Trong lúc giá nhà đất tại hầu hết các vùng thị tứ ở Hoa Kỳ cứ tăng vùn vụt thì lại có những thị trấn ở vùng quê ngày càng thu nhỏ lại khiến cho hội đồng thị xã phải lo ngại và đưa ra các biện pháp để đối phó với tình trạng mất dân. Mời quí vị nghe Lá Thư Mỹ Quốc tuần này với câu chuyện về một thị trấn trong bang Kansas.
Tại những khu vực đông dân ở Hoa Kỳ như miền nam và bắc California, vùng thủ đô và phụ cận thủ đô Washington, các thành phố lớn dọc theo vùng bờ biển miền đông và tây, giá nhà đất cứ tăng vọt đến nỗi người ta không thể tiên liệu được là rồi sau này giới đi làm với đồng lương cố định sẽ làm sao mua nổi một căn nhà.
Nhưng đồng thời ở một số cộng đồng nhỏ bé thường là thuộc vùng quê, thì người dân ngày mỗi già mà trẻ thì không có mấy khiến cho hội đồng thị xã lo ngại là một ngày kia thị trấn của họ sẽ không còn hiện hữu nữa. Để chống lại tình trạng này, các thị trấn đang lo tìm biện pháp đối phó và một thí tụ tiêu biểu là Marquette trong bang Kansas.
Chúng tôi sẽ có một thửa đất để xây nhà ngay tại đây, và từ sân sau chúng tôi sẽ được thưởng ngoạn cảnh đẹp. Chúng tôi đã dàn xếp với công ty Oakwood Homes để họ xây cho chúng tôi một căn nhà tiền chế và sau khi được chở tới, căn nhà sẽ tọa lạc ở ngay chỗ này đây.
Những giải lụa vàng giăng quanh các cọc gỗ đánh dấu khu vực vườn sau của sân nhà gia đình ông Lilly bay phất phơ trong gió. Từ vườn sau căn nhà tương lai, gia đình ông sẽ nhìn thấy những cánh đồng xanh mướt trồng đậu nành và lúa mì, xa xa là một căn nhà trại đã cũ kỹ vì nắng mưa. Nhưng không phải khung cảnh tĩnh lặng thanh bình ở nơi đây đã khiến ông Lilly, một y tá, muốn đưa gia đình về sống ở thị trấn vỏn vẹn có 550 dân tại miền trung bộ bang Kansas này. Lý do chính là vì ông được thị trấn cho không đất để xây nhà và trường học ở đây với khung cảnh thân mật, nhỏ bé, theo ông, sẽ tốt hơn cho hai con nhỏ của ông.
Ban nhạc của học sinh trường cấp hai trong thị trấn đang tập trình diễn trên sân khấu ở 1 góc phòng tập thể dục của trường cấp một Marquette. Mặc dù trường có đến lớp 9, nhưng số học sinh tổng cộng của cả cấp 1 lẫn cấp 2 chỉ có 130 em. Có một số lớp bỏ không. Cấp lớp 3 và 4 chỉ có tất cả 18 học sinh. Theo ông hiệu trưởng trường cấp 1 Marquette thì trường có ít học sinh đến nỗi các giới chức trong quận đã bàn đến chuyện dọn cấp lớp 6, 7 và 8 sang một trường khác cách đấy 14 kilomét.
Chúng tôi đã chứng kiến cảnh ngân sách bị cắt giảm, giá sinh hoạt tăng và bằng cách nào đó phải hy sinh để giải quyết vấn đề. Đây là một vấn đề rất lớn đối với một cộng đồng như thế này.
Đó là một vấn đề lớn đến nỗi giới quản trị thị trấn Marquette phải tìm phương cách để gia tăng số học sinh ghi tên học tại trường sở tại. Họ đã vận động gây được một ngân quĩ 100 ngàn đô la nhờ tiền tặng giữ và tài trợ, tức là đủ để mua 20 hecta đất ở bên rìa thị trấn, chia ra va đem tặng không cho người ngoài.
Chẳng cần phải thông thái gì mới hiểu được vấn đề . Có được dân đến sống ở đây vẫn tốt hơn là chỉ có một thửa đất trống rất nhiều .
Theo ông thị trưởng Steve Piper của thị trấn Marquette thì mỗi một lô đất tặng không trị giá 10 ngàn đô la. Chủ nhân mới của những lô đất này sẽ chỉ phải trả tiến thuế nhà và lệ phí sử dụng nước và hệ thống cống rãnh của thị trấn. Theo thị trưởûng Piper thì đây là một điều tốt cho cộng đồng mà ông cai quản. Ông cho biết tiếp:
Thành phố sẽ thu dược tiền thuế nhà mỗi năm, và hàng tháng thu được tiền sử dụng nước và lệ phí sử dụng hệ thống cống rãnh. Nếu cứ giữ thửa đất trống này mà ngồi chờ thì không biết đến bao giờ mới có người đến mua mà chẳng thu được đồng tiền thuế nào về cho thị trấn, và một đàng thì quí vị thấy được nhà cửa mới được xây trên mảnh đất đó, trẻ con cắp sách đến trường và do đó ngân sách quốc gia sẽ đổ vào cộng đồng để chi trả cho những phí khoản này.
Có tiếng chuông nhà thờ ngân lên nơi công trường thành phố. Các mảnh giấy quảng cáo dán trên các cửa hàng dọc theo con đường chính ca ngợi cuộc sống êm đềm của một thị trấn nhỏ. Người ta thấy hình ảnh những cư dân tươi cười chơi đùa với con cái ở hồ bơi của thị trấn. Ông chủ ngân hàng Allan Lindfors nói rằng nỗ lực quảng cáo để thu hút thêm cư dân đến sinh sống tại Marquette căn cứ phần lớn trên hình ảnh gợi nhớ lòng hoài niệm quá khứ.
Một số lớn cư dân dọn về đây sinh sống thường là từ những thành phố lớn hơn, hoặc là đã dọn trở lại đây một khi họ có con nhỏ, vì họ muốn có trường sở rộng rãi, lớp học ít học sinh để thầy cô có thể theo dõi chúng được chu đáo hơn. Tôi ngại rằng nếu trường học của thị trấn bị đóng cửa vì thiếu học sinh thì chúng ta phải dọn đến sống ở những thành phố lớn hơn vì không còn trường sở cho học sinh ở đây nữa. Rồi dần đà thành phố sẽ chẳng còn ai nữa.
Những thị trấn nhỏ như Marquette này đã mọc lên như nấm từ các vùng đồng cỏ ở miền trung nước Mỹ trong khoảng thế kỷ thứ 19 khi chính phủ liên bang cấp đất miễn phí cho những ai muốn thực hiện cuộc tây tiến lập trại, tạo dựng các làng mạc. Giới quản trị thị trấn Marquette thấy một thị trấn gần đấy đã cấp đất miễn phí để thu hút cư dân đến sinh sống . Chỉ có 15 căn nhà mới được xây lên ở thị trấn láng giềng này nhưng hội đồng thị trấn Marquette lại có tham vọng lớn hơn. Tất cả 21 lô đất cho đi đã được nhanh chóng đón nhận và thị trấn đang chuẩn bị một loạt cấp đất miễn phí thứ nhì nữa, với hy vọng thu hút được cư dân in hệt như xưa kia chính phủ đã làm để kêu gọi dân chúng đến vùng tiểu bang Kansas này trong những năm của thế kỷ thứ 19.
