Hôm thứ sáu, trong các cuộc hội đàm với các quan chức cấp cao ở Hà Nội vị tướng tư lệnh các lực lượng Hoa Kỳ tại khu vực Thái Bình Dương đã đề nghị nhiều biện pháp nhằm mở rộng quan hệ quân sự với Việt Nam. Nhưng phía Việt Nam cho thấy họ chưa sẵn sàng cho việc mở rộng quan hệ như vị tư lệnh mong muốn. Sau đây là tường trình của TTV Al Pessin từ Hà nội.
Đô đốc William Fallon nói với vị Bộ trưởng quốc phòng mới của Việt Nam rằng ông muốn có nhiều tàu chiến của Hải quân Hoa kỳ đến thăm Việt Nam hơn, và ông cũng muốn hải quân của hai nước thực hiện một cuộc diễn tập tìm kiếm và cứu hộ chung trên biển. Đô đốc Fallon nói rằng một cuộc diễn tập như thế không những sẽ giúp phát triển thêm mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam mà còn có thể mang lại những lợi ích thực tế, trong trường hợp xảy ra một tai nạn ngoài khơi hay có thiên tai.
Bộ Trưởng Quốc Phòng Việt Nam, Thượng tướng Phùng Quang Thanh, nói rằng ông sẽ chuyển những đề nghị này đến các nhà lãnh đạo hàng đầu của Việt Nam. Nhưng ông cũng cho biết chính phủ nước ông quan ngại rằng một cuộc diễn tập như thế có thể bị các nước khác hiểu lầm,dường như ông muốn nói đến Trung Quốc. Thượng tướng Phùng Quang Thanh nhận định rằng việc phát triển mối quan hệ trên lĩnh vực quốc phòng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ là một vấn đề rất nhạy cảm, cả ngay ở Việt Nam lẫn tại các nước khác. Vì vậy bất cứ hành động nào cũng phải được xem xét rất cẩn thận. Sau đó, một sĩ quan cấp cao khác của Việt Nam nói rằng ông không tin là ban lãnh đạo Việt Nam sẽ chấp nhận đề nghị của Đô đốc Fallon.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài VOA, Đô đốc Fallon nói rằng một điều ông có thể thấy rõ trong ngày đầu tiên của chuyến đi thăm chính thức Việt Nam của ông lần này là quan hệ quân sự giữa hai nước sẽ tiếp tục phát triển chậm hơn so với quan hệ ngoại giao và kinh tế. Đô đốc Fallon nói:
“Chắc chắn là giữa hai quân đội với nhau chúng ta vẫn còn một đoạn đường phải đi trong mối quan hệ này. Rõ ràng là có rất nhiều sự thận trọng trong những phản ứng và cách tiếp cận của những nhân vật mà chúng tôi có dịp giao tiếp trong ngày hôm nay. Điều khá rõ ràng đối với tôi là chính phủ ở đây sẽ rất thận trọng trong sự cam kết của họ”.
Các quan chức Việt Nam tỏ ra tích cực hơn về những đề nghị khác do Đô đốc Fallon đưa ra, ví dụ như việc gửi một sĩ quan Việt Nam cấp cao đến tham dự cuộc họp hằng năm của các bộ trưởng quốc phòng trong khu vực do Đô đốc Fallon đăng cai, và nâng cấp các cuộc đàm phán quân sự hằng năm giữa hai nước. Đô đốc Fallon nói rằng điều này có thể giúp đưa đến các việc mở rộng các hoạt động quân sự chung.
Các quan chức Việt Nam cũng kêu gọi có thêm hợp tác trong việc tìm kiếm quân nhân mất tích trong thời chiến của cả 2 bên. Và họ cũng yêu cầu được giúp đỡ thêm trong công tác dọn dẹp các hóa chất độc hại do quân đội Hoa Kỳ sử dụng trước đây, và tháo gỡ các loại chất nổ còn sót lại mà mỗi năm vẫn tiếp tục gây thương vong cho một số người. Thượng Tướng Nguyễn Đức Soát, Tư Lệnh Phó Quân đội Nhân dân Việt Nam, cũng yêu cầu Đô Đốc Fallon tạo điều kiện thuận lợi để một đoàn chuyên gia cứu trợ thiên tai của quân đội Việt Nam có thể đến Mỹ vào tháng tới để học hỏi.
Nhưng dường như về phía Việt Nam có sự quan tâm về chuyện Trung Quốc chỉ muốn thấy quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ được giữ ở cấp thấp, ít ra là trong lúc này. Về điểm này Đô Đốc Fallon nói:
“Phía Việt Nam phải tự giải quyết vấn đề này, và điều chỉnh cho phù hợp nhận thức của họ về việc các hoạt động của họ với chúng ta sẽ đi theo hướng nào, hoặc có thể được người khác xem là thế nào. Tôi có cố gắng trình bày quan điểm của tôi là có nhiều loại hình hoạt động, trong đó có những hoạt động xa hơn những hoạt động giữa quân đội 2 nước, xa hơn những cuộc diễn tập quân sự ở cấp cao. Có những chuyện cần tránh để không xảy ra những tranh cãi.”
Tại một buổi gặp mặt với Bộ Trưởng Ngoại Giao Phạm Gia Khiêm, Đô Đốc Fallon đề nghị ông Bộ Trưởng nên khuyên giới quân sự mở rộng tiếp xúc với Hoa Kỳ, như đích thân Đô Đốc đã đề nghị. Đồng thời, vị tướng của Mỹ cũng kêu gọi Việt Nam nên giữ một vai trò năng động hơn trong các vấn đề khu vực, ví dụ như thuyết phục Bắc Triều Tiên ngưng thử phi đạn tầm xa. Bộ Trưởng Ngoại Giao Việt Nam trả lời rằng Việt Nam đang giữ một vai trò khu vực mở rộng hơn, thông qua Hiệp Hội ASEAN, nhưng Việt Nam không xem mình là một thành viên chủ lực của ASEAN.
Đô Đốc Fallon nói rằng Việt Nam nên trở thành một thành viên chủ lực của ASEAN, và ông nói với Bộ Trưởng Ngoại Giao Việt Nam rằng khi bàn đến các vấn đề an ninh, các hoạt động đa phương có tác động mạnh hơn là song phương.
Chuyến đi của Đô Đốc Fallon được xem là để tiếp tục chuyến đi của Bộ Trưởng Quốc Phòng Donald Rumsfeld hồi tháng trước, qua đó, đôi bên đã thỏa thuận mở rộng quan hệ quốc phòng.
Trong ngày thứ Bảy, Tư Lệnh các lực lượng Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương sẽ đi thăm miền Trung và miền Nam Việt Nam.
