Hôm thứ Ba 11 tháng 5, lễ kỷ niệm năm thứ 10 Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam đã được tổ chức tại phòng hội Thượng Viện Hoa Kỳ. Thông tín viên Trần Nam của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ từ Washington có bài tường trình chi tiết về ngày kỷ niệm này như sau.
Lễ kỷ niệm năm thứ 10 ngày nhân quyền cho Việt Nam đã được tổ chức tại Thượng Viện Quốc Hội Hoa Kỳ hôm 11 tháng 5 với sự tham dự của nhiều đại diện của các nhóm tranh đấu cho nhân quyền, cũng như các tổ chức cộng đồng, hội đoàn và đoàn thể của người Việt hải ngoại.
Buổi lễ đã được đặt dưới sự bảo trợ của các Nghị Sĩ George Allen, John McCain, Edward Kennedy, và các Dân Biểu Loretta Sanchez, Chris Smith, Tom Davis, Frank Wolf, James Moran, Ed Royce, Dana Rohrabacher, và của Tổng Liên Đoàn Lao Công và Lao Động Hoa Kỳ.
Theo lời Ban Tổ Chức thì vào ngày này, cách đây 14 năm, bác sĩ Nguyễn Đan Quế đã công bố một bản Tuyên Ngôn, kêu gọi Hà Nội hủy bỏ chế độ độc đảng, tôn trọng các quyền căn bản của người dân, và trả lại người dân quyền lựa chọn một chính thể phù hợp với nguyện vọng của mình qua bầu cử tự do và công bằng. Ngày mùng 5 tháng 5 năm 1994, Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ đã thông qua một Nghị Quyết, và sau đó Tổng Thống Bill Clinton đã ban hành Đạo Luật số 103-258, quy định ngày 11 tháng 5 hàng năm là Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam.
Sau đó bác sĩ Nguyễn Quốc Quân, chủ tịch Tổ Chức Quốc Tế Yểm Trợ Cao Trào Nhân Bản, và cũng là người đứng ra vận động tổ chức ngày này tại tòa nhà quốc Hội, đã giới thiệu Nghị sĩ George Allen của Bang Virginia, một khuôn mặt quen thuộc với cộng đồng người Việt trong vùng thủ đô Washington và phụ cận trong các cuộc vận động cho dân chủ và nhân quyền cho Việt Nam, và cũng là người đứng ra bảo trợ ngày nhân quyền cho Việt Nam tại Quốc Hội Hoa Kỳ.
Nghị sĩ George Allen nói rằng Tòa nhà Quốc Hội mà cộng đồng người Việt yêu chuộng tự do, và những người quan tâm đến công lý và quyền tự do cho mọi người đến hội họp không phải chỉ đẹp đẽ vì lối kiến trúc của nó mà điều quan trọng hơn hết là vì nó là niềm hy vọng của những người yêu chuộng tự do trên khắp thế giới. Mọi người hiện diện tại nơi này để ủng hộ cho một lý tưởng cao quí là tự do và nhân quyền:
Chúng ta họp mặt tại đây để cử hành lễ kỷ niệm năm thứ 10 ngày nhân quyền cho Việt Nam. Chúng ta phải công nhận rằng tuy có những tiến bộ nhưng vẫn còn rất nhiều thử thách. Và những gì mà chúng ta cần làm tại nơi này là phải củng cố quyết tâm và đoàn kết chặt chẻ để tranh đấu cho lý tưởng tự do. Những người dân tại Việt Nam, nam cũng như nữ, đang sống dưới sự áp bức tại Việt Nam sẽ hiểu những gì chúng ta làm và biết rằng họ không bị bỏ quên.
Khi đề cập đến trường hợp của bác sĩ Nguyễn Đan Quế, một người mà ông nói là tranh đấu không biết mệt mỏi cho tự do và dân chủ, bất chấp mọi nguy hiểm cho bản thân. Ông nói rằng bác sĩ Quế đã chọn con đường tù tội để đánh động lương tâm thế giới về vấn đề nhân quyền tại Việt Nam, thay vì đi sống lưu vong vì ông tin rằng “Lưu đày không phải là tự do”
Trong lời phát biểu sau đó, nhân ngày kỷ niệm năm thứ 10 nhân quyền cho Việt Nam , dân biểu Frank Wolf nói rằng Hoa Kỳ là một nước có nhiều di dân. Ông ca ngợi những đóng góp của người Việt vào xã hội Hoa Kỳ. Ông nhắc lại bản phúc trình về nhân quyền thế giới của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, được phổ biến mới đây, trong đó những vi phạm nhân quyền của chính phủ Việt Nam đã chiếm 24 trang giấy:
Hạn chế về tự do phát biểu , tự do báo chí, tự do hội họp, tự do lập hội. Và nhà cầm quyền Việt Nam đã không cho phép các nhóm tự do tôn giáo và nhân quyền hoạt động tại Việt Nam. Và sự kiện này đã khiến cho những khoản viện trợ không phải là nhân đạo Hoa Kỳ không thế đến với Việt Nam cho đến khi nào Hà Nội đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc trả tự do cho các tù nhân chính trị và tôn giáo.
Dân biểu Frank Wolf cũng đến những vụ đàn áp hàng ngàn người Thượng trên vùng Tây nguyên trong thời gian gần đây, và việc dành cho linh mục Nguyễn văn Lý một bản án tù nặng nề như là bằng chứng của những vụ vi phạm quyền tự do tôn giáo và nhân quyền.
Trong phần phát biểu, ông Charles Jess giới chức đặc trách Van phòng Miến Điện, Campuchea, Lào, Thái Lan và Việt Nam, thuộc Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã đọc bức thư của Đại Sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Raymond Burghardt, trong đó có đoạn như sau:
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và nhất là phái bộ Hoa Kỳ đã không đặt ưu tiên nào cao hơn tại Việt Nam cho bằng việc thăng tiến nhân quyền tại nước này. Hoa Kỳ đã tiến hành những sách lược và chiến thuật rất tinh tế để thăng tiến nhân quyền và đo lường tiến bộ.Các giới chức Đại Sứ Quán ở Hà Nội cũng như Lãnh Sự Quán Hoa Kỳ tại thành phố Hồ Chí Minh đều làm việc với nhau một các tích cực về vấn đề này, kể cả những chuyến viếng thăm rộng rãi những nơi xảy ra bất ổn như vùng Tây Nguyên.
Bức thư của Đại Sứ Burghadt cũng nói rằng mặc dù các tự do cá nhân được nới rộng tại Việt Nam kể từ năm 1986, những quyền tự do cơ bản như tự do ngôn luận, tự do hội họp, tự do tôn giáo vẫn còn hạn chế rất nhiều. Có nhiều người như linh mục Nguyễn văn Lý, ông Phạm Quế Dương đã bị cầm tù chỉ vì nói lên quan điểm riêng của mình. Trong đoạn kết, bức thư nói rằng chính phủ cũng đã không làm gì nhiều để bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng cũng như giải quyết những vấn đề đã có từ lâu của những người sắc tộc.
Những cuộc biểu tình trong các ngày 10 và 11 tháng Tư tại Dak Lak và Gia Lai là 1 phản ảnh của sự thất bại của chính phủ Việt Nam trong việc đáp ứng những quan ngại của cư dân địa phương và các quan sát viên quốc tế.
Rất nhiều diễn giả khác gồm đại diện cộng đồng người Việt đã lên phát biểu trong ngày kỷ niệm 10 năm ngày nhân quyền cho Việt Nam. Ngoài việc nêu lên những vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam, một số diễn giả, trong đó có Nghị Sĩ Sam Brown Back, cho rằng Việt Nam, tuy có tiến bộ kinh tế nhưng cải cách chính trị đã không theo sau những tiến bộ kinh tế như nhiều người đã nghĩ.
Theo lời Ban tổ Chức thì cũng trong ngày nhân quyền cho Việt Nam, lễ vinh danh các Đạo Luật và Nghị quyết công nhận lá cờ Vàng Ba Sọc Đỏ là biểu tượng cho tự do và dân chủ của người Việt sẽõ được các cộng đồng người Việt vùng thủ đô Washington và Bang Virginia và Maryland tổ chức ngay sau đó trước tiền đình Quốc Hội Hoa Kỳ.
