại lò phản ứng hạt nhân Yongbyon. Lò này sản xuất chất plutonium cho kho võ khí hạt nhân nhỏ bé của họ
Hồi tháng Tám vừa qua, Bắc Triều Tiên nói rằng họ sẽ tiến hành việc phục hoạt lò phản ứng hạt nhân Yongbyon để hậu thuẫn cho yêu sách của họ là Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ phải rút tên Bắc Triều Tiên ra khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố .
Bắc Triều Tiên nói rằng, lẽ ra phải rút tên nước họ ra khỏi danh sách vừa kể hồi cuối tháng Sáu, sau khi họ đã đưa ra bản kê khai về những võ khí và hoạt động hạt nhân của họ, theo tinh thần của hiệp định năm 2007 có mục đích chấm dứt chương trình hạt nhân của họ để đổi lấy viện trợ và những lợi ích ngoại giao.
Lúc bấy giờ, Hoa Kỳ trả lời rằng việc rút tên Bắc Triều Tiên ra khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố còn tùy thuộc vào việc Bắc Triều Tiên đưa ra một kế hoạch để kiểm chứng bản kê khai đã đưa ra hay không.
Tình trạng bế tắc đã được giải quyết hồi cuối tuần trước, khi hai nước thỏa thuận về một quy trình kiểm tra, và Bắc Triều Tiên đã được rút tên ra khỏi danh sách các nước bảo trợ cho bọn khủng bố.
Theo thỏa thuận này, các thanh sát viên của quốc tế và của Hoa Kỳ được phép trở lại khu nhà máy hạt nhân Yongbyon. Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Sean McCormack hôm thứ Sáu cho biết, các thanh sát viên vừa kể đã xác nhận rằng, các bước nhằm vô hiệu hóa lò phản ứng hạt nhân Yongbyon đã trở lại đúng hướng.
Ông McCormack nói: “Bắc Triều Tiên đã thực hiện nỗ lực đảo ngược lại tất cả các biện pháp đã áp dụng đối với lò phản ứng hạt nhân Yongbyon. Tất cả các dấu niêm phong đã được đặt lại. Các thiết bị theo dõi cũng được lắp lại, và những thiết bị đã bị dẹp bỏ cũng đã được đặt vào chỗ cũ. Thêm vào đó, Bắc Triều Tiên đã dẹp bớt khỏi lò phản ứng nhiều thanh nhiên liệu. Vì thế, về lò phản ứng này, thật sự họ đã dẹp đi nhiều hơn là những gì vốn có trước khi đảo ngược các biện pháp vô hiệu hóa nhà máy.”
Ông McCormack nói rằng, tình hình tại những cơ sở sản xuất và tái chế biến các thanh nhiên liệu ở nhà máy Yongbyon hiện chưa trở lại tình trạng vốn có, trước khi xảy ra vụ tranh chấp, nhưng tại đó cũng có các tiến bộ.
Phát ngôn viên McCormack nói rằng, các trưởng phái đoàn của tất cả sáu nước tham gia hội nghị sẽ được triệu tập trong thời gian ngắn sắp tới để chấp nhận thỏa thuận kiểm tra bản kê khai hạt nhân giữa Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên. Nước chủ trì hội nghị là Trung Quốc, sẽ loan báo một thời điểm cụ thể cho cuộc họp này.
Theo quy định của cuộc đàm phán sáu bên, Bắc Triều Tiên sẽ đóng cửa vĩnh viễn khu nhà máy Yongbyon để đổi lấy viện trợ năng lượng của quốc tế.
Kế hoạch kiểm tra bản khai báo sẽ mở đường cho giai đoạn kế tiếp. Nếu Bắc Triều Tiên dẹp bỏ toàn bộ chương trình hạt nhân và võ khí hạt nhân , họ sẽ được hưởng nhiều lợi ích, trong đó có việc bãi bỏ các biện pháp chế tài và bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ và Nhật Bản.
