Tòa án Quốc tế hôm thứ Sáu (26/1) đã ra lệnh cho Israel phải ngăn chặn các hành động diệt chủng khi nước này tiến hành chiến tranh chống Hamas ở Dải Gaza, nhưng không kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức.
Phán quyết về vụ kiện do Nam Phi đệ trình, tòa án nói Israel phải đảm bảo lực lượng của mình không phạm tội diệt chủng và thực hiện các biện pháp nhằm cải thiện tình hình nhân đạo cho thường dân Palestine tại khu vực này.
Trong phán quyết, 15 trong số 17 thẩm phán của Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) đã bỏ phiếu cho các biện pháp khẩn cấp bao gồm hầu hết những gì mà đơn kiện của Nam Phi yêu cầu, ngoại trừ việc ra lệnh cho Israel ngừng hành động quân sự ở Gaza.
Theo cơ quan y tế Gaza, hoạt động quân sự của Israel đã gây lãng phí cho phần lớn khu vực đông dân cư và giết chết hơn 25.000 người Palestine trong gần 4 tháng qua.
Israel bắt đầu tấn công Dải Gaza sau khi các chiến binh Hamas đột kích xuyên biên giới vào Israel vào ngày 7/10. Các quan chức Israel nói 1.200 người đã thiệt mạng, chủ yếu là dân thường và 240 người bị bắt làm con tin.
Tòa án nói họ “rất quan ngại” về số phận của các con tin ở Gaza và kêu gọi Hamas cũng như các nhóm vũ trang khác ngay lập tức thả họ vô điều kiện.
Tuy nhiên, phán quyết được người Palestine hoan nghênh vẫn bị coi là nỗi nhục đối với Israel và các đồng minh thân cận nhất của họ, bao gồm cả Hoa Kỳ.
Israel đã yêu cầu tòa án bác bỏ hoàn toàn vụ kiện, nói rằng họ tôn trọng luật pháp quốc tế và có quyền tự vệ.
Tòa án nói: “Nhà nước Israel phải… thực hiện mọi biện pháp trong khả năng của mình để ngăn chặn việc thực hiện mọi hành vi trong phạm vi Điều II của Công ước Diệt chủng”, và yêu cầu Israel phải báo cáo lại về những bước họ đã thực hiện trong thời gian một tháng.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói cáo buộc diệt chủng nhắm vào Israel là “thái quá” và tuyên bố nước này sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để tự vệ.
“Nỗ lực hèn hạ nhằm từ chối quyền cơ bản này của Israel là sự phân biệt đối xử trắng trợn đối với nhà nước Do Thái và nó đã bị bác bỏ một cách chính đáng”, ông nói trong một tuyên bố.
Mặc dù phán quyết của ICJ là cuối cùng và không có kháng cáo, nhưng tòa án không có cách nào để buộc thi hành chúng.
Ở giai đoạn này, tòa án không đưa ra phán quyết về cốt lõi của vụ việc do Nam Phi đưa ra, rằng liệu nạn diệt chủng có xảy ra ở Gaza hay không. Nhưng tòa công nhận quyền của người Palestine ở Gaza là được bảo vệ khỏi các hành động diệt chủng.
Sau phán quyết của tòa án, Phó tổng thống Nam Phi Paul Mashatile và Bộ trưởng Tư pháp Ronald Lamola được trông thấy đang cổ vũ và nhảy múa tại một cuộc họp mặt của đảng Đại hội Dân tộc Phi cầm quyền.
Cách đây hai tuần, Nam Phi lập luận rằng cuộc tấn công trên không và trên bộ của Israel nhằm mục đích “hủy diệt dân chúng” ở Gaza.
Công ước Diệt chủng năm 1948, được ban hành sau vụ Đức Quốc xã thảm sát hàng loạt người Do Thái, định nghĩa diệt chủng là “những hành động được thực hiện với mục đích tiêu diệt, toàn bộ hoặc một phần, một nhóm quốc gia, sắc tộc, chủng tộc hoặc tôn giáo”.
Các hành vi diệt chủng được nêu trong công ước bao gồm việc giết hại các thành viên của nhóm, gây tổn hại nghiêm trọng về thể chất hoặc tinh thần cho các thành viên trong nhóm và cố tình áp đặt các điều kiện sống nhằm mục đích tiêu diệt toàn bộ hoặc một phần nhóm.
Diễn đàn