Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell vừa lên tiếng cáo buộc Trung Quốc tiếp tục “hăm dọa” các quốc gia trong khu vực trên Biển Đông và “quấy rối” Việt Nam quanh khu vực Bãi Tư Chính.
Phát biểu trước Tiểu ban Đông Á-Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ hồi tuần trước, ông Stilwell nói rằng “các lãnh đạo của Trung Quốc – thông qua hải quân của Quân đội Giải phóng Trung Quốc, các cơ quan thực thi pháp luật, và dân quân hải quân – tiếp tục hăm dọa và bắt nạt các quốc gia khác” trên Biển Đông.
Nói tại Thượng viện Mỹ hôm 16/10, trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương đặc biệt đề cập đến Việt Nam như là một nạn nhân trực tiếp của sự quấy rối của Trung Quốc.
“Sự quấy rối liên tục (của Trung Quốc) đối với các tài sản của Việt Nam quanh Bãi Tư Chính là một trường hợp rõ rệt,” ông Stilwell nói. “Nếu nó được Trung Quốc dùng để hợp pháp hóa hành vi thái quá và các tuyên bố hàng hải phi pháp của họ, và để trốn tránh các cam kết mà Bắc Kinh đã ký theo luật quốc tế, thì một Bộ quy tắc ứng xử sẽ gây hại cho khu vực và cho tất cả những ai coi trọng tự do hàng hải.”
Trước ông Stilwell, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo và cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton cũng đã đưa ra những cáo buộc tương tự đối với Trung Quốc.
Trong hơn 3 tháng qua, Trung Quốc nhiều lần đưa tàu Hải Dương 8 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam để tiến hành hoạt động địa chấn với mục đích ngăn cản hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam với các đối tác nước ngoài tại khu vực Bãi Tư Chính.
Tại buổi thảo luận về chính sách của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và việc thực hiện Đạo luật Sáng kiến Tái đảm bảo châu Á (ARIA) tại Thượng viện Mỹ ở Washington DC hôm 16/10, ông Stilwell nói "cách thức mà Trung Quốc bắt nạn các quốc gia láng giềng đúng như với tuyên bố của Bộ trưởng ngoại giao lúc đó của Bắc Kinh tại Diễn đàn Khu vực ASEAN 2010 rằng ‘Trung Quốc là một nước lớn và những nước khác là những nước nhỏ, và thực tế là như vậy.’”
Theo vị trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, khái niệm cho rằng nước lớn làm những gì họ muốn trong khi nước nhỏ phải chịu đựng “là một mối đe dọa đối với chủ quyền, hòa bình, chân giá trị, sự thịnh vượng trong khu vực năng động nhất thế giới.”
Mỹ là quốc gia đầu tiên và duy nhất cho tới lúc này lên tiếng chỉ đích danh Trung Quốc quấy rối Việt Nam trong hoạt động khai thác dầu khí ở Bãi Tư Chính. Bộ Ngoại giao Mỹ và Bộ Quốc phòng Mỹ đều đã đưa ra tuyên bố chỉ trích Trung Quốc sau khi Việt Nam tố cáo tài Hải Dương 8 cùng các tàu hộ tống vi phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam kể từ đầu tháng 7.
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang trên Biển Đông, Mỹ và ASEAN hồi đầu tháng 9 đã lần đầu tiên tiến hành tập trận an ninh hàng hải, mà theo ông Stilwell, là “để tiếp tục mở rộng Sáng kiến Thực thi Luật Hàng hải Đông Nam Á (SEAMLEI) năm 2018.”
Cùng với các hoạt động hàng ngày của các tàu và máy bay của Mỹ trên toàn khu vực, ông Stilwell cho biết, Mỹ còn tiến hành thêm nhiều Hoạt động Tự do Hàng hải ở Biển Đông trong năm 2019 với số lượng nhiều nhất trong 25 năm qua. Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nói hành động này “để cho thấy rằng Mỹ sẽ tiếp tục bay, đi lại trên biển và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật quốc tế cho phép.”
