Ông Biden dự kiến Guantanamo sẽ đóng cửa trong vòng 1 năm

Phó tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tuyên bố ông dự kiến đa số trong 245 tù nhân bị giữ tại trại giam của quân đội Mỹ ở Vịnh Guantanamo bên Cuba sẽ bị trục xuất về nguyên quán, hay chuyển qua các nước khác. Ông Biden dự kiến trại giam này sẽ đóng cửa trong vòng 1 năm, theo như bài tường thuật của thông tín viên đài VOA Victor Beattie.

Phó tổng thống Biden nói rằng nhiều người trong số những phần tử bị nghi là khủng bố đang bị giam giữ sẽ được đưa ra xét xử tại các tòa án dân sự hay quân sự của Mỹ. Ông tiên liệu rằng, ngay như nếu một thẩm phán liên bang ra lệnh phóng thích họ vì không có đủ bằng chứng để buộc tội, thì đa phần sẽ bị trục xuất.

Ông Biden nói: “Nếu họ không phải là công dân Mỹ hay nếu họ không phải là thường trú nhân hợp pháp, thì ngay cả nếu như họ được một thẩm phán liên bang phóng thích, họ cũng sẽ không thể ở lại Hoa Kỳ. Họ sẽ bị gửi trả về nguyên quán.”

Ông Biden nói với chương trình 'Face the Nation' của đài truyền hình CBS rằng ông không trông đợi các tù nhân này sẽ ở lại trên lãnh thổ Mỹ, ngay cả trong trường hợp nước xuất xứ của họ từ chối không nhận họ.

Ông Biden nói: “Điều tôi dự kiến sẽ xảy ra là những người ở trong trường hợp mà bằng chứng có điểm nghi ngờ hay không thể xác lập lý do để buộc tội họ, thì có phần chắc nhất là chúng tôi sẽ gửi trả họ về nguyên quán hay đưa qua một nước khác. Chẳng hạn như, đã có những nước đồng ý cho phép lập các cơ sở nhà tù dành cho các chiến binh địch bị bắt trên chiến trường.”

Phó tổng thống Hoa Kỳ cho biết chính quyền của tổng thống Barack Obama đang đánh giá từng nghi can một trên cơ sở từng trường hợp và thừa nhận đây là một quá trình khó khăn. Ông Biden nói rằng cách thức cơ sở giam giữ được thành lập và hoạt động nêu ra thêm những vấn đề có liên quan đến việc xử lý các vụ việc này ra sao tại các tòa án dân sự và quân sự.

Ông Biden nói: “Điều duy nhất mà chúng tôi biết, việc duy trì Guantanamo, hình ảnh và các hậu quả của hình ảnh trại giam này trên khắp thế giới, nó đã làm phát triển thêm các tổ chức khủng bố, chứ không phải giảm bớt các tổ chức ấy. Đương nhiên là phải đóng cửa trại giam này và chúng tôi không cho rằng việc đóng cửa nó là không phù hợp với an ninh quốc gia và hiến pháp của chúng ta.”

Một trong các quyết định đầu tiên của ông Barack Obama trong tư cách tổng thống vào tuần trước là ra lệnh đóng cửa trại giam của hải quân Hoa Kỳ ở Vịnh Guantanamo trong vòng một năm. Cơ sở này do cựu tổng thống Bush thành lập để giữ các nghi can nước ngoài sau khi xảy ra các vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001 ở New York và Washington.

Tổng thống Obama và bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates đã ra lệnh đình chỉ các vụ xử các nghi can ở Vịnh Guantanamo trong 120 ngày. Trong số các vụ xử bị đình hoãn có vụ 5 người bị cáo buộc là âm mưu các vụ tấn công ngày 11 tháng 9, kể cả Khalid Sheikh Mohammed – nguòi bị tố cáo là chủ mưu các vụ tấn công.

Trong chương trình 'State of the Union' của đài CNN, cựu luật sư của Hải quân Hoa Kỳ, ông Charles Swift cho biết ông không trông đợi các nghi can như Mohammed sẽ được tự do.

Ông Swift nói: "Khalid Sheikh Mohammed sẽ không thể được trả tự do. Hắn ta sẽ bị xét là có tội trước một phiên tòa của liên bang hay một tòa án quân sự. Những vụ khó khăn nằm giữa tình trạng có khả năng kết tội tại một phiên tòa và có tin tức tình báo rất vững chắc là can phạm phải bị giam giữ. Xử lý các vụ này như thế nào, cho dù theo một hệ thống hợp pháp hay một phiên tòa an ninh quốc gia, là điều còn đang được nghiên cứu. Và đó là lý do vì sao chính quyền Obama yêu cầu đình lại một thời gian 120 ngày.”

Luật sư Swift ca ngợi chính quyền mới của ông Obama đã chấm dứt việc ủy thác cho quân đội xử lý các nghi can khủng bố, và nói rằng kết quả các phiên tòa đó sẽ không được sự tín nhiệm của quốc tế. Ông cũng cho rằng đóng cửa trại giam Guantanamo tạo ra được một ý chí chính trị trong nước cần thiết để tìm ra một giải pháp lâu dài cho việc đưa các tù nhân ra khỏi Hoa Kỳ.

Nhưng theo một số chuyên gia và các viên chức thuộc chính quyền trước của ông Bush, thì lệnh đóng cửa cơ sở ở Vịnh Guantanamo cũng đem lại các rủi ro. Họ nêu ra sự kiện hồi đầu tháng này, bộ Quốc phòng ước tính có tới 61 tù nhân được thả đã trở lại hoạt động khủng bố.