Khi tổng thống Ronald Reagan từ trần năm 2004, hàng triệu người trên toàn cầu đã thương tiếc ông. Thế giới đã mất đi một nhân vật được công chúng ngưỡng mộ và thương mến. Mấy năm trời đã trôi qua kể từ khi vị tổng thống Hoa Kỳ này tạ thế, một số những lời chỉ trích nặng nề nhắm vào ông lúc sinh thời, như ông là một người tối dạ nhưng thân thiện, hoặc ông có tật ngủ ngày, như một người chỉ trích ông đã thốt ra, dường như không được vô tư và không chính xác.
Những người viết tiểu sử mới đây đã ca ngợi tính thuyết phục mạnh mẽ nơi con người ông và sự dấn thân nhiệt tình của ông vào tất cả mọi phạm vi thuộc quyền tổng thống khi ông còn tại chức.
Theo TTV Andrew Baroch của đài tường trình thì một bộ sưu tập những tài liệu, giấy tờ cá nhân của tổng thống Reagan vừa được cho xuất bản mới đây đã giúp khẳng định hình ảnh về một con người thành thực, nồng ấm và hoàn toàn chủ động trong địa vị chính trị của mình. Lan Phương trong Lá thư Mỹ Quốc hôm nay mời quí thính giả theo dõi cuốn sách mới xuất bản tựa đề “Nhật Ký của Tổng Thống Reagan”.
Tổng thống Ronald Reagan ra đời năm 1911 tại tiểu bang Illinois vùng trung tây Hoa Kỳ. Sau khi thành công trong sự nghiệp điện ảnh ở Hollywood, ông đã 2 lần được bầu làm thống đốc tiểu bang California. Năm 1980 ông được dân bầu vào chức vụ tổng thống Hoa Kỳ và giữ chức vụ này liên tiếp 2 nhiệm kỳ.
Theo kết quả các cuộc thăm dò công luận thì 20 năm sau khi giã từ nhiệm sở, tổng thống Reagan vẫn là một trong số những vị tổng thống Hoa Kỳ được dân chúng mến yêu nhất trong lịch sử nước Mỹ. Cuốn sách mới xuất bản bán chạy nhất nhan đề “Nhật Ký của Tổng Thống Reagan”, mới nhìn thoáng qua đã thấy ngay nó là một quyển sách thật dầy, gồm những điều mà tổng thống Reagan viết tay về những gì mà ông làm hằng ngày khi ông giữ chức vụ tổng thống, gồm ghi chú về các buổi hội họp và những lần gọi điện thoại...
Thỉnh thoảng người ta cũng thấy ông ghi lại.những hồi ức riêng tư của ông về một ít những vấn đề trong ngày. Trong bài tham luận dài 5 trang giới thiệu cuốn nhật ký, sử gia chủ biên Douglas Brinkley viết rằng nhật ký này khẳng định hình ảnh của ông Reagan trước công chúng, đó chính là hình ảnh của một con người dơn thuần, khiêm tốn và một người đầy khả năng thuyết phục.
Một toán những nhà nghiên cứu đã sắp xếp những tài liệu được đưa vào cuốn sách này. Trong số này có ông Duke Blackwood, giám đốc chấp hành Thư Viện và Sáng Hội Tổng Thống Reagan tại Simi Valley, bang California. Ông Blackwood nói rằng cuốn sách này đầy ý nghĩa về phương diện lịch sử vì nó là một lưu giữ hiếm hoi những ghi chú riêng tư của một vị tổng thống, không hề có ý định cho công bố, và nó chứa đựng những ghi chú hầu như tất những chuyện thường nhật trong suốt 8 năm trong 2 nhiệm kỳ tổng thống từ 198một đến 1989.
Ông Blackwood nói: "Trước hết, nó cho ta thấy một quan điểm nhìn từ góc cạnh của một vị tổng thống vào cương vị và quyền hạn của chính ông, thành thử không thể có một tài liệu nào có thể so sánh được với cuốn sách này. Quí vị phải nhớ rằng ông viết những trang nhật ký này cho chính ông và người vợ của ông mà thôi, với mục đích để sau này họ có thể cùng nhau nhớ lại những ngày ông bà còn ở trong tòa Bạch Ốc. Khi hai ông bà rời khỏi dinh thống đốc tại Sacramento, bang California, họ nhận ra rằng họ đã quên quá nhiều. Trong 8 năm thì người ta làm rất nhiều việc nhưng những chuyện hằng ngày rất là quan trọng. Vì thế khi hai ông bà dọn đến thủ đô Washington, hai người cùng hứa với nhau rằng ông sẽ viết nhật ký ghi lại những chuyện hằng ngày."
Nhưng cuốn sách dày đến 700 trang nhật ký, và có ngày nhật ký chỉ dài vài hàng chữ, đòi hỏi độc giả phải có đủ kiên nhẫn đọc kỹ để tìm ra những điều cốt lõi
Một số những phần hấp dẫn nhất của cuốn nhật ký là những đoạn xoay quanh thời kỳ mà ông Reagan đã không thể đặt bút viết được hàng chữ nào. Vào ngày 30 tháng 3 năm 1981, tổng thống Reagan, một phụ tá và nhiều nhân viên an ninh đã bị trọng thương vì một thanh niên loạn trí có vũ khí. Ông đã suýt chết vì viên đạn bắn trúng ngực và phải lưu lại bệnh viện ở thủ đô mất 2 tuần lễ, và sau đó ông đã ghi lại những hồi ức về biến cố xảy ra ngày hôm đó; Sau đây là một trích đoạn do giám đốc Thư Viện Reagan, ông Dough Blackwood đọc:
"Bị bắn có đau lắm không ? Lúc đó càng lúc tôi càng sợ, bởi vì không cần biết là tôi cố gắng đến mức như thế nào để thở, dường như càng lúc không khí lọt được vào phổi càng ít hơn. Tôi cố gắng tập trung tư tưởng nhìn lên trần nhà và cầu nguyện, nhưng tôi nhận ra rằng tôi không thể cầu khẩn sự cứu giúp của thượng đế khi mà lòng tôi còn đầy oán hận cái gã thanh niên điên loạn đã nhả đạn vào tôi."
Một người vừa tìm cách giết ông, và ông không biết được mức độ nghiêm trọng của tình trạng sức khỏe của ông lúc ấy. Ông hụt hơi không thở được, ông đang cầu nguyện để mong tình trạng khá hơn, nhưng rồi ông chợt hiểu là ông không thể chỉ cầu nguyện cho mình ông, tôi muốn nói thật là điều tốt đẹp nơi ông vì ngay vào lúc đó mà ông còn hiểu rằng không thể chỉ cầu nguyện riêng cho mình.
Theo giám đốc Thư Viện Tổng Thống Reagan thì sau khi tổng thống Reagan bình phục ông đã bắt đầu viết nhật ký trở lại, và những can dự hàng ngày của ông vào các vấn đề quốc nội và quốc tế được thể hiện rõ trong các trang nhật ký này:
"Bất cứ một ý tưởng mới nào mà ông muốn theo đuổi hay thực hiện, ông thường hay gọi điện thoại đàm luận với các dân biểu và nghị sỹ; tham khảo, sắp đặt và dặn dò nhân viên, và ông đã có thể làm việc với những dữ kiện và con số, và nắm bắt được những điểm tế nhị về những gì đang xảy ra. Sau khi đọc xong cuốn sách, độc giả sẽ nghĩ rằng 'đây là một ông tổng thống hết sức dấn thân', và đó chính là một phần quan trọng của cuốn sách."
Trong lúc ông Ronald Reagan thường hay bị những người chỉ trích cho la một nhân vật hiếu chiến bất cẩn trong thời kỳ chiến tranh lạnh vì chính quyền của ông lúc đó đã gia sức ồ ạt tăng cường cho quốc phòng để đương đầu với mối đe dọa của Liên Xô, thì người ta lại không hề thấy một vết tích gì trong cuốn nhật ký chứng tỏ là ông muốn gây chiến.
Ông Blackwood nói: "Ông chỉ muốn biến thế giới thành một nơi chốn an toàn, ông hiểu rằng chủ nghĩa cộng sản rất bạo ngược và Liên Xô là một 'đế quốc hung hiểm'. Và ông không ngần ngại nói thẳng ra ý nghĩ đó. Ông đã hành động theo trực giác khi đích thân viết thư cho giới lãnh đạo Liên Xô mặc dù bộ Ngoại Giao đã phản đối. Ông biết là ông cần phải nói chuyện thẳng với ông Gorbachev, nói chuyện riêng với lãnh tụ của Liên Xô, dĩ nhiên là phải qua các thông dịch viên. Đó chính là cung cách của tổng thống Reagan. Ông có thể đối thoại trực diện với bất cứ ai."
Cuối cùng, theo lời ông Blackwood, chiến lược của tổng thống Reagan đã giúp kết thúc cuộc chiến tranh lạnh, và làm đế quốc Xô Viết sụp đổ.
Những trang nhật ký này giúp chúng ta thấy được tận bên trong con người riêng tư của tổng thống Reagan hầu như ngày nào cũng vậy, mỗi tối, trước khi đi ngủ, ông tự tay viết những hàng nhật ký, và không bao giờ dùng những từ ngữ có tính cách dung tục, dù những từ nhẹ nhất.
Tập nhật ký nguyện thủy của tổng thống Reagan dày đến 5 cuốn được đóng bằng bìa da, sau đã được giản lược để in ra cuốn sách này. Trọn tập nhật ký không thu gọn hay lược bỏ một chi tiết nào sẽ được công bố để cho xuất bản vào năm tới.
