Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã trao cho ông Donald Trump một chiến thắng lớn hôm 4/3 khi ông đang vận động tranh cử giành lại chức tổng thống. Điều này đảo ngược quyết định tư pháp vốn đã loại ông Trump khỏi cuộc bỏ phiếu ở Colorado theo một điều khoản hiến pháp liên quan đến cuộc nổi dậy vì kích động và ủng hộ cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021 tấn công vào Điện Capitol.
Các thẩm phán đã nhất trí đảo ngược quyết định ngày 19/12 của tòa án tối cao Colorado về việc loại ông Trump ra khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của đảng Cộng hòa tại bang này, sẽ diễn ra vào ngày 5/3, sau khi nhận thấy rằng Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ đã loại ông khỏi việc giữ chức vụ công một lần nữa.
Ông Trump là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử của Đảng Cộng hòa để thách thức Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử ngày 5/11 năm nay ở Mỹ.
Đối thủ duy nhất còn lại của ông Trump trong cuộc đề cử của đảng mình là cựu Thống đốc South Carolina, Nikki Haley.
Ông Trump cũng bị loại khỏi lá phiếu bầu ở Maine và Illinois dựa trên Tu chính án thứ 14, nhưng những quyết định đó đã bị hoãn lại trong khi chờ phán quyết của Tòa án Tối cao trong vụ kiện ở Colorado.
Khả năng hội đủ điều kiện của ông Trump đã bị thách thức trước tòa bởi một nhóm sáu cử tri ở Colorado – gồm bốn đảng viên Đảng Cộng hòa và hai đảng viên độc lập – những người miêu tả ông là mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ và tìm cách buộc ông phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công vào Điện Capitol của Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 bởi những người ủng hộ ông.
Các nguyên đơn được hỗ trợ bởi nhóm giám sát tự do có tên Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington.
Phán quyết được đưa ra ngay trước ngày Siêu Thứ Ba, ngày trong chu kỳ bầu cử sơ bộ tổng thống Hoa Kỳ với hầu hết các bang cùng tổ chức các cuộc tranh cử cho đề cử của đảng. Điều quan trọng là việc ứng cử của ông Trump phải vượt qua mọi rào cản để xuất hiện trên lá phiếu ở tất cả 50 tiểu bang, trong khi các vụ kiện tìm cách loại ông được đưa ra trên khắp nước Mỹ.
Tòa án Tối cao đã nhanh chóng giải quyết tranh chấp về lá phiếu ở Colorado, một mốc thời gian trái ngược với việc xử lý chậm hơn những nỗ lực miễn trừ truy tố hình sự đối với ông Trump trong một vụ án liên bang mà ông phải đối mặt với cáo buộc cố gắng lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Phiên tòa xét xử ông Trump đã bị tạm dừng chờ kết quả quyết định của Tòa án Tối cao – một lợi thế cho ông khi vận động chống lại Tổng thống Biden.
Trong vụ tranh chấp ở Colorado, các thẩm phán đã đồng ý thụ lý vụ việc chỉ hai ngày sau khi ông Trump nộp đơn kháng cáo, các lập luận được tiến hành nhanh chóng và đưa ra ý kiến bằng văn bản chỉ trong hơn hai tháng.
Các thẩm phán trong vụ kiện miễn trừ truy tố vào tháng 12 đã từ chối nỗ lực đẩy nhanh việc giải quyết vấn đề trước khi tòa án cấp dưới cân nhắc, và sau đó vào tuần trước đã đồng ý giải quyết vấn đề sau khi các tòa án cấp dưới ra phán quyết. Việc này khiến cho thời gian dẫn tới việc tranh luận, dự kiến vào cuối tháng 4, kéo dài hơn nhiều.
Tòa án Tối cao, vốn áp đảo bởi số thành viên thuộc phe bảo thủ, bao gồm ba người được ông Trump bổ nhiệm. Kể từ khi ra phán quyết trong vụ kiện mang tính bước ngoặt Bush v. Gore, vốn đã trao chiến thắng của cuộc bầu cử gây tranh cãi ở Mỹ năm 2000 cho ông George W. Bush thuộc đảng Cộng hòa thay vì cho ông Al Gore của đảng Dân chủ, Tối cao Pháp viện mới đóng vai trò trung tâm như vậy trong cuộc tranh cử tổng thống Mỹ.
Mục 3 của Tu chính án thứ 14 cấm bất kỳ "quan chức Hoa Kỳ" nào đã tuyên thệ "ủng hộ Hiến pháp Hoa Kỳ" mà sau đó lại "tham gia nổi dậy hoặc nổi loạn chống lại chính hiến pháp đó, hoặc viện trợ hoặc an ủi kẻ thù" được nắm giữ chức vụ.
Trong nỗ lực ngăn cản Quốc hội chứng nhận chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020 cho ông Biden, những người ủng hộ ông Trump đã tấn công cảnh sát, vượt rào chắn và tràn vào Điện Capitol. Ông Trump đã có một bài phát biểu gây kích động trước những người ủng hộ, lặp lại những tuyên bố không đúng của ông về gian lận bầu cử tràn lan và nói với họ hãy đến Điện Capitol và "chiến đấu chết thôi". Sau đó trong hàng giờ đồng hồ, ông Trump đã từ chối yêu cầu buộc ông kêu gọi đám đông dừng lại.
Tu chính án 14 được phê chuẩn sau cuộc Nội chiến 1861-1865 ở Mỹ, trong đó các bang miền Nam ly khai vốn cho phép thực hành chế độ nô lệ đã nổi dậy chống lại chính phủ Hoa Kỳ.
Trong phán quyết chống lại ông Trump, tòa án cấp cao của Colorado nêu ra "bầu không khí bạo lực chính trị chung mà Tổng thống Trump đã tạo ra" và cho rằng ông Trump đã hỗ trợ "mục đích bất hợp pháp chung của những kẻ nổi dậy nhằm ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực một cách ôn hòa ở đất nước này."
Tòa án Tối cao đã nghe các tranh luận vào ngày 8/2. Luật sư của ông Trump lập luận rằng ông không phải chịu bị truất quyền vì tổng thống không phải là "quan chức của Hoa Kỳ". Họ cho rằng điều khoản này không thể được thực thi bởi các tòa án nếu không có luật của quốc hội, và rằng những gì xảy ra vào ngày 6 tháng 1 thật đáng xấu hổ, mang tính tội ác và bạo lực nhưng không phải là một cuộc nổi dậy.
Nhiều đảng viên Cộng hòa đã chỉ trích động thái loại bỏ tên ông Trump khỏi phiếu bầu là can thiệp vào cuộc bầu cử, trong khi những người ủng hộ hành động này cho rằng việc buộc ông Trump phải chịu trách nhiệm về mặt hiến pháp đối với một cuộc nổi dậy là ủng hộ các giá trị dân chủ.
Diễn đàn