Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) hôm 3/9 ra thông cáo cho biết đã gửi lời chúc mừng đến chính phủ Việt Nam nhân Ngày Quốc khánh 2/9, đồng thời khuyến khích chính phủ thực hiện các bước cải thiện các điều kiện tự do tôn giáo trong nước.
“USCIRF khen ngợi cả chính quyền tại địa phương và quốc gia đã cùng hợp tác để bắt đầu giúp đỡ những người Tin Lành H’Mong ở huyện Đam Rông, những người bị coi là vô quốc tịch vì sự phân biệt tôn giáo. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu tiên”, Ủy viên James W. Carr nói trong bản thông cáo.
“Chúng tôi khuyến khích chính phủ quốc gia làm việc với các cơ quan chức năng ở miền trung và miền bắc Tây Nguyên để hỗ trợ cho các nhóm khác có tình cảnh tương tự. Ngoài ra, chính phủ Việt Nam phải giải quyết tình trạng phân biệt tôn giáo đã dẫn đến sự thất tán của các cộng đồng này”.
Ủy ban của Mỹ chuyên giám sát tình trạng tự do tôn giáo trên toàn thế giới nêu lên tình trạng sách nhiễu người H’Mong và người Thượng theo Thiên Chúa Giáo tại Việt Nam.
Dẫn lời các nhà vận động nhân quyền, uỷ ban này nói chính quyền tại địa phương đã có hành động trả đũa nhóm người thiểu số này bằng cách từ chối cấp giấy chứng minh nhân dân và hộ khẩu, buộc hàng nghìn người phải chạy sang các vùng khác ở Việt Nam.
Tuy nhiên, USCIRF cho biết vào tháng 1/2020, chính quyền huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng, đã công bố kế hoạch tái định cư cho 79 hộ gia đình H’Mong theo Thiên Chúa Giáo (521 người) tại Tiểu khu 179 đã bị đuổi ra khỏi làng trước đó. Kế hoạch bao gồm 3,3 triệu đô la tài trợ và xây dựng cơ sở hạ tầng, trong đó có đường sá và một phòng khám y tế.
“USCIRF hoan nghênh tiến bộ của Việt Nam, nhưng chúng tôi vẫn quan ngại sâu sắc về tình trạng quấy rối các nhóm tôn giáo chưa được công nhận và những người ủng hộ tự do tôn giáo”, Phó Chủ tịch Ủy ban Anurima Bhargava nói.
“Chúng tôi kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho tất cả những cá nhân bị giam giữ vì biểu đạt tín ngưỡng một cách ôn hòa, bao gồm ông Nguyễn Bắc Truyển và Mục sư A Đảo”.
Mục sư A Đảo bị bắt giam tại Việt Nam vào năm 2016 sau khi ông tham gia một hội nghị về tự do tôn giáo trong khu vực. Sau đó, ông bị kết án 5 năm tù giam với cáo buộc “giúp người khác trốn đi nước ngoài”. Còn ông Nguyễn Bắc Truyển và một số thành viên Hội Anh Em Dân Chủ bị bắt vào tháng 7/2017. Đến tháng 4/2018, ông bị đưa ra xét xử và tuyên án 11 năm tù, 3 năm quản chế về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo Điều 79.
Ủy viên Carr và Phó Chủ tịch Bhargava là những người đã nỗ lực vận động cho hai tù nhân trên trong khuôn khổ Dự án Tù nhân Lương tâm của USCIRF.
Trong Báo cáo Thường niên năm 2020, USCIRF kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ tăng cường tài trợ cho các dự án tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Tháng 9/2019, một đoàn công tác của USCIRF đã đến Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh để đánh giá việc thực hiện Luật Tín ngưỡng và Tôn giáo.
"Báo cáo Tự do Tôn giáo Quốc tế 2019" công bố vào ngày 10/6 ghi nhận một số cải thiện tại Việt Nam, nhưng tiếp tục nêu lên tình trạng vi phạm tự do tôn giáo qua nhiều vấn đề cụ thể như đàn áp, sách nhiễu, bắt bớ nhiều người vì thực hành đức tin tôn giáo một cách ôn hoà, tình trạng giam giữ các tù nhân lương tâm, phân biệt đối xử dẫn đến tình trạng vô tổ quốc của nhóm người thiểu số ở Tây Nguyên, trả thù những người không chịu từ bỏ đức tin tôn giáo…
Báo cáo của USCIRF tiếp tục kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ chỉ định Việt Nam vào danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt (CPC) theo Đạo luật Tự do Tôn giáo Quốc tế.
Trả lời tại một cuộc họp báo ngay sau khi báo cáo được công bố, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói “Chúng tôi ghi nhận Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đề cập những thành tựu và tiến triển của Việt Nam”, nhưng “vẫn có những thông tin thiếu khách quan, không chính xác và chưa được kiểm chứng”.
Trong khi đó, tờ báo Nhân Dân - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam – cho rằng mặc dù đã được Việt Nam cung cấp tài liệu cụ thể, chính xác, nhưng “báo cáo vẫn sử dụng rất nhiều tin tức do thế lực thù địch, thiếu thiện chí bịa đặt để vu cáo, vu khống, xuyên tạc vấn đề tự do tôn giáo ở Việt Nam”.
Tờ báo nói thêm rằng hành động của cơ quan Mỹ giống như “tiêu chuẩn kép”, trong thời điểm nước Mỹ cần phải “xem xét một số vấn đề liên quan nhân quyền qua cái chết của hàng trăm nghìn người vì đại dịch Covid-19 và các hệ lụy tiêu cực xảy ra từ sự kiện người da màu G. Floyd bị cảnh sát giết hại”.
USCIRF là một tổ chức chính phủ liên bang độc lập, lưỡng đảng, do Quốc hội Hoa Kỳ thành lập nhằm giám sát, phân tích và đưa ra báo cáo về những mối đe dọa đối với tự do tôn giáo ở nước ngoài.
