Trung Quốc đã bắt giữ giới chức hạt nhân hàng đầu và mở một cuộc điều tra các cáo buộc ông lãng phí ngân quỹ của chính phủ, can thiệp vào tiến trình đấu thầu và nhận hối lộ. Thông tín viên William Ide của đài VOA tường thuật từ Hong Kong.
Ông Khang Nhật Tân là tổng giám đốc và là bí thư cộng sản của Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc, một công ty lớn thuộc nhà nước đứng ở tuyến đầu trong nỗ lực mạnh mẽ mở rộng năng lượng hạt nhân của nước này.
Hôm thứ Sáu, truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin ông Khang bị giam và điều tra trong vụ án tham nhũng 260 triệu đôla. Truyền thông nhà nước đưa tin rằng ông Khang bị điều tra quanh cáo buộc đã sử dụng công quỹ để mua chứng khoán, nhận hối lộ và can thiệp vào quá trình đấu thầu cho các dự án năng lượng hạt nhân.
Ông Khang, 56 tuổi, một kỹ sư được đào tạo chính quy, cũng là một ủy viên trong Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản, và có chân trong ban kỷ luật của đảng, và chính ban này đang điều tra ông.
Ông Richard Fisher, một chuyên gia về Trung Quốc và một nhà nghiên cứu hàng đầu của tổ chức Trung tâm Chiến lược và Đánh giá Quốc tế nói rằng xét về vị trí trong đảng, vụ bắt giữ và điều tra ông Khang là một diễn biến rất quan trọng.
Chuyên gia này nhận định: ‘Xét về chính trị trong Đảng Cộng sản Trung Quốc, đây là một cơn địa chấn. Nếu ở Mỹ, nó tương tự như chuyện giám đốc FBI bắt giữ người đứng đầu Tòa án Tối cao’.
Ông Fisher cũng chỉ ra rằng ủy ban kỷ luật của đảng mà ông là một thành viên, không chỉ tiến hành các cuộc điều tra mà còn xác định chuyện áp dụng luật.
Ông nói rằng người dân Trung Quốc sẽ theo dõi kỹ vụ việc này vì đây là chuyện hiếm khi xảy ra trong thời gian gần đây.
Ông nói: ‘Tôi nghĩ rằng người Trung Quốc đã có suy nghĩ rằng là một quan chức cao cấp thì anh không những được hưởng lợi lộc mà còn an toàn theo nghĩa quyền lực và khả năng được miễn nhiễm. Vụ việc của ông Khang đã làm thay đổi quan điểm đó, ít ra là trong lúc này’.
Các quan chức tại công ty của ông Khang chưa có bình luận về vụ việc và chưa rõ là ông có bị đình chỉ công tác hay các vị trí trong đảng hay không.
Ông Khang là tổng giám đốc tập đoàn hạt nhân và bí thư đảng từ hồi tháng Chín năm 2003. Chỉ mới hai năm trước, ông được chỉ định là một trong ‘10 Tổng giám đốc Tài năng của Trung Quốc’.
Với vai trò là người đứng đầu tập đoàn này, ông Khang đứng ở tuyến đầu nỗ lực xây dựng ngành năng lượng hạt nhân của Trung Quốc. Nước này có 11 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động và hơn 20 lò khác đang được xây dựng theo kế hoạch. Truyền thông nhà nước nói rằng chính phủ đang cân nhắc gia tăng gấp đôi mục tiêu năng lượng hạt nhân vào năm 2020.
Cuộc điều tra ông Khang là vụ mới nhất trong một loạt các vụ tham nhũng cao cấp trong những tháng gần đây khi Trung Quốc chuẩn bị kỷ niệm 60 năm ngày thành lập đất nước Cộng hòa nhân dân vào tháng 10.
Cũng hôm thứ Sáu, cựu giám đốc công ty sở hữu sân bay quốc tế Bắc Kinh đã bị tử hình sau khi bị kết án tham nhũng.
Trong năm vừa qua, một số chính trị gia quyền lực ở Trung Quốc đã mất ghế vì các cáo buộc tham nhũng. Hồi tháng Sáu, một cuộc điều tra thị trưởng thành phố Thẩm Quyến đã được tiến hành, và ông này đã mất việc dù có quan hệ chính trị. Những người đứng đầu các khu công nghiệp ở thành phố Thiên Tân và Quế Châu cũng đã bị điều tra.
Tháng trước, cựu chủ tịch tập đoàn Sinopec, một công ty dầu khí lớn cũng bị cáo buộc đã nhận 29 triệu đô la tiền hối lộ.
