Thượng viện Mỹ đã củng cố nghị trình thương mại của Tổng thống Barack Obama bằng cách bỏ phiếu với tỉ lệ 65-33 để bắt đầu tranh luận về một dự luật tạo điều kiện cho việc chuẩn thuận một thỏa thuận thương mại tự do giữa 12 quốc gia ven Thái Bình Dương, chiếm 40 phần trăm tổng sản lượng kinh tế toàn cầu.
"Cuộc tranh luận này sẽ xác định xem liệu đất nước của chúng ta có sẵn lòng và có thể chấp nhận những thách thức của nền kinh tế thế giới, hay là chúng ta tiếp tục rút lui và để mình bị chủ nghĩa cô lập và bảo hộ thương mại mê hoặc," Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Orrin Hatch nói. Ông là đồng tác giả của Thẩm quyền Xúc tiến Thương mại (TPA), một dự luật cho phép quốc hội chỉ được quyền bỏ phiếu ủng hộ hay chống đối các hiệp định thương mại mà không được sửa đổi.
"Nó sẽ xác định xem chúng ta với tư cách quốc gia có thể và có sẵn lòng đặt ra những quy định cho nền kinh tế thế giới, hay là chúng ta sẽ ngồi ngoài rìa và để những quốc gia khác đặt ra quy định," Thượng nghị sĩ Hatch nói.
Hai ngày sau khi các nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu chặn cuộc tranh luận về TPA, một phe ủng hộ thương mại bên trong Đảng Dân chủ hôm thứ Năm đã cùng các nghị sĩ Đảng Cộng hòa bỏ phiếu thúc đẩy dự luật này, nhận được sự ủng hộ vững chắc của chính quyền Obama.
Tuy nhiên, một số khá lớn những nghị sĩ Đảng Dân chủ vốn thường trung thành với ông Obama đã bỏ phiếu "không," trong đó có Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, một nghị sĩ có chủ trương độc lập nhập hội với các nghị sĩ Dân chủ.
"Bất cứ cái nhìn khách quan nào đối với những thỏa thuận thương mại này sẽ cho chúng ta thấy rằng nó gây tổn hại cho hàng triệu công ăn việc làm trả lương đủ sống, và đưa chúng ta tới một cuộc đua xuống dưới đáy mà trong đó người lao động Mỹ bị buộc phải cạnh tranh với người lao động ở những nước có mức lương thấp kiếm được vài xu một giờ," ông Sanders, người cũng là ứng cử viên Đảng Dân chủ cho cuộc đua tổng thống, nói.
Đối tác Xuyên Thái Bình Dương
Những người ủng hộ TPA khẳng định rằng những thiếu sót về luật thương mại trước đó, như Thỏa thuận Thương mại Tự do Bắc Mỹ, NAFTA, đã được sửa chữa.
"Chúng ta đang đưa vào thực thi một chính sách thương mại hiện đại, một chính sách thương mại mà gạt hết sang một bên lề lối hoạt động của NAFTA trong những năm 1990," Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Ron Wyden nói. "Nó phải bắt đầu với một gói thực thi thương mại cứng rắn, mạnh mẽ và hữu hiệu."
TPA được xem là một bước hệ trọng cho việc hoàn tất của thỏa thuận Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) với 12 quốc gia, trong đó đã được đàm phán trong nhiều năm qua. Nó sẽ được nhập vào một dự luật hỗ trợ người lao động Mỹ mất việc do những thỏa thuận thương mại mới, thỏa mãn một đòi hỏi then chốt của các nhà lập pháp Đảng Dân chủ.
Các cuộc tranh luận về thương mại phơi bày mối rạn nứt gay gắt giữa Tổng thống Obama và một số khá lớn những nghị sĩ của Đảng Dân chủ trong Quốc hội, những người dè dặt hay mạnh mẽ chống đối những thỏa thuận thương mại mới. Trong những tuần gần đây, Tòa Bạch Ốc đã công khai bất đồng với những nhà lập pháp đó và thậm chí nhận được lời khen bất thường từ lãnh đạo Khối đa số Cộng hòa ở Thượng viện, Mitch McConnell, người ca ngợi việc thúc đẩy dự luật thương mại bày là "tin tốt lành cho tầng lớp trung lưu của nước Mỹ."
"Tôi muốn cảm ơn tổng thống," ông McConnell nói. "Không, các bạn không nghe nhầm. Tổng thống Obama đã làm điều có lợi cho đất nước của ông ấy bằng việc quay sang công kích cơ sở ủng hộ của mình và phản bác một số luận điệu nực cười mà chúng ta đã nghe thấy."
Cuộc tranh luận của Quốc hội về TPA có thể kéo dài nhiều tuần. Đó là một dự luật mà cộng đồng doanh nghiệp Mỹ ủng hộ với tỉ lệ áp đảo trong khi những nhóm lao động và môi trường kịch liệt phản đối.
Hành động về thuế quan và tiền tệ
Trước cuộc bỏ phiếu thủ tục về TPA, Thượng viện đã bỏ phiếu với tỉ lệ 78-20 chấp thuận một dự luật ngăn tình trạng thao túng tiền tệ của những đối thủ cạnh tranh kinh tế với Mỹ, đặc biệt là Trung Quốc.
"Trung Quốc dường như cảm thấy họ có thể thoát được với hành động thương mại sai trái kiểu này," Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer nói. "Chúng ta phải làm điều gì đó để cho Trung Quốc thấy dứt điểm rằng họ không thể thoát được."
Ông Hatch bày tỏ lo ngại rằng những quy định về tiền tệ mang tính trừng phạt sẽ mời gọi những biện pháp trả đũa của các nước khác đối với chính sách tiền tệ của Mỹ.
Thượng viện cũng bỏ phiếu với tỉ lệ 97-1 chấp thuận ưu đãi thuế quan đối với hàng hóa sản xuất tại châu Phi và những nước đang phát triển khác.
"Việc gia hạn luật AGOA (Đạo luật Tăng trưởng và Cơ hội châu Phi) đưa chương trình này lên tầm mức kế tiếp," ông Wyden nói. "Tôi tin rằng nó có lợi cho đất nước của chúng ta, cho vùng hạ Sahara châu Phi, và nó nên là nền tảng của chính sách kinh tế của chúng ta trong khu vực."
