Sau nhiều năm định cư tại Hoa Kỳ, người Việt đã đóng góp khá nhiều vào sự phát triển tại những địa phương mà họ cư ngụ. Một trong những địa phương đó là thành phố San Jose, nơi có khoảng 150 ngàn người Việt Nam sinh sống. Trong nhiều năm qua người Việt tại đây đã có ý định thành lập một khu công viên để giới thiệu văn hóa Việt Nam với người bản xứ và các cộng đồng sắc tộc bạn nhưng chưa thực hiện được.
Tuy nhiên, cơ hội này đã đến trong thời gian gần đây với sự ra đời của Hội Truyền Thống Việt, nơi đã đứng ra đảm nhận một vai trò quan trọng trong việc hình thành một công viên được gọi là Vườn Truyền Thống Việt trên một khu đất rộng hơn 4 mẫu tại thành phố San Jose. Sau đây là một số chi tiết về sự kiện này qua cuộc phỏng vấn bác sĩ Nguyễn Xuân Ngải, Chủ Tịch Hội Đồng Quản Trị Hội Truyền Thống Việt, do Trần Nam trong Ban Việt Ngữ của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ thực hiện:
VOA: Kính chào bác sĩ Nguyễn Xuân Ngải, xin bác sĩ vui lòng cho biết Hội Truyền Thống Việt đã được thành lập từ lúc nào, và tôn chỉ cũng như mục đích của Hội?
Hội Truyền Thống Việt được thành lập cách đây khoảng 2 năm nhằm mục đích bảo tồn và phát huy văn hóa và lịch sử Việt Nam để giới thiệu nền văn hóa Việt Nam với những người ngoại quốc và đối với cả con em của người Việt trong tương lai, những đứa nhỏ lớn lên ở bên này đâu có biết lịch sử của Việt Nam như thế nào, và hy vọng khi những cơ sở của hội được xây cất lên thì nó có những di tích lịch sử , những tài liệu lịch sử mình tồn trữ lại để mình có thể thăm viếng, nghiên cứu, học hỏi từ những tài liệu đó.
VOA: Được biết, trước đây khá lâu, cộng đồng người Việt tại San Jose đã dự định thiết lập một công viên văn hóa nhằm mục đích giới thiệu những nét đặc thù của nền văn hóa Việt Nam nhưng chưa hình thành được, thưa ông tại sao cũng với mục đích đó mà ngày nay dự án của Hội lại được gọi là dự án Vườn Truyền Thống Việt, thay vì là công viên văn hóa?
Rút kinh nghiệm của những người đi trước, khoảng 18 năm nay, khi nói đến một cái công viên văn hóa thì nó vĩ đại lắm, phải có Viện Bảo Tàng, phải có Chợ Bến Thành, Chùa Một Cột, Tháp Thiên Mụ, những vườn kiểng v.v... có thể nói lên đến 5, 6 triệu bạc, nếu mà xây cất lên như vậy.
Thành ra những nhóm cũ khi họ cố gắng thực hiện việc này thì khó mà quyên góp được một số tiền như vậy, mà muốn xây cất hết chừng đó cùng một lúc thì không thể được. Chính vì vậy mà họ bị trở ngại hoài và không thể nào bắt đầu được hết. Rút kinh nghiệm đó anh em chúng tôi chia tiến trình xây cất thành 2 giai đoạn, giai đoạn một và giai đoạn 2. Trong giai đoạn một chúng tôi chỉ xây cất những cơ sở căn bản thôi, chẳng hạn như đường đi, chỗ đậu xe, Cổng Tam Quan, một vài cơ cấu như chùa, Chùa Một Cột, Hồ Sen v.v... những cái nào mà mình có thể làm được trong một thời gian ngắn khoảng 2 hay 3 năm thôi, mục đích là mình cất lên để giữ đất của mình và khỏi mất đất vào những chuyện khác. Khi nào hoàn tất giai đoạn một thì chúng tôi mới bước qua giai đoạn 2, lúc đó mình mới xây cất những cái khó khăn như Viện Bảo Tàng, và ít nhất phải mất ít nhất là 2 hay 3 triệu mới làm được chuyện đó rồi đến những cơ cấu khác. Thành ra trong giai đoạn một, phí tổn chỉ có khoảng 2 triệu thôi và nằm trong tầm tay của mình được.
VOA: Thưa ông, dự án Vườn Truyền Thống Việt có đặt ra một thời hạn nào để hoàn tất hay không?
Vâng, theo dự định thì năm 2007 sẽ xong giai đoạn một và đến năm 2011 thì hoàn tất giai đoạn 2. Khi hoàn tất thì có Viện Bảo Tàng rất là lớn, 7000 square feet, trong đó có đầy đủ di tích lịch sử, có Chùa Một Cột, có Chợ Bến Thành, có Tháp Chàm, nghĩa là có mọi di tích của Việt Nam.
VOA: Thưa ông, sự hưởng ứng của cộng đồng người Việt như thế nào đối với dự án Vườn Truyền Thống Việt?
Thật ra trước khi Hội Truyền Thống Việt ra đời cách đây 2 năm thì đồng bào rất là chán ngán vì họ đóng góp cả trăm lần mà vẫn chưa đi đến đâu, vẫn chưa thấy ai bắt đầu làm gì hết , thành ra họ rất là mất tin tưởng. Tuy nhiên khi Hội Truyền Thống Việt bắt đầu làm việc cách đây 2 năm và ra mắt đồng bào ngày 28 tháng 2 vừa qua, thì chúng tôi đã có sự ủng hộ tuyệt đối của thành phố San Jose, của ông Thị Trưởng, của tất cả nghị viên có mặt hôm đó. Khi chúng tôi đưa dự án ra cho tất cả mọi người xem và giới thiệu nguyên cả thành phần hội đồng quản trị thì chúng tôi được sự ủng hộ tuyệt đối, và không ngờ cái ngày ra mắt lại không còn một chỗ đứng. Riêng đêm đó chúng tôi đã gây quỷ được 100 ngàn đô la, mặc dù chúng tôi không giới thiệu gì nhiều hết. Và chính ông Thị Trưởng thành phố San Jose còn đứng ra nói chuyện cả nửa tiếng đồng hồ, trong đó ông đã ca ngợi dự án của chúng tôi và còn giải thích dự án của chúng tôi nửa. Thành ra điều đó đã gây một sự tin tưởng tuyệt đối, và dư luận trong vài tháng qua rất là thuận lợi.
VOA: Ngoài những thuận lợi như vừa kể, dự án Vườn Truyền Thống Việt có gặp trở ngại nào hoặc có sự va chạm nào đối với các cộng đồng sắc tộc khác tại địa phương hay không?
Vấn đề đó lúc nào cũng được đặt ra hết nhưng mà nếu anh Nam nhớ theo lịch sử thì ở đây có vườn Nhật rồi, vườn Nhật hình thành cách đây 40 năm. Về người Mễ thì họ cũng có Mexican Heritage Plaza mà thành phố đã bỏ ra 35 triệu cất cho họ rất là đẹp. Như vậy tất cả mọi sắc dân đều có, chỉ có dân tộc chưa có là Việt Nam, trong khi người Việt chiếm đến 10% dân số tại thành phố này. Dù chỉ chiếm 10% dân số nhưng 10% đó là tinh hoa của thành phố San Jose. Khi đi trong khu vực thành phố, những khu kỹ nghệ, đến đâu cũng thấy người Việt Nam. Thành ra người Việt Nam mình có sự hiện diện ở đây mà chưa có gì để thể hiện cái văn hóa, cái bản sắc của mình hết, và đây là lúc mà cái Vườn Việt cần phải được thành lập.
Khi chúng tôi đưa các đề án này ra trước công chúng trong những cái Hearing thì hoàn toàn không có ai phản đối cả. Ngay cả hôm dự án này được đưa ra xin thành phố phê chuẩn thì họ mở một cái Hearing để mọi người phát biểu ý kiến, trong đó có cả đại diện của khu vực ngay gần chỗ Vườn Truyền Thống Việt thì họ cũng ủng hộ, và tôi chưa thấy ai lên tiếng phản đối cái vụ này hết. Thành ra rõ ràng là thành phố San Jose ủng hộ 100%. Họ phải nhìn nhận rằng cộng đồng người Việt là một trong những sắc dân mạnh mẽ nhất ở đây.
VOA: Hội Truyền thống Việt của ông kỳ vọng như thế nào về sự hỗ trợ của cộng đồng người Việt hải ngoại cho dự án rất tốn kém này?
Thật ra ở đây có khoảng 150 ngàn người Việt và dự án này không phải chỉ xây cất cho San Jose mà thôi mà còn là đại diện cho đồng bào Việt Nam ở hải ngoại nữa thành ra chúng tôi cũng dự trù có những sự đóng góp của đồng bào ở ngoài San Jose nữa. Tôi nghĩ rằng cái tiềm lực của người Việt Nam rất là to lớn và họ khá giả. Nếu ở đây có 150 ngàn người và mỗi người chỉ cần bỏ ra 10 đồng thôi thì cũng đã có một triệu rưỡi rồi thành ra đó là điều không khó đâu với điều kiện là người ta phải tin tưởng mình. Thành ra cái yếu tố tin tưởng là điều vô cùng quan trọng, vì vậy chúng tôi cố làm sao để người ta tin tưởng mình khi nhìn vào cái thành phần lãnh đạo như thế nào và những chuyện mình làm là công khai.
VOA: Thưa làm thế nào để ông có thể công khai hóa việc làm của Hội liên quan đến dự án Vườn Truyền Thống Việt?
Cái dễ nhất là đi vào cái Website của Hội 24/24, lúc nào mình coi cũng thấy. Website của Hội là www.vietheritagesociety.org, lúc nào mở ra cũng được, trong đó có dự án, có sơ đồ để mình thấy rõ là có cái kỳ đài, có 3 lá cờ và có chỉ rõ chỗ nào trong tương lai sẽ là viện bảo tàng, khu đất như thế nào, địa điểm như thế nào, có những khoản chi tiêu ra vô như thế nào, những người nào đã tặng tiền v.v...trong đó đều có hết. Và điều quan trọng là mình có thể gởi tặng phẩm và tiền bạc bằng Website, bằng “Paying System”, hoặc số điện thoại thông thường nhất là số (408)238-7780, và trong giờ làm việc lúc nào cũng có những người nói tiếng Việt Nam để cho biết tin tức. Còn địa chỉ gửi đến là 1654 Vedette Dr. Suite 180 San Jose CA 95121.
VOA: Xin bác sĩ cho một lời kết luận về Vườn Truyền Thống Việt?
Cái mộng ước của Hội Truyền Thống Việt là xây dựng một cái vườn Việt vĩ đại nhất của người Việt hải ngoại, và muốn xây dựng thành công thì phải có sự góp sức của mọi người. Anh em chúng tôi là những người đứng ra trước để mà liên lạc với thành phố xin phép này nọ mà thôi nhưng mà vấn đề ủng hộ về tài chính và vật lực là từ tất cả các đồng bào. Đã có những sự đóng góp rất là cảm động chẳng hạn có một số đồng bào ở rất xa đã gửi cho những cây phượng, cây tre với hy vọng là được cắm trong vườn Việt này. Cái có những đồng bào đã gởi những món đồ cổ thành ra tôi nghĩ rằng trong tương lai những đóng góp đó sẽ nhiều vô kể.
Nhưng điều quan trọng là mình làm sao tổ chức cho nó có qui củ để có sự tin tưởng. Và trong giai đoạn đầu tiên là trong vòng 3 năm thôi, chúng tôi sẽ cất xong với sự tốn kém chỉ có 2 triệu thôi mà trong đó thành phố San Jose đã cho phân nửa, cho một triệu rồi, nhiệm vụ của mình là làm sao quyên góp được một triệu đồng thôi. Tôi nghĩ điều đó không khó nhưng mà phải đồng tâm đồng sức, và sau khi hoàn tất giai đoạn đầu, cũng như sau khi thấy Vườn Việt được cất xong xuôi và như thế nào rồi thì tôi nghĩ là qua giai đoạn 2 sẽ không khó.
VOA: Xin cám ơn bác sĩ Nguyễn Xuân Ngải, Chủ Tịch Hội Đồng Quản Trị Vườn Truyền Thống Việt, đã dành cho Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ cuộc phỏng vấn hôm nay.
