Các nhà phân tích nói rằng quan hệ giữa Hoa Kỳ và Canada đã trở lại như xưa, sau khi Tổng Thống Hoa Kỳ George W. Bush nói rằng Canada có thể tham gia đấu thầu trong các hợp đồng quan trọng để tái thiết Iraq. Dịp này, Huy Phương của ban Việt ngữ đã đặt một số câu hỏi cho một người Việt sống lâu năm tại Canada, về quan hệ giữa Hoa Kỳ và Canada, và về quan hệ giữa Canada và Việt Nam, sau khi Canada có chính phủ mới.
Quý vị vừa nghe các ý kiến của ông Nguyễn Tuấn Hoàng, một người Việt sống lâu năm tại Canada, về quan hệ giữa Hoa Kỳ và Canada , quan hệ giữa Canada và Việt Nam, nhân dịp Canada có chính phủ mới.
Nếu nói theo kiểu báo chí nhà nước Việt Nam thì Hoa Kỳ và Canada là 2 nước vừa là láng giềng, vừa là anh em, núi liền núi, hồ liền hồ, Canada và Hoa Kỳ ở trong cái thế gọi là môi hở răng lạnh.
Thật vậy, mức sống tại Canada không khác gì nhiều, so với Hoa Kỳ. Hai bên đều là bạn hàng tốt của nhau. Trao đổi hàng hóa 2 chiều qua lại giữa Hoa Kỳ và Canada mỗi ngày khoảng 1 tỉ đôla.
Tuy nhiên , chính sách ngoại giao giữa hai nước có một vài điểm khác biệt, ví dụ trong khi Hoa Kỳ không buôn bán với Cuba thì xì-gà Cuba được bán thoải mái ở Canada. Và trong cuộc chiến tranh do Hoa Kỳ cầm đầu tại Iraq, Canada đã không ủng hộ. Trong những ngày cuối cùng tại chức Thủ Tướng , ông Jean Chretien nói rằng ông rất tự hào vì đã quyết định không thâm gia chiến tranh tại Iraq.
Về mặt nội bộ thì trong khi Hoa Kỳ xem cần sa là một loại ma túy, thì Canada cho phép trồng và buôn bán cần sa. Trong khi Hoa Kỳ vẫn nhìn những người cùng phái tính sống chung với nhau bằng cặp mắt e ngại, thì Canada lại cho phép người đồng tính luyến ái làm giấy hôn thú với nhau.
Canada cũng là một trong những nước có nhiều người Việt đến định cư. Ba thành phố của Canada có nhiều người Việt là khu vực Toronto; đông nhất, với khoảng 100 ngàn người Việt; 2 thành phố còn lại là Montreal và Vancouver mỗi nơi khoảng 50 ngàn.
Gần đây, Canada có một Thủ Tướng mới, đó là ông Paul Martin, cựu Bộ Trưởng Tài chính, và là một doanh nhân có tên tuổi. Ông này dường như đang cố hàn gắn những sứt mẻ trong quan hệ với Hoa Kỳ , những sứt mẻ này do người tiền nhiệm của ông để lại. Và có một điều không may cho ông Paul Martin, là ngay khi ông vừa nhận chức thì xảy ra vụ bò dại tại Hoa Kỳ và khi truy tầm ra nguồn gốc thì con bò bệnh đã được sinh đẻ tại Canada. Nhưng theo lời ông Nguyễn Tuấn Hoàng, sinh sống lâu nay tại Toronto và đang làm cho một tờ báo và một đài phát thanh của người Việt tại Toronto; thì tân Thủ Tướng Paul Marin có gốc doanh nhân, có đầu óc thực tế, cho nên ông sẽ thu xếp chuyện bò dại này với Hoa Kỳ một cách thỏa đáng.
Ông Hoàng còn cho chúng tôi biết thêm về một số khác biệt giữa Hoa Kỳ và Canada:
Trước đây Thủ Tướng Jean Chretien không ủng hộ Hoa Kỳ trong cuộc chiến tại Iraq, như vậy với tân Thủ Tướng Paul Martin thì liệu Canada có quay sang ủng hộ Hoa Kỳ hay không?
Trong cuộc bầu cử mà ông Paul Marin vừa đạt thắng lợi mớ đây, người Việt đi bầu đông không và họ có ủng hộ ông Martin nhiều hay không?
Trước đây, dưới thời của Thủ Tướng Jean Chretien, quan hệ giữa Canada và Việt Nam vẫn tốt đẹp, Canada vẫn viện trợ đều đặn cho Việt Nam; ngoại trừ quyền vài xích mích nho nhỏ, ví dụ như trường hợp bà Nguyễn Thị Hiệp bị Hanoi hành quyết vì tội ma túy, nay với tân chính phủ của Thủ Tướng Paul Martin theo ông thấy quan hệ giữa Canada và Việt Nam có sẽ thay đổi không?
Nhân dịp gần ngày Tết, xin ông kể lại một số Sinh hoạt Tết của người Việt tại Toronto, ngoài chuyện một số người đã trở về Việt Nam ăn Tết.
Cám ơn ông.
