Cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc và các chuyên gia độc lập nói hôm thứ Năm 21/12 rằng một lò phản ứng mới tại khu phức hợp hạt nhân Yongbyon của Triều Tiên dường như đang hoạt động lần đầu tiên, điều này đồng nghĩa là có thêm một nguồn plutonium tiềm năng cho vũ khí hạt nhân.
Trong nhiều năm, Triều Tiên đã lấy nhiên liệu đã qua sử dụng từ một lò phản ứng hạt nhân công suất 5 megawatt tại Yongbyon để sản xuất ra plutonium cho kho vũ khí hạt nhân của mình, nhưng việc xả nước ấm đặc trưng từ một lò phản ứng nước nhẹ có quy mô lớn hơn cho thấy rằng lò phản ứng này cũng đang được đưa vào hoạt động, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nhận định.
Giám đốc IAEA Rafael Grossi nói trong một tuyên bố: “Việc xả nước ấm là dấu hiệu cho thấy lò phản ứng đã đạt mức tới hạn”, có nghĩa là phản ứng dây chuyền hạt nhân trong lò phản ứng đạt được mức tự duy trì.
IAEA đã không được tiếp cận với Triều Tiên kể từ khi Bình Nhưỡng trục xuất các thanh sát viên của cơ quan này hồi năm 2009. IAEA hiện quan sát Triều Tiên chủ yếu bằng cách sử dụng hình ảnh vệ tinh. Grossi nói rằng khi không tiếp cận được, IAEA không thể xác nhận trạng thái hoạt động của lò phản ứng.
IAEA nói họ quan sát thấy một dòng nước mạnh chảy ra từ hệ thống làm mát của lò phản ứng nước nhẹ kể từ tháng 10, dường như cho thấy lò phản ứng đang được vận hành. Những dấu hiệu gần đây hơn cho thấy đó là nước ấm, Grossi nói.
Ông nói: “LWR (lò nước nhẹ), giống như bất kỳ lò phản ứng hạt nhân nào, có thể sản xuất plutonium trong nhiên liệu chiếu xạ, nó có thể được phân tách ra trong quá trình tái xử lý, vì vậy đây là một điều gây lo ngại”, đồng thời ông nói thêm rằng mức độ tiên tiến của chương trình hạt nhân Triều Tiên là điều “vô cùng đáng tiếc”.
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến vũ khí hạt nhân James Martin (CNS) ở California cũng kết luận rằng lò phản ứng rất có thể đang hoạt động, đồng thời nói thêm rằng nó có thể là "nguồn vật liệu hạt nhân quan trọng" cho chương trình vũ khí hạt nhân, vốn bị cấm theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.
Trong một báo cáo vào tháng 4, Viện Khoa học và An ninh Quốc tế có trụ sở ở thủ đô Washington của Mỹ ước tính lò phản ứng nước nhẹ “có thể góp phần tăng mạnh lượng plutonium với tốc độ ước tính khoảng 20 kg plutonium mỗi năm, lớn hơn gấp 4 đến 5 lần so với lò phản ứng hạt nhân nhỏ nằm kế bên".
Nghiên cứu đó kết luận rằng Triều Tiên có thể có từ 31 đến 96 đầu đạn hạt nhân, tùy thuộc vào loại đầu đạn được chế tạo và loại nhiên liệu nào được sử dụng.
Tin tức về hoạt động của lò phản ứng xuất hiện vào thời điểm lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong Un mới đây nói rằng một cuộc thử tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) trong tuần này cho thấy đất nước của ông sẽ không ngần ngại tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân nếu kẻ địch gây hấn bằng vũ khí chiến lược.
Diễn đàn