Một thành viên nội các Nam Triều Tiên cho hay tương lai của một dự án năng lượng hạt nhân ở Bắc Triều Tiên vừa bị đình chỉ hồi gần đây sẽ tùy thuộc vào việc chính phủ ở Bình Nhưỡng có đồng ý từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân hay không. Mời quí vị theo dõi thêm chi tiết về việc này qua bài tường thuật do thông tín viên Steve Herman của đài chúng tôi gởi về từ Tokyo.
Bộ trưởng Bộ Thống nhất Nam Triều Tiên, ông Joeng Se Hyun, cho hay tương lai của dự án xây dựng lò phản ứng nước nhẹ ở Bắc Triều tiên sẽ hoàn toàn tùy thuộc vào những cuộc đàm phán về chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Bắc Triều tiên.
Phát biểu ngày tại một cuộc hội thảo ở Hán Thành, ông Joeng Se Hyun nhận định rằng Bắc Triều tiên sẽ có phản ứng thuận lợi đối với những sức ép ôn hòa nhằm giải quyết vụ khủng hoảng hạt nhân, mặc dù quốc gia Cộng sản này lâu nay vẫn thường có thái độ hung hãn trong lãnh vực đối ngoại.
Ông Joeng Se Hyun đã cho biết như thế trong lúc nhiều người dự kiến là một vòng đàm phán thứ nhì gồm 2 miền Nam, Bắc Triều Tiên, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản sắp được tổ chức vào tháng tới. Vòng đàm phán thứ nhất diễn ra ở Bắc kinh hồi tháng 8 đã không mang lại kết quả cụ thể nào.
Tuần trước, Tổ chức Phát triển Năng lượng Bán đảo Triều Tiên đã quyết định tạm ngưng công tác xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân ở Bắc Triều tiên trong vòng 1 năm để trả đũa cho việc Bắc Triều Tiên phát triển vũ khí hạt nhân.
Quyết định vừa kể mang lại một vấn nạn cho Bắc Triều Tiên vì quốc gia Cộng sản này đang rất cần đến khả năng phát điện của dự án nhiều tỉ đô la này để giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng. Giới hữu trách ở Bình Nhưỡng đã phản ứng bằng cách tuyên bố rằng họ sẽ tịch thu tất cả trang thiết bị và tài liệu kỹ thuật ở địa điểm xây dựng.
Dự án vừa kể là một phần của thỏa thuận được ký kết năm 1994, theo đó Bắc Triều Tiên cam kết từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân để đổi lấy các lò phản ứng nước nhẹ, là dự án đã trở thành dự á xây dựng lớn nhất ở Bắc Triều Tiên. Nhưng 13 tháng trước đây, chính phủ Hoa kỳ nói rằng Bắc Triều tiên đã thừa nhận là đang tìm cách phát triển vũ khí và như thế là đã vi phạm thỏa thuận năm 1994 và những hiệp định quốc tế khác.
Hôm qua, bộ trưởng Quốc phòng Nam Triều Tiên và người cầm đầu lực lượng Tự vệ Nhật Bản đã đồng ý với nhau là cần phải tiếp tục làm áp lực để Bắc Triều Tiên từ bỏ tham vọng hạt nhân. Người đứng đầu ngành Quốc phòng Nhật Bản, ông Shiregu Ishiba, tuyên bố rằng gây sức ép và áp dụng những biện pháp răn đe cũng đóng một vai trò quan trọng tương đương với những hoạt động ngoại giao để giải quyết vụ khủng hoảng hiện nay. Tuy nhiên, bộ trưởng Quốc phòng Nam Triều Tiên, ông Cho Young Kil, cũng hối thúc các phe liên hệ tự chế hơn nữa vì ông cho rằng thái độ kiên nhẫn sẽ giúp tránh xảy ra những sai lầm về mặt quân sự.
Những nỗ lực nhằm giảm thiểu căng thẳng ở bán đảo Triều Tiên đã nâng sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc lên một mức độ cao hơn, mặc dù Washington và Bắc Kinh còn có nhiều mối bắt đồng trong lãnh vực thương mại và vấn đề Đài Loan, là đảo quốc mà Bắc Kinh xem là một tỉnh bất phục tòng.
Chính phủ Trung Quốc đang dẫn đầu những nỗ lực ngoại giao nhằm đưa Bắc Triều Tiên đến bàn thương nghị với các nước láng giềng và Hoa Kỳ. Nhiều nhà phân tích nhận xét rằng: trong thời gian gần đây, lập trường của chính phủ Trung Quốc dường như đã xích lại gần hơn với lập trường của Hoa Kỳ vì họ cũng nhận thức được rằng một nước Bắc Triều Tiên có vũ khí hạt nhân là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với nền an ninh của vùng Đông Bắc Á.
