Lúc này, người ta đang chú ý nhiều đến ethanol, diesel sinh học và năng lượng gió khi bàn đến chuyện tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế. Nhưng theo một báo cáo khoa học mới thì còn có một nguồn năng lượng tiềm tàng khác hết sức to lớn: đó là năng lượng địa nhiệt, đặc biệt trong khu vực ven Thái Bình Dương và ở bất cứ nơi nào từng có núi lửa hoạt động. Khác với năng lượng mặt trời hay năng lượng gió, sức nóng từ đất đá luôn luôn hiện diện. Một báo cáo mới của Viện Công nghệ Massachussetts-thường được mọi người biết đến theo tên gọi tắt là MIT-kết luận rằng địa nhiệt đã không được đánh giá đúng mức như một nguồn năng lượng có thể giúp con người đáp ứng những nhu cầu năng lượng trong tương lai.
Câu chuyện “Khoa học và Đời sông” hôm nay sẽ được Nguyễn Lê dành để mang đến quý thính giả ý kiến của một số chuyên gia về vấn đề này, dựa trên tường trình của TTV Tom Banse từ thành phố Boise, thủ phủ của Tiểu bang Idaho.
Một buổi chiều giá lạnh, phóng viên của Đài VOA đến thăm thành phố Boise trong Rặng núi Rocky.
Khắp nơi trong thành phố, các máy sưởi đang sử dụng nhiều nhiên liệu để giữ ấm cho các tòa nhà và cư dân địa phương. Nhưng riêng 55 tòa nhà dưới khu phố chính-kể cả khách sạn mới mà phóng viên đài VOA đang ở trọ-đang được sưởi ấm băng một nguồn nhiên liệu ít người biết đến.
Ông Ken Johnson là kỹ sư ngành địa nhiệt của Thành phố Boise. Ông nói:
“Thật là thú vị khi được nói chuyện với những người mà tôi biết là làm việc dưới phố. Tôi sẽ nói, ‘Ồ! Bạn làm việc trong một trong số những tòa nhà cao tầng sử dụng nguồn địa nhiệt do chúng tôi cung cấp.' Và họ sẽ thốt lên với vẽ ngạc nhiên, 'Ồ! Thật à.’ Họ hoàn toàn không biết điều đó.”
Thủ phủ của tiểu bang Idaho là nơi có hệ thống máy sưởi chung dùng địa nhiệt lâu đời nhất ở nước Mỹ. Đường ống phân phối năng lượng địa nhiệt đầu tiên được xây dựng tại đây cách đây hơn một thế kỷ. Kỹ sư Johnson cho biết sau khi bị lãng quên trong nhiều năm, dịch vụ cung cấp địa nhiệt đang được chú ý trở lại, một phần là vì nó rẽ hơn các nguồn năng lượng khác đến 30 phần trăm. Sau đây vẫn là lời của Kỹ sư Johnson:
“Như thế chủ yếu là vì giá cả của khí đốt đã tăng lên quá cao trong vòng 3-4 năm qua. Nhưng tôi cho rằng cũng có 1 lý do khác nữa là việc người ta đang chú ý nhiều hơn đến các loại năng lượng có thể tái tạo được.”
Hiện nay ở Hoa Kỳ chỉ có khoảng vài thành phố khác có hệ thống cung cấp năng lượng địa nhiệt, trong số có Thành phố Reno thuộc tiểu bang Nevada, và Thành phố Susanville thuộc Tiểu bang California. Thành phố Klamath Falls thuộc Tiểu bang Oregon, đã cho đặt những ống vòng truyền hơi nóng dưới lề đường các khu phố chính để làm tan tuyết và băng.
Báo cáo khoa học được chính phủ tài trợ của Viện Công nghệ MIT kết luận rằng các nhà máy địa nhiệt không gây ô nhiễm nên được dành cho một vai trò lớn hơn trong hệ thống cung cấp năng lượng của Hoa Kỳ. Một thành viên của ủy ban các chuyên gia soạn thảo báo cáo của Viện Công nghệ MIT, bà Susan Petty, một nhà tham vấn về địa nhiệt, nêu lên rằng những thành phố đang dùng năng lượng địa nhiệt hiện nay chỉ mới là một thí dụ bước đầu về tiềm năng của nguồn năng lượng này. Bà Petty nói:
“Đây không phải là một giải pháp kinh tế, ngoại trừ ở một vài nơi có nguồn địa nhiệt ở rất gần mặt đất. Nhưng chúng ta có một số phương pháp dễ dàng để từng bước cải tiến công nghệ hiện nay nhằm khai thác một khối lượng hết sức lớn của loại năng lượng này để biến nó thành một giải pháp kinh tế.”
Văn phòng của bà Petty tại Thành phố Seattle có treo đầy những bản đồ được ghi chú bằng nhiều màu sắc khác nhau. Những bản đồ này cho thấy ở đâu có những lớp đá nóng nằm gần mặt đất. Ủy ban của Viện Công nghệ MIT ủng hộ việc sử dụng 1 phương pháp mới-có thể được áp dụng gần như là ở tất cả mọi nơi-để khai thác nguồn sức nóng ở dưới đất. Theo phương pháp này, người ta bơm nước xuống sâu dưới đất, rồi khoan một cái giếng khác ở gần đó để hút lên lại số nước này-bây giờ đã bị địa nhiệt nung sôi. Bà Petty nói rằng số hơi nước được tạo ra theo lối này có thể được dùng để quay một máy tuabin điện trước khi được bơm xuống đất trở lại để bắt đầu một chu kỳ sản xuất mới. Bà Petty giải thích:
“Chúng ta sẽ có thể điều khiển dòng chảy để không bị mất số nước này. Đó là một bước đột phá thật sự rất lớn, bởi vì rất nhiều khối đá có nhiệt độ cao tại Hoa Kỳ nằm ở miền tây nước Mỹ, một vùng đôi khi rất khô cằn và rất khan hiếm nước.”
Có hai phương pháp cơ bản để khai thác năng lượng địa nhiệt. Cách thứ nhất là khoan thật sâu xuống đất để làm nước sôi ở nhiệt độ cực cao rồi dùng hơi nước để sản xuất điện-đó là lối được bà Susan Petty chú ý. Cách thứ hai là dùng trực tiếp số nước có độ nóng vừa phải có thể nằm dưới một thành phố hay một trung tâm doanh nghiệp. Cách này thật sự dễ được áp dụng rộng rãi hơn.
Thí dụ như ta phải sưởi ấm một nhà kính hay một trại nuôi cá. Công ty Flora ở Thành phố Boise đã thực hiện cả hai công tác này. Các chủ nhân của công ty cho đào một cái giếng sâu 200 mét để khai thác một tầng ngậm nước địa nhiệt. Trưởng toán trồng cây Jayson Grazel chỉ cho khách xem một số khay ươm cây và những ao cá trong khu liên hợp nhà kính ấm áp của công ty. Ông Grazel nhận định:
“Chúng tôi có lợi thế hơn các công ty khác. Việc sử dụng địa nhiệt thật sự giúp chúng tôi tiết kiệm được khá nhiều so với việc trả tiền cho khí đốt hay dùng các nguồn nhiệt khác nhau. Tiền sưởi hằng tháng giảm được gần 75 phần trăm.”
Số nước nóng luân lưu dưới sàn của các nhà kính hay chảy qua các bàn trồng cây. Nó giúp cho các cây phong lữ, cây hoa bướm, và cây anh túc phát triển rất thuận lợi.Sau đây vẫn là lời của trưởng toán trồng cây Jayson Grazel.
“Cái hay của hệ thống địa nhiệt này là số nước đã dùng xong lại trở về dưới mặt đất. Số nước này chảy ra cũng theo cùng lối nó chảy vào đây, chỉ có khác là khi chảy ra thì nó đã nguội bớt vài độ.
Công trình nghiên cứu của Viện công nghệ MIT về tiềm năng của địa nhiệt đề nghị khu vực công cộng đầu tư 800 triệu đôla trong 15 năm tới để khởi động ngành năng lượng này. Nhưng ngân sách liên bang do Tổng thống George W Bush đề nghị cho tài khóa 2008 không có ngân khoản nào dành cho công tác khảo sát địa nhiệt và khoan thử hoặïc phát triển những nguyên mẫu công nghệ.
Trong khi đó, nhiều nước khác đang đi đầu trong việc khai thác các nguồn địa nhiệt nằm sâu dưới mặt đất. Nước Pháp đang sử dụng các khoản bao cấp của Liên hiệp Châu Âu vào công tác này. Tại Australia, các nhà đầu tư tư nhân đang tự bỏ tiền ra để nghiên cứu khai thác nguồn năng lượng địa nhiệt.
