Đường dẫn truy cập

Trung Quốc lo ngại là cái chết của ông Triệu Tử Dương có thể sẽ làm bùng ra những cuộc biểu tình chống chính phủ


Có nhi?u d?u hi?u cho th?y chính ph? Trung qu?c dang lo ng?i là cái ch?t hôm th? hai v?a qua c?a c?u T?ng bí thu Tri?u T? Duong có th? s? làm bùng ra nh?ng cu?c bi?u tình ch?ng chính ph?. Tuy nhiên, theo m?t s? nhà phân tích, cái ch?t c?a nhà lãnh d?o thu?c phe ch? truong c?i cách này s? không làm tái di?n nh?ng cu?c ph?n kháng qui mô l?n c?a nam 1989, khi hàng tri?u ngu?i t? t?p ? Qu?ng tru?ng Thiên an môn d? dòi dân ch?. M?i quí thính gi? theo dõi m?t s? chi ti?t v? vi?c này trong ti?t m?c Nhìn V? Á Châu do Duy Ái ph? trách sau dây:

Hôm th? Nam v?a qua, sau nhi?u ngày phong t?a tin t?c v? cái ch?t c?a c?u T?ng bí thu Tri?u T? Duong, gi?i h?u trách B?c kinh dã quy?t d?nh t? ch?c m?t nghi l? mà h? g?i là "l? cáo bi?t di th? c?a lão d?ng chí Tri?u T? Duong". Ngoài ra, chính ph? còn cho phép nhân v?t du?c nhi?u ngu?i xem là lãnh t? phe c?i cách này du?c mai táng ? Nghia trang Cách m?ng Bát B?o Son ? m?n tây th? dô B?c kinh, noi dành riêng cho các nhà lãnh d?o cao c?p c?a d?ng C?ng s?n Trung qu?c. Tuy nhiên, cho d?n ngày 21 tháng giêng, 4 ngày sau khi ông Tri?u T? Duong qua d?i ? B?c kinh sau g?n 16 nam b? giam l?ng, ngu?i ta v?n chua rõ là nghi l? v?a k? s? du?c t? ch?c v?i qui mô nhu th? nào, có viên ch?c cao c?p nào d?n d? l?, ho?c d?ng C?ng s?n có công b? di?u van và nh?c l?i công tr?ng c?a ông Tri?u T? Duong hay không.

Theo tu?ng thu?t c?a các thông tín viên dài chúng tôi g?i v? t? B?c kinh hôm th? sáu, tuy nh?ng nhân v?t tranh d?u cho dân ch? Trung qu?c v?n ti?p t?c b? công an không cho r?i kh?i nhà, nhung s? hi?n di?n c?a các l?c lu?ng an ninh xung quanh tu th?t c?a ông Tri?u T? Duong dã gi?m thi?u dáng k? so v?i nh?ng ngày tru?c dây, và s? ngu?i du?c cho d?n vi?ng linh c?u ông dã dông d?o hon. Các nhà quan sát cho r?ng nh?ng di?n ti?n v?a k? cho th?y Phó Ch? t?ch Tang Khánh H?ng, ngu?i du?c Ch? t?ch H? C?m Ðào giao phó nhi?m v? thu x?p nh?ng v?n d? liên quan t?i tang l? c?a ông Tri?u T? Duong, dang tìm cách gi?m b?t s? ch? trích c?a nhi?u ngu?i cho r?ng chính ph? nên tuyên duong công tr?ng c?a ông Tri?u T? Duong thay vì c? ý h? nh?c ông lúc ông t? th?.

Nh?ng l?i ch? trích dó ch? y?u là phát sinh t? vi?c chính ph? Trung qu?c ra l?nh cho Tân Hoa Xã ph? bi?n m?t b?n tin mà các nhà quan sát cho là m?t b?n tin k? qu?c v? cái ch?t c?a ông Tri?u T? Duong. B?n tin dó ch? có 55 ch? và nói m?t cách mo h? là "do b? b?nh mà ch?a tr? không có hi?u qu?, d?ng chí Tri?u T? Duong dã qua d?i ? B?c kinh." Ch?ng nh?ng không h? d? c?p gì t?i nh?ng ch?c v? mà ông Tri?u T? Duong t?ng n?m gi?, b?n tin c?a Tân Hoa Xã còn không dùng hai ch? "hu?ng th?" d? nói t?i tu?i th? c?a v? c?u T?ng bí thu này mà l?i nói m?t cách vô phép là "ch?t lúc 85 tu?i". Ngoài ra, gi?i h?u trách cung còn c?m không cho các dài phát thanh và dài truy?n hình thu?t l?i b?n tin.

M?t cu dân ? B?c kinh cho báo chí bi?t r?ng hành d?ng v?a k? ch?ng nh?ng di ngu?c v?i d?o lý c? truy?n mà còn có tính ch?t k? quái vì ngay c? các b?n tin d? c?p t?i nh?ng cán b? d?ng viên b? t? hình vì t?i tham nhung cung có ghi rõ ch?c ph?n c?a h?. Bên c?nh vi?c bung bít thông tin, gi?i h?u trách ? B?c kinh còn si?t ch?t nh?ng bi?n pháp an ninh d? ngan ng?a nh?ng v? r?i lo?n có th? phát sinh t? nh?ng cu?c t? t?p c?a dân chúng d?n tu?ng ni?m ông Tri?u T? Duong, ngu?i b? tru?t ph? nam 1989 vì bày t? s? thông c?m d?i v?i các sinh viên bi?u tình dòi dân ch? ? Qu?ng tru?ng Thiên an môn và ch?ng d?i k? ho?ch dùng quân d?i d? dàn áp cu?c bi?u tình.

Bà Ðinh T? Lâm, m?t v? giáo su c?a Ð?i h?c Nhân dân ? B?c kinh, có ngu?i con trai 18 tu?i b? gi?t ch?t trong v? dàn áp ngày m?ng 4 tháng 6 ? Thiên An Môn. Bà cung chính là ngu?i sáng l?p "H?i nh?ng ngu?i m? n?n nhân Thiên An Môn". Bà Ðinh cho r?ng ông Tri?u T? Duong là m?t b?c vi nhân c?a Trung qu?c:

Trong cu?c ph?ng v?n m?i dây dành cho Ðài Ti?ng Nói Hoa k?, bà Ðinh T? Lâm nói r?ng c? t?ng bí thu Tri?u T? Duong là m?t v? anh hùng dân t?c, m?t ngu?i dã dua ra ch? truong ti?n hành cùng m?t lúc nh?ng chuong trình c?i cách v? c? kinh t? l?n chính tr?. Theo giáo su Ðinh T? Lâm, gi? nhu ch? truong dó du?c th?c hi?n thì tình hình Trung qu?c gi? dây dã t?t d?p hon nhi?u ch? không ph?i b? lâm vào m?t tình tr?ng mà bà mô t? là "nh?ng mâu thu?n và xung d?t xã h?i dang ngày càng tr? nên t? h?i và nghiêm tr?ng hon."

Ông Truong T? Hoa, m?t nhà nghiên c?u chính tr? ? Trung qu?c, cung có m?t nh?n d?nh tuong t?. Theo ông Truong T? Hoa, di?u mà ông Tri?u T? Duong khi?n cho m?i ngu?i kính ph?c và thuong ti?c nhi?u nh?t là cho d?n ch?t ông v?n nh?t d?nh không t? b? ch? truong thông qua d?i tho?i và thuong thuy?t d? gi?i quy?t nh?ng b?t d?ng ý ki?n.

Ông Truong T? Hoa nói r?ng: bài h?c quí báu nh?t mà các nhà lãnh d?o Trung qu?c hi?n nay c?n ph?i h?c ? ông Tri?u T? Duong là ti?p thu ý ki?n xây d?ng c?a dân chúng d? th?c hi?n nh?ng bi?n pháp nh?m c?i cách th? ch? chính tr?, thúc d?y xã h?i ti?n b?, và tránh ph?m nh?ng t?i ác tày tr?i nhu dùng xe tang và súng ?ng d? gi?t ch?t nh?ng sinh viên bi?u tình h?i nam 1989.

Nhi?u ngu?i ? Trung qu?c, nhu bà Ðinh T? Lâm và ông Truong T? Hoa, dã kêu g?i chính ph? duy?t xét l?i nh?ng nh?n d?nh chính th?c v? v? án Thiên An Môn và ph?c h?i danh d? cho c?u bí thu Tri?u T? Duong, ngu?i dã b? giam l?ng trong hon 15 nam vì can t?i g?i là "gây chia r? trong d?ng và ?ng h? cu?c d?y lo?n ph?n cách m?ng." Tuy nhiên, yêu c?u này l?i m?t l?n n?a b? các nhà lãnh d?o d?ng C?ng s?n Trung qu?c bác b?.

Trong cu?c h?p báo ? B?c kinh hôm th? ba v?a qua, phát ngôn viên b? ngo?i giao Trung qu?c, ông Kh?ng Tuy?n nói r?ng v? bão t? chính tr? cu?i th?p niên 1980 và v?n d? liên quan t?i ông Tri?u T? Duong dã k?t thúc và chính ph? dã có k?t lu?n rõ ràng v? v?n d? này. Ông nói thêm r?ng: nh?ng s? phát tri?n ? Trung qu?c trong 15 nam qua ch?ng t? là k?t lu?n c?a chính ph? là chính xác, và s? ?n d?nh và phát tri?n c?a Trung qu?c phù h?p v?i l?i ích c?a toàn th? gi?i.

Có nhi?u d?u hi?u cho th?y gi?i h?u trách Trung qu?c e r?ng cái ch?t c?a ông Tri?u T? Duong có th? làm bùng ra nh?ng v? bi?u tình ch?ng chính ph?, tuong t? nhu nh?ng phong trào dân ch? b?c phát nam 1976 và 1989 khi ông Chu Ân Lai và ông H? Di?u Bang qua d?i.

Tuy nhiên, m?t s? nhà phân tích cho r?ng di?u này s? không tái di?n vì hai lý do - th? nh?t là gi?i h?u trách dã có kinh nghi?m và h? dang áp d?ng nh?ng bi?n pháp d? nh?m t?i m?c tiêu g?i là "d?p tan m?i muu toan ngay t? trong tr?ng nu?c", và th? nhì là dân chúng Trung qu?c hi?n nay ph?n l?n là th? o v?i các v?n d? chính tr? và h? ch? lo nghi t?i nh?ng v?n d? làm th? nào d? làm giàu trong m?t xã h?i có n?n kinh t? phát tri?n nhanh chóng.

M?t s? các nhà quan sát tình hình Trung qu?c cung cho r?ng ông Tri?u T? Duong có th? yên lòng nh?m m?t vì Trung qu?c dã phát tri?n khá t?t d?p sau khi ông b? lo?i ra kh?i quy?n l?c. Bà Dorothy Ko, m?t giáo su s? h?c c?a Ð?i h?c Bernard ? Hoa k? cho r?ng: ông Tri?u T? Duong tuy là ngu?i có công l?n d?i v?i phong trào c?i cách ? Trung qu?c và là ngu?i dã di tru?c th?i d?i, nhung n?u không k? d?n nh?ng n? l?c c?i cách trong n?i b? d?ng C?ng s?n, thì ph?n l?n nh?ng ý tu?ng dúng d?n c?a ông cung dã du?c mang ra th?c hi?n trong kho?ng 10 nam v?a qua.

Theo giáo su Dorothy Ko, Trung qu?c dã ti?n b? quá nhi?u trong vòng 15 nam qua. Có r?t nhi?u d?i thay và ph?n l?n nh?ng d?i thay dó mang tính ch?t t?t d?p. Và cung theo bà Ko, ông Tri?u T? Duong có l? nên c?m th?y vui m?ng, không ph?i vui m?ng cho chính ông, nhung vui m?ng vì Trung qu?c dã phát tri?n.


Tin Vắn Thế Giới

XS
SM
MD
LG