Nguyện vọng của giới trẻ từ cuộc bầu cử quốc hội 2011

Quốc Hội: Đề nghị luật hóa quyền lãnh đạo của đảng, quy định đảng làm gì, nhà nước làm gì, quốc hội làm gì. Đảng không được can thiệp sâu hơn nữa vào những quyết định. Đảng viên thật ra cũng có những người có tâm huyết nhưng bị lệ thuộc vào các điều lệ của đảng. Cho nên, nếu luật hóa quyền của đảng thì có thể cải thiện được dân chủ tại Việt Nam.

Vina: Cần đẩy mạnh mặt xã hội theo xu hướng dân sự cho người dân có quyền thành lập các tổ chức, giám sát nhà nước và quốc hội. Nên cho báo chí có quyền tự do độc lập. Báo chí không thể theo xu hướng một chiều. Phải tôn trọng và sử dụng trí thức nhiều hơn. Nội bộ đảng nên chấp nhận ý kiến đa nguyên nhiều hơn.

Trà Mi: Bạn đề cao rằng hoạt động chính trị cần có sự giám sát. Còn Bảo?

Lê Bảo: Mình đồng ý với ý kiến của hai bạn, nhưng để thực hiện thì hơi khó. Hội nói phải luật hóa sự lãnh đạo của đảng. Hiện tại Ban chấp hành trung ương đảng là những tay to mặt lớn đang nắm giữ quyền lực tối cao trong đảng thì liệu chúng ta có thể luật hóa đảng đó hay không? Để ban hành luật phải đi qua ngoằn ngoèo nhiều tầng phía trên. Ở trên quyết định thì dưới quốc hội mới quyết được. Còn đề nghị của Vina, những hội nhóm muốn đứng ra hoạt động phải thông qua Mặt trận Tổ quốc và đăng ký với chính quyền. Ngay cả công đoàn bảo vệ quyền lợi cho công nhân cũng lệ thuộc đảng thì làm sao có thể đăng ký thành lập các tổ chức giám sát hoạt động của đảng được? Rõ ràng trong tình hình này rất khó. Tuy nhiên, trước năm 1990, không ai nghĩ rằng bức tường Berlin sẽ sụp đổ, Liên xô sẽ sụp đổ. Cho nên, chúng ta không thể nói trước được điều gì. Biết đâu sau này ngay trong nội bộ đảng có tranh cãi nảy lửa giữa những nhóm lợi ích thì nó sẽ nổ ra và đổ vỡ thì sao?

Trà Mi: Bảo nói chỉ có cách là chờ những thay đổi trong nội bộ đảng thì mới mong có sự thay đổi chung. Người trẻ có thể đóng góp hay tham gia thúc đẩy sự thay đổi, cải tiến nhanh hơn, tốt hơn chăng?

Lê Bảo: Nếu chúng ta cứ ngồi chờ sung rụng thì có phải người Việt Nam quá tham lam không, vừa muốn dân chủ-tự do, vừa muốn được an toàn hưởng thụ dân chủ-tự do do người khác mang lại. Ai cũng nghĩ thế thì chẳng làm được gì cả. Chúng ta chờ nội bộ đảng phân hóa, chờ đến bao giờ? Những chuyển động của nền dân chủ thế giới cũng như những chính sách sai lầm của đảng về kinh tế, chính trị sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân Việt Nam.

Trà Mi: Ai cũng muốn sự cải tiến nhưng chính mỗi người không góp một phần nhỏ vào quá trình đó thì sự cải tiến sẽ chậm tới. Vậy thanh niên phải làm gì để thể hiện trách nhiệm công dân và tinh thần xã hội của mình?

Vina: Việt Nam bây giờ đề cao đổi mới kinh tế trước đã, chính trị họ sẽ làm từ từ và tất cả mọi luồng tư tưởng khác họ sẽ gạt ra ngoài.

Trà Mi: Với chủ trương như vậy, ý kiến của bạn như thế nào? Bạn có đồng ý không?

Vina: Cái gì cũng có hai mặt tích cực và tiêu cực. Họ đề cao đổi mới kinh tế cũng đúng thôi vì họ để cho dân đói khổ thì dân không theo, không tin tưởng họ nữa. Còn họ làm cho bạn ấm no, các bạn sẽ cảm thấy tạm hài lòng.

Trà Mi: Ý của Vina có thể hiểu là bạn tạm chấp nhận, nhưng thanh niên có thể làm gì để thể hiện trách nhiệm đóng góp cho xã hội? Bạn nào có ý kiến không?

Quốc Hội: Bây giờ người ta trói buộc chân tay mình, không cho mình làm. Như tôi muốn làm mới ra tự ứng cử nhưng họ không cho tôi làm. Mọi người ngại chuyện tự ra ứng cử vì sau khi trượt sẽ mất thời gian rất lâu để cân bằng lại. Phải chấn hưng tinh thần dân tộc. Cách mạng Việt Nam nổ ra năm 1945 là khai dân trí, chấn dân trí, hậu dân sinh. Bây giờ người trẻ chúng ta làm sao để nhiều người xung quanh mình hiểu được rằng dân trí của mình cần phải nâng cao lên để nhận thức về xã hội.

Trà Mi: Anh Hội đề nghị đừng phó mặc quyền công dân của mình. Còn Bảo?

Lê Bảo: Để thực hiện quyền làm chủ của người dân, nhất là thanh niên, và nâng cao tính dân chủ trong bầu cử và nền chính trị hiện tại của Việt Nam, trước mắt người nhỏ làm việc nhỏ, người lớn làm việc lớn, tùy theo khả năng. Thanh niên trí thưc trẻ có thể truyền bá tư tưởng, chia sẻ thông tin về dân chủ, những thông tin thiết thực đối với xã hội. Chúng ta truyền tay nhau để tạo ra một hiệu ứng, một công cuộc khai sáng nhỏ trong lòng mỗi người để mọi người nhận thức được đất nước này đang trong tình hình thế nào, cần những thay đổi gì.

Trà Mi: Có người nói rằng sự an phận do sợ hãi và sự thiếu hiểu biết là những nguyên do chính dẫn tới sự lạc hậu của một quốc gia và sự thụt lùi của một dân tộc. Sau những gì thảo luận, các bạn có nguyện vọng thế nào sau kết quả cuộc bầu cử quốc hội năm nay?

Vina: Mình mong các đại biểu quốc hội biết nghĩ rằng họ làm việc vì lợi ích người dân một cách có trách nhiệm và chính nghĩa, không ngại một thế lực nào, không bị một nhóm lợi ích nào ngăn cản.

Quốc Hội: Tôi xin gửi tới quốc hội khóa 13 câu nói: ‘Hãy nhập khẩu lương tâm và xuất khẩu tham nhũng’. Như vậy, Việt Nam mới phát triển. Nếu những người có chức có quyền ở Việt Nam có lương tâm, họ đã không nhắm mắt làm ngơ, chạy theo quyền lợi trong đảng, cấu kết với nhau dành quyền lợi cho mình. Những người có trách nhiệm là những người thiếu lương tâm.

Vina: Vina cảm nhận xã hội bây giờ cũng không đến nỗi như thế.

Trà Mi: Vina cho rằng ‘không đến nỗi như thế’, nhưng anh Hội lập luận rằng nếu không như thế thì Việt Nam đã khá hơn rồi.

Vina: Dân luôn kỳ vọng lãnh đạo phải làm thế này, đất nước phải tiến thế kia, nhưng thực chất, lịch sử không cho phép ta như thế.

Trà Mi: Vina nói ‘lịch sử không cho phép như thế’ và bạn cho rằng mình nên chấp nhận điều đó?

Vina: Không ạ, không phải là chấp nhận.

Trà Mi: Mình không hiểu ý của Vina lắm, bạn nói ‘không chấp nhận’ nhưng cũng an phận. Hơi khó hiểu.

Vina: Ở Mỹ thì khác vì họ đề cao quyền tự do cá nhân. Còn ở Việt Nam vẫn còn ảnh hưởng bởi nền văn hóa đình, chùa, làng, xã, tức văn hóa cộng đồng. Người Việt mình muốn đi lên nhưng phải ổn định, hài hòa, không hy sinh quá vì dân tộc mình đã hy sinh, trả giá nhiều quá rồi. Bây giờ người Việt mình muốn tốt, nhưng hài hòa thôi, không thể để cho phải trả giá.

Quốc Hội: Ý bạn nói người Việt mình dễ thích nghi, trong khi bạn không nghĩ tới câu bác Hồ nói rằng: “Chúng ta có thể sánh vai các cường quốc năm châu.” Chúng ta phải phát triển để sánh vai với họ chứ.

Trà Mi: Có thể hiểu của Vina là tâm lý chung người Việt sợ sự thay đổi, sợ sự xáo trộn, nên chấp nhận những cái vừa phải thôi để được bình an.

Vina: Vâng ạ.

Trà Mi: Người trẻ nhận xét thế nào về tính dễ thích nghi, suy nghĩ gọi là ‘như vậy cũng được, cũng không sao’?

Quốc Hội: Tôi không đồng ý. Việt Nam mình có quyền sánh vai với các cường quốc năm châu chứ, mình phải là cường quốc chứ không thể nào cứ lẹt đẹt chạy trong vùng trũng của Đông Nam Á. Nên việc thay đổi mà bạn nói từ từ thì tôi không biết từ từ đến bao giờ. Chắc phải chờ một xung đột trong nội bộ của đảng như ý kiến bạn Bảo.

Vina: Ý Hội thế thì Hội có sẵn sàng hy sinh lợi ích của mình cho xã hội không?

Quốc Hội: Anh Cù Huy Hà Vũ hy sinh và đã vào tù, anh ấy không sợ ngồi tù.

Vina: Đấy.

Trà Mi: Câu hỏi rằng mỗi người trong người trẻ chúng ta có sẵn sàng chuyển động để góp phần tạo nên sự thay đổi hay không. Câu trả lời của các bạn thế nào?

Vina: Rất là khó trả lời.

Trà Mi: Vina nói rằng câu trả lời rất khó.

Quốc Hội: Nhưng mà không vì thế mà chúng ta đánh mất đi cái suy nghĩ và bản năng tự chủ trong mỗi người chúng ta.

Trà Mi: Câu trả lời của Vina đối với câu hỏi đó là ‘rất khó’. Còn anh Hội nghĩ rằng dù khó nhưng không nên ngại khó mà đánh mất quyền tự chủ của mỗi người. Xin mời ý kiến của Bảo trước khi mình kết thúc chương trình.

Lê Bảo: Nếu theo ý Vina, chúng ta cứ an phận như thế thì nó sẽ mãi mãi như thế.

Vina: Không, nó phải từ từ chứ không nên ồ ạt, chóng vánh quá. Tâm lý chung của người Việt muốn tiến bộ nhưng không phải đánh đổi nặng nề quá.

Lê Bảo: Có một câu mình muốn chia sẻ: “Chúng ta sợ hậu quả của việc phải thay đổi mà ít khi nào nghĩ đến hậu quả của việc không thay đổi.” Nước Nhật 30 năm sau chiến tranh trở thành cường quốc thứ hai trên thế giới. Hàn Quốc đã trở thành một nước tiên tiến trên thế giới dù Triều Tiên vẫn còn bị chia cắt. Việt Nam mình bao nhiêu năm quá độ rồi mà trong tâm trí vẫn còn chủ trương là đang quá độ, quá độ tới bao giờ? Chúng ta vừa muốn được hưởng dân chủ tự do, vừa muốn được bình an để hưởng sự dân chủ tự do do người khác mang lại.

Vina: Đấy đấy.

Trà Mi: Chính Vina đặt ra câu hỏi đó mà bạn không có câu trả lời vì bạn nói là ‘quá khó’.

Vina: Vâng ạ.

Lê Bảo: Bởi vậy nên mới có những người hy sinh, những người dấn thân. Có thể anh Vina không được như vậy nhưng có những người như vậy.

Vina: Nhưng số lượng ít, không thể làm thay đổi được xã hội, khó đấy.

Lê Bảo: Ai cũng nghĩ thế thì ai sẽ làm.

Vina: Xã hội cần một nền tư tưởng mới để cách tân xã hội.

Trà Mi: Vậy theo Vina, người trẻ nên phải làm gì đây?

Vina: Mình tạm thời chưa trả lời được.

Trà Mi: Hiện nay trong giới trẻ Việt Nam có những luồng tư tưởng khác nhau. Có người dám dấn thân, chia sẻ quan điểm, chia sẻ thông tin. Cũng có người còn thụ động chờ đợi xuất hiện sự thay đổi. Câu trả lời cuối cùng xin được nhường cho mỗi người chúng ta, những người trẻ Việt Nam. Khi nghe chương trình này, các bạn có suy nghĩ như thế nào, xin hãy chia sẻ với chúng tôi.

Để góp tiếng trực tiếp trong chương trình, xin quý thính giả email số phone về vietnamese@voanews.com, chúng tôi sẽ liên lạc mời các bạn tham gia. Ngoài ra, quý thính giả cũng có trao đổi ý kiến với nhiều độc giả khác trong mục Tạp chí Thanh Niên trên trang web www.voatiengviet.com, trang facebook của VOA: http://www.facebook.com/VOATiengViet.
Chủ đề thảo luận trên Tạp chí Thanh Niên tuần sau sẽ nói về cuộc biểu tình hiếm hoi của giới trẻ trong nước ngày 5/6. Mời quý vị và các bạn đón nghe. Trà Mi kính chào tạm biệt quý thính giả.