Tổng thống Philippin, bà Gloria Arroyo tuyên bố rằng thỏa thuận ba bên, gồm Philippin, Việt Nam và Trung quốc, về khảo sát địa chất hải dương ở biển Đông là một diễn tiến ngoại giao có tính chất đột phá trong nỗ lực duy trì hòa bình và ổn định khu vực.
Tường thuật của tờ Philippines Daily Inquirer cho biết nhà lãnh đạo Philippin đã phát biểu như thế hôm thứ 3 sau khi được đệ trình một phó bản của thỏa thuận được ký kết tại Manila hôm thứ hai giữa Công ty Dầu khí quốc gia Philippin, Tổng công ty Dầu khí Việt Nam, và Tổng Công ty Dầu khí Ngoại hải Trung quốc.
Theo lời bà Arroyo, thỏa thuận này là một bước đột phá trong việc thực thi các qui định của "Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông" do Asean và Trung quốc ký kết năm 2002 nhằm biến vùng biển này từ "vùng biển của tranh chấp" thành "vùng biển của hợp tác".
Tuần trước, Bộ trưởng ngoại giao Philippin, ông Alberto Romulo, tuyên bố rằng vụ tranh chấp giữa nước ông với Trung quốc về quần đảo Trường sa đã kết thúc qua việc ký kết một thỏa thuận nghiên cứu chung giữa các công ty thăm dò khai thác dầu khí của hai nước.
Theo các nhà quan sát, sự tham gia của Việt Nam trong thỏa thuận ký kết ở Manila hôm thứ hai có tính chất quan trọng đặc biệt vì Việt Nam là nước duy nhất trong số những nước đòi chủ quyền quần đảo Trường sa từng lên tiếng phản đối thỏa thuận nghiên cứu chung mà Philippin và Trung quốc đã đạt được hồi năm ngoái.
Lúc đó, giới hữu trách Hà nội nói rằng thỏa thuận vừa kể vi phạm một qui định của bản tuyên bố về cách ứng xử ở biển Đông. Hôm thứ ba vừa qua, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lê Dũng, nói rằng các bên ký kết thỏa thuận khẳng định là việc ký kết này không làm phương hại đến lập trường cơ bản của chính phủ mỗi bên về vấn đề biển Đông.