Một tòa án ở tỉnh Thanh Hóa có lịch xét xử nhà bình luận trực ngôn Bùi Văn Thuận vào ngày 17/11, sau hơn 1 năm ông bị công an bắt hồi tháng 8/2021 vì bị cho là đã đăng các bài bình luận trên tài khoản Facebook mang tên Thuan Van Bui có nội dung phê phán chính quyền Việt Nam.
Ông Thuận từng là giáo viên ở Hà Nội, tham gia một số cuộc biểu tình, và lên tiếng ủng hộ các nhà hoạt động và các tù nhân chính trị. Trước khi bị bắt, ông bị sách nhiễu thậm tệ nên cuộc sống và công việc gặp nhiều khó khăn.
Theo cáo trạng được Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Thanh Hóa ban hành hôm 26/9, ông Thuận, 41 tuổi, bị cáo buộc vi phạm điều 117 của Bộ luật Hình sự về tội “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”. Ông đối mặt với mức án có thể lên tới 12 năm tù, nếu bị tòa tuyên có tội.
Cáo trạng có đoạn nói rằng công an đã làm việc với Sở Thông tin và Truyền thông Thanh Hóa và xác định rằng kể từ khi ông Thuận bị bắt vào cuối tháng 8/2021 đến thời điểm họ kiểm tra tài khoản Facebook Thuan Van Bui vào chiều ngày 24/6/2022, tài khoản này không đăng tải bài viết nào ở chế độ công khai, và do đó, phía nhà chức trách Việt Nam “có căn cứ xác định Bùi Văn Thuận là người sử dụng tài khoản Facebook Thuan Van Bui".
Tuy nhiên, trong khi ông Thuận hiện vẫn đang bị giam giữ chờ xét xử, theo quan sát của VOA, từ khoảng 6h sáng ngày 16/11, giờ Việt Nam, tài khoản Facebook Thuan Van Bui liên tục xuất hiện các bài đăng nói rằng ông Thuận bị “oan” khi bị quy là người sử dụng tài khoản này.
Sử dụng lối nói suồng sã, người vừa đăng các bài mới nhất viết rằng “tài khoản này”, tức Facebook Thuan Van Bui, “là của tao”, và đặt câu hỏi với phía công an rằng “Thế bây giờ bố mày đăng bài mới sau một thời gian nghỉ chơi Facebook, chúng mày [công an] lấy gì làm căn cứ buộc tội người ta [ông Thuận] đây?”
Người đang làm chủ tài khoản Thuan Van Bui cũng đặt câu hỏi với các điều tra viên tham gia trực tiếp vào vụ án của ông Thuận rằng họ nói sao về các bài đăng vừa xuất hiện, dù ông Thuận vẫn đang bị giam giữ.
Ông Hoàng Dũng, một nhà bình luận về chính trị, xã hội ở Việt Nam có đông đảo người theo dõi trên mạng xã hội, nói với VOA rằng việc tài khoản Facebook Thuan Van Bui vừa đăng bài mới trong khi ông Thuận còn bị giam chờ đưa ra xét xử là một diễn biến “gây cười” về hệ thống an ninh trong bộ máy công an Việt Nam.
Vẫn ông Hoàng Dũng, hiện sinh sống ở Mỹ, cho rằng công an đã “khiên cưỡng” trong cách làm của họ để chứng minh ông Thuận cũng chính là người sử dụng tài khoản Thuan Van Bui.
“Bây giờ, Facebook Thuan Van Bui lại online, vẫn đang đăng bài, vậy thì không biết an ninh Việt Nam, cụ thể là an ninh Thanh Hóa, phản ứng thế nào về điều này?”, ông Hoàng Dũng đặt câu hỏi.
VOA cố gắng liên lạc để phỏng vấn ông Lê Duy Dũng, Trưởng phòng PA02 (an ninh nội địa), công an tỉnh Thanh Hóa, song không có hồi đáp.
Nhà bình luận Hoàng Dũng cho rằng với diễn biến mới nhất trên tài khoản Thuan Van Bui, công an và chính quyền của Thanh Hóa nói riêng, của Việt Nam nói chung, bị “bất lợi” trong con mắt đánh giá của những người am hiểu luật pháp, cũng như của các tổ chức và quốc gia cổ súy cho dân chủ, nhân quyền.
“Họ không chứng minh được ông Bùi Văn Thuận và nick Thuan Van Bui là một, và họ không thể chứng minh được ông Bùi Văn Thuận là người sản xuất ra các tài liệu được đăng trên nick Facebook Thuan Van Bui. Bây giờ, với thông tin thế này họ không chứng minh được”, ông Hoàng Dũng nói với VOA.
Mặc dù vậy, ông Hoàng Dũng nhận định rằng ông Thuận vẫn sẽ phải chịu một “bản án bỏ túi”, ý nói đến một mức án tù - thường là nặng - được tuyên theo dự định từ trước từ phía chính quyền, bất chấp các bằng chứng và nỗ lực bào chữa từ bị cáo và luật sư biện hộ.
Hôm 16/11, trong một thông cáo phát ra từ văn phòng ở Bangkok của tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch (HRW), ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Ban Á châu của HRW, nói: “Việc chính quyền Việt Nam truy tố ông Bùi Văn Thuận thiếu căn cứ về các bài đăng trên Facebook thể hiện mức độ bất chấp của họ đối với quyền tự do biểu đạt”.
Ông Robertson nói thêm: “Những lời phê phán chính quyền Việt Nam bộc trực của ông Bùi Văn Thuận không thể cấu thành tội hình sự”.
HRW nói trong thông cáo của họ rằng chính quyền Việt Nam cần ngay lập tức phóng thích ông Bùi Văn Thuận và hủy bỏ mọi cáo buộc mang động cơ chính trị nhằm vào ông.
Diễn đàn