Trong Tiết mục Nhìn Về Á Châu tuần trước chúng tôi đã trình bày cùng quí thính giả một số chi tiết liên quan tới phong trào dân chủ khởi sắc ở Việt nam trong năm 2006. Phần hai và là phần chót của bài tường thuật này sẽ được dành để nói về những nhận xét của các nhà hoạt động cho dân chủ Việt nam đối với triển vọng phát triển của phong trào trong những năm tới đây. Xin mời quí vị cùng nghe.
Theo nhận định của luật sư Nguyễn Văn Đài, một thành viên của Khối 8406, trong năm 2006 sự đàn áp của chính quyền Cộng sản Việt nam đối với phong trào dân chủ có phần bớt khốc liệt hơn so với những năm trước. Trong cuộc phỏng vấn mới đây dành cho đài VOA, luật sư Đài cho biết như sau:
Với sự phát triển lớn mạnh của phong trào dân chủ trong nước và được sự ủng hộ to lớn từ cộng đồng quốc tế cũng như cộng đồng người Việt nam ở nước ngoài, giới hữu trách Hà nội chỉ có những biện pháp khủng bố về mặt tinh thần -- như là cắt điện thoại, cắt internet, rồi triệu tập, câu lưu, thẩm vấn, đe dọa đến người thân trong gia đình, một số thành viên trong phong trào dân chủ bị đuổi việc. Đó là tất cả những biện pháp mà họ có thể làm việc trong thời điểm như thế này. Những năm trước đây họ có thể bắt giữ hoặc phạt tù vì các tội danh trong chương về an ninh quốc gia, nhưng trong năm 2006 chỉ có một số ít những người mới tham gia phong trào dân chủ bị bắt -- như nhóm của anh Phạm Bá Hải và một số thành viên của đảng Dân chủ Nhân dân. Phần lớn họ là những người mới hoạt động, tên tuổi của họ chưa được cộng đồng quốc tế biết đến và bảo vệ. Cho nên họ đã bị chính quyền bắt giữ và đến giờ này vẫn chưa được đem ra xét xử. Còn những người hoạt động lâu năm, đã có tên tuổi, thì chính quyền chỉ sách nhiễu thôi chứ chưa có người nào hoạt động lâu năm mà bị bắt trong năm 2006.
Một nhà dân chủ ở Hà nội – Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang, đã giải thích thêm như sau về việc giới hữu trách Hà nội đã không còn khả năng để đàn áp cuộc vận động cho dân chủ Việt nam :
Tuy họ vẫn còn nói cùn là kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhưng mà quả nhiên là họ đang làm kinh tế thị trường. Và khi mà họ vào Tổ chức Thương mại Thế giới, dứt khoát họ phải làm kinh tế thị trường và không có con đường nào khác. Họ đã phải hứa hẹn với thế giới tiên tiến, với Mỹ rằng trong vòng bao nhiêu năm đấy nữa thì họ phải phấn đấu để được thừa nhận là một nền kinh tế thị trường đúng đắn. Nếu đi con đường ấy thì không thể nào là con đường xã hội chủ nghĩa. Đó là về cung cách đối xử. Còn đối với việc tự do và dân chủ hóa, dù cho họ có ngoan cố và bảo rằng chỉ làm dân chủ cơ sở, ở xã mà thôi; nhưng đối với các vấn đề như chính sách kinh tế trên trung ương họ cũng phải dân chủ hóa. Một điều nữa là khi họ chấp nhận vào WTO tức là họ phải chấp nhận cạnh tranh; mà muốn chấp nhận cạnh tranh, muốn hội nhập với thế giới thì họ buộc phải xây dựng một nhà nước pháp quyền đích thực. Mà nhà nước pháp quyền đích thực thì lâu nay được họ xem là nhà nước tư bản. Và như vậy bây giờ họ phải xây dựng một nhà nước tư bản, và do đó dù họ có muốn vô sản chuyên chính, có muốn đàn áp cũng không đàn áp được.
Luật sư Nguyễn Văn Đài ở Hà nội đã tỏ ý lạc quan về triển vọng phát triển của phong trào dân chủ Việt nam trong năm 2007 và những năm sau đó. Ông nói:
Nói chung thì tất cả các nhà dân chủ trong nước đều rất lạc quan cho bước phát triển tiếp theo trong năm 2007. Bây giờ về mặt cơ cấu, tổ chức thì các đảng phái cũng như các tổ chức đã được hình thành, và trong năm 2007 thì mục tiêu là làm sao mình đến được với đông đảo quần chúng nhân dân, chuyển tải được tư tưởng về dân chủ và thu hút cho họ tham gia vào phong trào. Tín hiệu rất là lạc quan, vì trong những ngày cuối năm 2006 các nhà hoạt động dân chủ trong nước nhận được rất nhiều điện thoại hay những tin nhắn từ nhiều người nhiều vùng khác nhau. Một phần là họ muốn ủng hộ phong trào hoặc muốn gia nhập phong trào. Phần lớn họ là những người trong giới trẻ. Cho nên chúng tôi rất lạc quan và tin rằng trong năm 2007 sẽ có nhiều người Việt nam trong nước, đặc biệt là giới trẻ, sẽ gia nhập phong trào.
Một nhà dân chủ từng tranh đấu lâu năm trong nước và đang sống lưu vong ở Mỹ, giáo sư Đoàn Viết Hoạt, cũng tán đồng nhận định lạc quan này. Vị cựu phó viện trưởng Viện Đại Học Vạn Hạnh nói thêm rằng từ nay đến dịp kỷ niệm một ngàn năm Thăng Long, cuộc vận động dân chủ hóa Việt nam sẽ bước vào một giai đoạn mới để chuẩn bị cho đất nước tiến vào một thời đại mới, thoát khỏi ách nghèo túng và áp bức. Oâng cho biết như sau:
Năm 2010 sẽ là năm kỷ niệm một ngàn năm Thăng Long. Tôi nghĩ rằng đây là một biến cố rất là quan trọng trên bình diện dân tộc. Vượt lên trên những khác biệt về chính trị, chính đảng thì đây là một biến cố mà tất cả mọi người Việt nam ở hải ngoại lẫn ở trong nước, kể cả những người Cộng sản và những người dân chủ không chấp nhận Cộng sản thì đều phải nhìn cái mốc thời điểm này là thời điểm quan trọng. Bởi vì chúng tôi nghĩ rằng lịch sử đã sang trang và chúng ta đang bước vào thiên niên kỷ thứ ba. Trên thế giới, chúng ta thấy đây là thời kỳ của toàn cầu hóa. Còn đối với dân tộc chúng ta, thì chúng ta nhớ lại một ngàn năm trước đây dân tộc chúng ta đã vượt lên, đã thoát được cái thời kỳ một ngàn năm đô hộ của Trung quốc để vươn lên mà phát triển một thời đại rất lớn mạnh. Đó là thời đại Lý Trần mà chúng tôi gọi là thời kỳ Phục Hưng Đại Việt Một Ngàn. Bây giờ chúng ta sắp sửa bước vào thời kỳ Phục Hưng Đại Việt Hai Ngàn. Tôi nghĩ rằng đây phải là động cơ chính cho tất cả những người Việt quan tâm tới tương lai của đất nước – kể cả những người đang trực tiếp trách nhiệm, tức là đảng cầm quyền, lẫn những người đối lập, những người cho rằng những người cầm quyền đang có những hành xử chưa tương xứng với vị thế cầm quyền cũng như với vị thế của Việt nam trong thời đại mới.
Giáo sư Đoàn Viết Hoạt tỏ ý hy vọng giới hữu trách Hà nội sẽ mạnh dạn thay đổi trong năm 2007 và 2008 để dẫn tới một sự thay đổi căn bản về hiến pháp nhằm thiết lập một chế độ dân chủ thật sự.
Thưa quí thính giả, tiết mục Nhìn Về Á Châu tuần này đến đây là hết. Duy Aùi xin kính chào quí vị và nhân dịp Tết Dương Lịch, chúng tôi xin thay mặt cho ban Việt Ngữ đài VOA kính chúc quí vị thính giả trong và ngoài nước một năm mới an vui hạnh phúc. Chúng tôi cũng cầu mong Con Rồng Đại Việt mau mau trỗi dậy để đưa đất nước tiến vào một thời đại mới của tự do và thịnh vượng.
