Thủ đô Washington là nơi tọa lạc nhiều dinh thự, đài kỷ niệm và viện bảo tàng mà du khích yêu thích. Nhưng đó cũng là nơi có một khoảng trống xanh đẹp. Khuất nẻo trong một khu cách biệt khỏi trung tâm ồn ào, là Vườn bách thảo Quốc gia, có thể coi như một trung tâm khảo cứu khoa học và giáo dục công cộng.
Nhiều người đến viếng thủ đô Washington đều ngạc nhiên khi đi thăm Vườn Bách thảo Quốc gia, chỉ cách trung tâm thành phố một quãng ngắn, nhưng vào đó, là ta có cảm tưởng như xa rời hẳn chốn phồn hoa đô hội.
Vườn Bách Thảo chiếm 180 hecta khoảng trống xanh tươi nằm trong khu đông bắc thủ đô, và nổi tiếng nhờ những loài hoa xinh đẹp, những bóng cây cao và chừng 9 ngàn loại thảo mộc khác nhau trồng trong đó.
Vườn Bách Thảo Quốc gia được thành lập qua một đạo luật của Quốc hội năm 1927, và hiện thuộc quyền quản lý của Sở Khảo cứu Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp. Mục tiêu của Vườn Bách thảo là thực hiện những cuộc khảo cứu và cung cấp giáo dục trong nỗ lực cải thiện môi trường, qua việc bảo vệ cây cối, hoa cỏ và các loài thảo mộc khác và trình bày cho công chúng xem.
Vườn Bách Thảo một nơi dừng chân của nhiều du khách đến viếng thủ đô. Vườn mở cửa miễn phí quanh năm trừ ngày lễ Giáng Sinh 25 tháng chạp.
Mỗi năm có tới 600,000 khách đến thăm vườn; nhiều người biết đến nơi này qua mạng Internet và qua trang web của vườn họ tìm hiểu được về các chương trình khảo cứu và cách thức chăm sóc cây cối.
Giám đốc Thomas Elias cho biết vườn mong được tiếp thêm nhiều khách nữa vì ông cho rằng có nhiều người chưa biết đến sự hiện diện của lâm viên này.
Nguyên do là vì vườn ở cách trạm xe điện gần nhất khoảng 5 cây số, trong khi nhiều du khách có thể thả bộ đi thăm nhiều thắng cảnh khác của thủ đô từ các trạm Metrorail, là hệ thống xe điện trong thành phố.
Tuy nhiên khách có thể đến vườn bằng xe buýt hay xe hơi. Ngay trong khuôn viên vườn, có khoảng 15 kilomet đường xe chạy nối liền các khu thảo mộc và hoa từng mùa.
Vườn cũng hoan nghênh khách đi xe đạp. Những người bị khuyết tật hay những người chỉ muốn đi bộ những khoảng ngắn có thể đi thăm những khu nằm sát nhau, còn những người muốn đi bộ lâu hơn thì sẽ rất thích những con đường mòn trong vườn. Khách cũng có thể bỏ một khoản tiền rất nhỏ để mua vé đi trên những chiếc xe bỏ mui do nhân viên của vườn lái đi tham quan quanh vườn. Trong vườn có một cửa hàng nhỏ bán sách và đồ lưu niệm, không có bán thực phẩm, nhưng khách thường mang theo và có thể ngồi ăn dưới những tàng cây.
Hiện vườn đang mở cuộc quyên góp để gây quỹ xây một khu mới. Các nhà thiết kế Mỹ và Trung quốc dự định xây một khu vườn theo truyền thống Trung Hoa. Vườn sẽ chiếm một khoảng gần 5 hecta, gồm một cái hồ, với nhiều khu ao vườn và cấu trúc kiểu đặc biệt của Trung Hoa. Các tòa nhà sẽ trưng bầy những vật tương tự như của đời nhà Thanh hay nhà Minh trong lịch sử Trung Hoa.
Khu vườn này sẽ dựa theo các khu vườn cổ trong vùng Dương Châu hay Giang Tô và Trung Quốc đã đồng ý cung cấp các cấu trúc, nghệ phẩm, đá và các vật dụng khác. Trung quốc cũng sẽ gửi chuyên gia qua Washington để giúp xây các kiến trúc đó như một món quà của nhân dân Trung quốc tặng cho nhân dân Mỹ.
Các nhà khoa học của vườn Bách Thảo đã khai triển nhiều loại cây và hoa hiện có ở Hoa Kỳ và các nước khác. Họ cũng đã khai triển những loài thảo mộc có khả năng đề kháng virut bằng những tiến trình kỹ thuật gien. Một thí dụ là cây phong đỏ Sun Valley, được khai triển trong dự án khảo cứu các đặc tính gien về mầu lá và sức đề kháng sâu bọ. Lá của loại cây phong này giữ nguyên mầu đỏ tươi đến cuối mùa thu và đã được thử nghiệm ở tiểu bang Maryland. Cây này giữ được những chiếc lá mầu tươi thắm khoảng 2 tuần lễ trước khi rụng. Cây còn có sức đề kháng loại cào cào thường ăn lá cây.
Các nhà khoa học của Vườn còn nhắm tới một mục tiêu quan trọng khác, đó là khai triển các phương pháp sạch và an toàn hơn để bảo vệ và hỗ trợ cây trồng. Các quy định về môi trường và dự luận quần chúng chống lại việc sử dụng hóa chất để trừ sâu đã gia tăng. Các nhà khoa học đã hợp tác với các công ty hóa chất để tạo ra các sản phẩm dùng chất thiên nhiên để trừ sâu bọ.
Sở Khảo cứu Nông nghiệp quản lý một số trung tâm và phòng thí nghiệm trên khắp nước Mỹ. Vườn Bách thảo Quốc gia nổi tiếng là đẹp. Khách lúc nào cũng có thể thưởng ngoạn những cây đang nở hoa.
Vườn còn có một khu trồng đủ loại dược thảo, và được coi là vườn dược thảo lớn nhất thế giới. Dược thảo chẳng những dùng để làm rau thơm cho bữa ăn mà còn để làm thuốc nữa. Riêng về ớt, cũng đó có đến 100 loại khác nhau.
Khu Bonsai theo tiếng Nhật hay bồn cảnh theo tiếng Hoa của vườn là một trong những sưu tập lớn nhất ở Bắc Mỹ. Sưu tập khỏi đầu với 55 cây bonsai của Hội Bonsai Nhật Bản vào năm 1976 tặng cho Hoa Kỳ để kỷ niệm 200 năm bản tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ. Sau đó trong nhiều năm các nhà trồng bonsai Mỹ đã thêm vào sưu tập này, cộng thêm với những loại cây bồn cảnh do Trung quốc gửi tặng. Hiện Vườn Bách thảo Quốc gia có khoảng 150 cây bonsai.
Mỗi năm, Vườn Bách Thảo tổ chức nhiều chương trình giáo dục và các buổi sinh hoạt đặc biệt. Tỷ như trong tháng 9 thì có chương trình dành cho Tháng Truyền thống người gốc Tây ban Nha. Khách có thể tìm hiểu về những loài rau thơm dùng để làm những món ăn và các loại thuốc gia truyền của những dân tộc nói tiếng Tây ban Nha.
Vào mùa thu năm nay thì sẽ có các chương trình khác có liên quan đến lá thay mầu. Vườn cũng tổ chức những buổi đi dạo ban đêm qua vườn vào những đêm trăng tròn, là lúc khách có thể thấy những con chồn hoang, hay những loài vật ban đêm khác.
Các giới chức nói rằng vườn sẽ khó mà hoạt động được nếu không có sự hỗ trợ của các tổ chức tư nhân. Vườn Bách Thảo có khoảng 100 nhân viên. Nhưng vườn lệ thuộc vào nhiều người khác đã cống hiến thời gia và công sức mà không nhận thù lao.
Tỷ như một tổ chức bất vụ lợi có tên là Bạn của Vườn Bách Thảo Quốc gia thường cung cấp tài trợ. Số tiền này được dùng cho các chương trình huấn luyện của vườn, cho các khu vườn và sưu tập thảo mộc cùng các dự án đặc biệt. Nhóm này còn báo cáo lên Quốc hội về các nhu cầu đặc biệt của vườn.
Một tổ chức hỗ trợ khác là Quỹ khu vực thủ đô của các Câu lạc bộ vườn cảnh. Nhóm này có trụ sở ngay trong vườn Bách thảo. Các thành viên dành thời gian để giúp sưu tập thảo mộc cho vườn. Họ còn tình nguyện làm hướng dẫn viên cho khách thăm vườn, giúp hàng ngàn người thưởng ngoạn khu vực thiên nhiên xinh đẹp của thủ đô.
