Chính quyền Obama kết thúc năm cũ với việc phóng thích thêm một số từ nhân khỏi nhà tù quân đội ở Vịnh Guantanamo, Cuba. Vào ngày 30 tháng 12, Ngũ Giác Đài loan báo 3 người Yemen và 2 người Tunisia đã được đưa bằng máy bay qua Kazakhstan để tái định cư. Thông tín viên VOA Aru Pande tìm hiểu liệu Tổng thống Obama có thể thực hiện mục tiêu đóng cửa hẳn cơ sở này trong 2 năm cuối tại chức hay không.
Với việc chuyển giao 5 tù nhân cho quốc gia Kazakhstan ở Trung Á, chính quyền Obama đã kết thúc năm 2014 với việc đưa 28 tù nhân ra khỏi Guantanamo trong năm ngoái – con số cao nhất tính từ năm 2009.
Khi được hỏi trong tuần này liệu chính quyền có tăng tốc việc chuyển giao các tù nhân hay không, phát ngôn viên Toà Bạch Ốc Josh Earnest chỉ nói:
“Tôi có thể nói với quý vị rằng một ưu tiên quan trọng của chính quyền này vẫn tiếp tục là chung cuộc chuyển giao tất cả các tù nhân ra khỏi Guantanamo.”
Kể từ khi lên nhậm chức vào năm 2009, ông Obama chưa thay đổi lời hứa đóng cửa cơ sở giam giữ này.
Trong một bài phát biểu chống khủng bố vào ngày 23 tháng 5 năm 2013, tổng thống gọi nhà tù là biểu tượng trên khắp thế giới của một nước Mỹ không tuân hành pháp trị.
Tổng thống Obama nói: “Trong bối cảnh chính quyền của tôi kiên trì truy lùng giới lãnh đạo al-Qaida, không có sự biện minh vượt ra khỏi chính trị của Quốc hội ngăn cản chúng tôi đóng cửa một cơ sở lẽ ra không bao giờ nên mở cửa.”
Trong khi Hoa Kỳ cố gắng tái định cư gần một nửa trong số 127 tù nhân còn lại đã được xét cho phóng thích, một trong các trở ngại chính của việc khai quang Guantanamo là một dự luật năm 2010 cấm việc chuyển giao tù nhân qua Hoa Kỳ.
Ông Matthew Levitt, một giảng viên về chống khủng bố của Học viện Washington về Chính sách Cận Đông, nói rằng vấn đề xét xử các tù nhân ở Guantanamo trên lãnh thổ Hoa Kỳ đã bị chính trị hoá ngay từ ban đầu.
Ông lập luận: “Tôi nghĩ hệ thống toà án của chúng ta có khả năng. Tôi nghĩ hệ thống nhà tù của chúng ta có khả năng. Tôi không cho rằng người dân Mỹ sẽ lâm vào nguy cơ nhiều hơn so với hiện tại chỉ vì có những người khác như họ ở trong nước. Vấn đề đã trở thành một trận đấu bóng chính trị.”
Chung cuộc để Guantanamo tiếp tục mở cửa trong khi con số tù nhân giảm xuống có thể khó khăn vì chi phí – ước chứng 3 triệu đôla một năm cho mỗi tù nhân.
Nhưng ông Levitt nói các nhà lập pháp không nên lấy chi phí làm lập luận cho việc đóng cửa cơ sở mà phải đóng cửa Guantanamo bởi vì đó là việc đích đáng phải làm.
