Các thành phố giá lạnh Minneapolis và St.Paul của Bang Minnesota không thể nào hơn được các khu rừng nhiệt đới ở cao nguyên miền bắc nước Lào. Tuy nhiên nơi được gọi là Thành Phố Đôi này lại là nơi cư ngụ của một số người Lào đông nhất tại Hoa Kỳ. Theo tường trình của Thông tín viên Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ Susan Logue thì Trung Tâm Văn Hóa Hmong đã đóng một vai trò quan trọng trong cộng đồng người Hmong tại đây.
Khi đến thăm Trung Tâm Văn Hóa Hmong, chắc chắn người ta sẽ gặp một nhóm các thiếu niên ngồi thành một vòng tròn, mỗi em cầm một dụng cụ âm nhạc giống như một ống sáo làm bằng 6 ống tre nhỏ được gắn vào một bình hơi bằng gỗ. Mỗi em thay phiên nhau cố gắng thổi những nốt nhạc giống như thầy Galong Thor đang kê miệng vào đầu ống sáo để thổi những nốt trầm bổng.
Kể từ khi mở cửa lần đầu tiên vào năm 1992, Trung Tâm Văn Hóa Hmong đã dạy cho các học viên như em Johnny, 14 tuổi, cách thổi loại sáo này, được gọi là Khèn, một nhạc cụ giữ 1 vai trò quan trọng trong những dịp tang lễ truyền thống của người Hmong. Sau đây là lời của em Johnny:
Lý do mà tôi muốn học chơi loại Khèn này là vì đó là một truyền thống của người Hmong, và chúng tôi phải duy trì truyền thống đó.
Trước đây những người Hmong này đã sinh sống với nương rẫy trong những vùng đồi núi ở miền bắc nước Lào trong nhiều thế kỷ cho đến khi nhà cầm quyền Cộng Sản đẩy họ ra khỏi quê hương vì họ là thành phần đã ủng hộ các lực lượng Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam.
Sự mất quê hương và những năm sống trong các trại tị nạn ở Thái Lan đã đe dọa lối sống truyền thống của người Hmong. Việc bảo tồn truyền thống đó chỉ là một trong những nhiệm vụ của Trung Tâm Văn Hóa Hmong. Trung Tâm này còn giúp đỡ những người Hmong để họ có thể thích nghi với đời sống tại Hoa Kỳ. Thông thường thì bước đầu tiên trong tiến trình hội nhập này là học Anh ngữ . Ông Mark Pfeifer, là nhân viên duy nhất không phải là người Hmong tại Trung Tâm này. Ông dạy các lớp Anh ngữ trong các lớp ESL, tức là Anh ngữ như ngôn ngữ thứ hai:
Chúng tôi có thêm nhiều người tị nạn đến từ Thái Lan trong 6 tháng qua hoặc trong thời gian tương tự, trong các lớp ESL tại đây. Chúng tôi có hơn 100 học viên. Chúng tôi có những lớp dạy thi nhập tịch cũng như các lớp được dạy bằng tiếng Hmong và tiếng Anh để giúp những người lớn tuổi có thể thi đậu công dân Mỹ.
Trung Tâm Văn Hóa Hmong còn phục vụ như là một nhịp cầu giữa cộng đồng người Hmong và những người dân tại địa phương nói chung.
Để xem nào, tôi muốn nói về ngôn ngữ Hmong. Nhưng không, trước hết tôi muốn nói về một cộng đồng đa dạng, nơi đầu của trang 10…
Những buổi trình bày về văn hóa và lịch sử Hmong tại các nhà trường, các doanh nghiệp và các nhóm cộng đồng khác là một trong nhiều nhiệm vụ của ông Pfeifer. Hôm nay ông nói chuyện với hơn một chục nhân viên của Hội Thanh Niên Cơ Đốc Giáo.
Bà Emily Renner là giám đốc điều hành của cơ sở này, nơi cung cấp các dịch vụ như chăm sóc trẻ em, các lớp học về sức khỏe và thể dục thể thao, cũng như các chương trình dành cho các trẻ vị thành niên sau giờ học ở nhà trường. Bà nói như sau:
Lý do tôi đến đây là vì văn hóa của người Hmong là một trong những nền văn hóa trong cộng đồng của chúng tôi. Tôi chỉ muốn học thêm để có thể phục vụ tốt hơn cho cộng đồng này. Tại Hội Thanh Niên Cơ Đốc Giáo, chúng tôi có vài gia đình người Hmong, và chúng tôi muốn có thêm nhiều người nửa tham gia vào các chương trình của chúng tôi.
Với hơn 40 ngàn người Hmong đang sinh sống tại các Thành Phố Đôi này không thôi, hầu hết dân chúng trong Bang Minesota ít nhất cũng đã biết đến cộng đồng người Hmong. Tuy nhiên nhiều người Mỹ chưa bao giờ nghe nói đến họ trước tháng 11 năm ngoái, cho đến khi một người đàn ông Hmong đi săn nai trong Bang láng giềng Wisconsin bắn chết 6 người đi săn khác.
Tin tức về thảm kịch này đã được đăng trên trang nhất của tất cả các báo ở Hoa Kỳ. Theo lời ông Mark Pfeifer, thì sự kiện này đã có những hậu quả tai hại tại các thành phố Minneapolis và St. Paul:
Ngay cả tại trung tâm này chúng tôi cũng đã nhận được rất nhiều thư điện tử E Mail mà tôi có thể nói là rất bất lợi và đầy căm thù. Khi những sự việc như vậy xảy ra thì chắc chắn là có hậu quả, mặc dù đây chỉ là một thành phần nhỏ trong xã hội. Chúng tôi sợ rằng một sự kiện như vậy là cơ hội tốt để cho những nhóm thù hận khai thác. Bọn chúng đã đi rải truyền đơn chống người Hmong tại St. Paul và Wisconsin.
Ngay cả khi chưa xảy ra vụ nổ súng tại Wisconsin, ông Mark Pfeifer cũng nói rằng cần phải mở những buổi thuyết trình tại các thành phố St. Paul và Minneapolis để nói về văn hóa và lịch sử của người Hmong, không những chỉ để làm dịu bớt tình trạng thỉnh thoảng có những căng thẳng, mà còn giúp gia tăng điều được gọi là “kỷ năng văn hóa” của những người làm việc trong cộng đồng. Ông giải thích:
Đó là các giáo viên, nhân viên y tế, những người làm việc trong cơ quan tư pháp hình sự, và bất cứ ai làm những công việc chuyên môn có liên hệ đến cộng đồng người Hmong ở Minnesota. Cộng đồng người Hmong tại đây rất là lớn, nhất là tại Thành Phố Đôi, vì vậy khó mà tránh được họ. Do đó điều cần thiết là phải có những thông tin về phong tục tập quán. Có lẽ quí vị nghĩ rằng với số người Hmong định cư tại Minnesota từ năm 1976, thì đã có sự huấn luyện rộng rãi, và những thông tin về họ cũng đã có sẵn, tuy nhiên trên thực tế thì không phải như vậy.
Đó là lý do tại sao các nhủ nhân, các nhà trường và các nhóm như Hội Thanh Niên Cơ Đốc Giáo, đã kêu gọi Trung Tâm Văn Hóa Hmong hãy cung cấp cho họ những thông tin này. Bây giờ thì Trung Tâm đã có một phương tiện khác để giúp thăng tiến sự hiểu biết văn hóa lẫn nhau tại Minnesota và những nơi khác.
Trong tháng Giêng vừa qua họ đã mở một trang Web mới, bao gồm nhiều thông tin theo địa chỉ: learnabouthmong-dot-org.
