Ông William F. Buckley Junior, một cây bút bảo thủ hàng đầu, từng chủ trì một chương trình hội thoại lâu dài trên truyền hình, tổng biên tập một tờ tạp chí với tầm cỡ quốc gia, một tiểu thuyết gia và kịch tác gia của Hoa Kỳ đã từ trần hôm thứ tư, hưởng thọ 82 tuổi. Lá Thư Mỹ Quốc hôm nay mời quí thính giả ôn cố lại cuộc đời và sự nghiệp của nhân vật tiếng tăm này.
Ông William Buckley đã được công chúng chú ý đến từ năm 1951, tức là năm sau khi ông tốt nghiệp đại học Yale và xuất bản cuốn sách đầu tay tựa đề 'God and Man at Yale' xin tạm dịch là 'Chúa và Người tại Yale'. Ông Buckley, người mà sau đó không lâu, được sử gia Arthur Schlesinger gọi là 'tai họa cho chủ nghĩa cấp tiến Hoa Kỳ', đã bước đi bước đầu tiên theo chiều hướng này bằng cách phê phán các giáo sự đã từng dạy ông.
Ông tuyên bố là đại học Yale, từng do những người có niềm tin tôn giáo vững chắc và tin vào thị trường tự do, thì nay lại đem thuyết bất khả tri và xã hội chủ nghĩa ra giảng dạy.
Trong mấy năm kế tiếp, ông là đồng tác giả của cuốn 'McCarthy and His Enemies', nói lên sự đồng cảm với thượng nghị sỹ Joseph McCarthy trong cuộc 'thánh chiến' của chính khách này chống chủ nghĩa cộng sản, một cuộc chiến gây ra rất nhiều tranh cãi.
Năm 1955 ông cho ra đời tờ báo 'National Review', một tờ báo được gắn liền với tên tuổi ông. Trong buổi nói chuyện được ghi âm vào năm 1985, ông Buckley hồi cố lại vai trò mà tờ báo của ông đã đóng góp vào đời sống chính trị của quốc gia.
Ông Buckley nói: "Tờ National Review trở thành một cỗ xe chuyên chở những ý tưởng thật quan trọng vào dòng chính của nước Mỹ. Người ta có lẽ không còn nhớ, nhưng 30 năm trước đây hầu như những người bảo thủ đều bị coi là thiếu cảm quan của người trí thức hoặc không có lòng tự hào về văn hóa. Chủ nghĩa bảo thủ được coi là một triết thuyết đã bị khai tử. Phe cấp tiến cho rằng sở dĩ trước kia chủ nghĩa này thịnh hành được chỉ vì nó dựa vào việc bóc lột và đàn áp giới nghèo. Tờ Natioanl Review đã có công đóng góp đáng kể vào cuộc cách mạng lớn phục hưng lại chủ nghĩa bảo thủ."
Năm 1962 sau nhiều năm viết bài cho các tờ báo, ông Buckley bắt đầu giữ một mục đăng 3 lân mỗi tuần trên rất nhiều báo chí tại Hoa Kỳ. Năm 1966 ông khởi sự chương trình hàng tuần trên TV có tên là 'Firing Line', một chương trình mà vào ngày chấm dứt năm 1999 nó đã trở thành một chương trình chỉ có một người chủ trì kéo dài lâu nhất của truyền hình Hoa Kỳ.
Ông đã dạy tại nhiều đại học Mỹ, từng là thành viên trong ban cố vấn của cơ quan thông tin Hoa Kỳ, và phục vụ một năm trong tư cách đại biểu của Hoa Kỳ tại Đại Hội Đồng LHQ. Qua nhiều năm tháng, ông Buckley đã giữ một vai trò nhiều ảnh hưởng trong việc hô hào phe bảo thủ ủng hộ cho cuộc tranh cử của các ứng cử viên tổng thống Barry Goldwater, Richard Nixon và Ronald Reagan.
Giữa thập niên 1970, ông bắt đầu viết tiểu thuyết trinh thám, sáng tác một vở kịch và một cuốn truyện nhi đồng. Ông còn viết một cuốn sách nhan đề 'Cruising Speed'. mô tả những chuyện điển hình trong đời sống thường nhật của ông mỗi tuần lễ, kèm theo với những suy ngẫm về những chuyện xảy ra hằng tuần trong cuộc sống của ông.
Trong những năm cuối đời, ông đã nhận được nhiều vinh dự như huân chương của tổng thống. Ông đã ngưng nói chuyện trước công chúng nhưng vẩn tiếp tục viết sách và giữ những mục thường xuyên trên tờ National Review, trong số này có bài phê bình cuộc chiến Iraq là một thất bại.
Trong cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình CBS, ông Buckley đã đưa ra những lời chỉ trích gay gắt lối hành sử của tổng thống Bush trong cuộc chiến Iraq.
Ông Buckley nói: "Tôi cho rằng chính quyền này đã bị vấn đề Iraq bao trùm. Tôi muốn nói là không có một đề tài nào khác thu hút được sự chú ý của chính quyền này nữa. Tình trạng rối như mớ bòng bong tại Iraq đã trùm lớp những viễn ảnh khác mà lẽ ra đã làm cho người ta chú tâm., như các nơi khác ở trung đông, nhất là Iran."
Và tác giả Buckley còn chỉ trích Tổng thống Bush đã không theo sát với các nguyên tắc bảo thủ truyền thống.
Ông Buckley nói: "Ông Bush đối mặt với một vấn đề duy nhất, và để định nghĩa hay nhất, theo tôi, đó là sự thiếu vắng của ý thức hệ bảo thủ hữu hiệu, đưa đến hệ quả là ông đã chi tiêu quá trớn tại quốc nội, lại được quốc hội dung túng ở mức độ quá đáng. Còn trong lãnh vực đối ngoại, dường như ông đã không qui tụ được những lực lượng cần thiết để kết thúc thử thách tại Iraq."
Theo tin cho hay thì ông William F. Buckley đã qua đời ngay tại bàn giấy của ông trong căn nhà ở bang Connecticut. Người con trai của ông, Christopher Buckley, một nhà châm biếm chính trị, thuật lại rằng ngay vào lúc trước khi ông trút hơi thở cuối cùng có lẽ ông vẫn đang viết bài cho mục thường xuyên đăng trên các tờ báo.
