Sau cuộc tranh luận lần thứ hai giữa những ứng cử viên tổng thống Đảng Cộng hòa vào hôm thứ Tư, có một điều dường như rõ ràng - cuộc khẩu chiến kéo dài và nhiều tranh cãi diễn ra tại Thư viện Tổng thống Ronald Reagan đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc đua năm 2016 giành đề cử của đảng.
Trước hết, những đối thủ của Donald Trump không còn e ngại công kích tỉ phú này. Thêm nữa, những luận điểm chung chung và những phát biểu khoe khoang của ông Trump dường như có thể đang mất dần tác dụng và bắt đầu hạn chế sự ủng hộ dành cho ông ta.
Vấn đề của ông Trump dường như tệ hơn sau cuộc tranh luận. Trong một cuộc tập hợp ở bang New Hampshire hôm thứ Năm, ông Trump đã không chỉnh một người đàn ông đặt câu hỏi với tiền đề cho rằng Tổng thống Barack Obama là người Hồi giáo và không phải là công dân Mỹ. Ông Trump, người mà một vài năm trước là nhân vật khởi xướng phong trào đặt nghi vấn về nơi sinh và tôn giáo của ông Obama, đã không phản bác tuyên bố của người hỏi và nói thêm, "Chúng tôi sẽ xem xét vấn đề đó và rất nhiều thứ khác."
Việc ông Trump không chỉ ra cái sai của người đặt câu hỏi đã khiến ứng cử viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton và phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Josh Earnest lên án.
Đối thủ không còn sợ
Trong cuộc tranh luận ở California, ông Trump vẫn cho thấy phong cách quen thuộc của ông ta – công kích ngoại hình của Thượng nghị sĩ bang Kentucky Rand Paul và từ chối xin lỗi người vợ gốc Mexico của ông Jeb Bush về những phát biểu cho rằng bà ảnh hưởng quan điểm về nhập cư của chồng.
Tuy nhiên, không giống như cuộc tranh luận đầu tiên, những đối thủ của ông Trump đã mạnh mẽ đáp trả. Thống đốc bang Wisconsin Scott Walker nói nước Mỹ đã không cần "một người học việc" trong Tòa Bạch Ốc, ý nhắc tới chương trình truyền hình thực tế The Apprentice (Người học việc) do ông Trump dẫn chương trình. Không may cho ông Walker, đó là một trong số những khoảnh khắc nổi bật ít ỏi của ông trong cuộc tranh luận.
Thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio, người nhận được nhiều lời khen cho phần thể hiện trong cuộc tranh luận của mình, gợi ý rằng ông Trump chưa sẵn sàng trở thành tổng tư lệnh của đất nước. Và trong khi những ứng cử viên khác dành nhiều thời gian mải mê tranh luận chi tiết về chính sách đối ngoại, ông Trump đứng yên hoặc chỉ đưa ra những nhận định chung chung mờ nhạt như lúc ông nói ông có thể tìm cách làm việc với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Sau cuộc tranh luận đầu tiên ở thành phố Cleveland vào tháng trước, ông Donald Trump vượt lên hết tất cả những ứng cử viên Đảng Cộng hòa còn lại, và điều này được phản ánh trong cả những cuộc thăm dò toàn quốc và ở những bang trọng yếu. Tuy nhiên sau phần thể hiện trong cuộc tranh luận lần hai, có một ấn tượng ngày càng lớn là các đối thủ giờ đã kéo "The Donald" trở về Trái đất và vào thực tế cuộc tranh đua ồn ào, lộn xộn của phe Cộng hòa.
Carly vươn lên
Một điều đáng chú ý khác từ cuộc tranh luận lần hai là sự trỗi dậy liên tục của cựu giám đốc doanh nghiệp Carly Fiorina. Các nhà phân tích chính trị đều tán đồng bà Fiorina là người chiến thắng trong cuộc tranh luận ở California, mở ra tiềm năng vươn lên trong các cuộc thăm dò và là mối đe dọa ngày càng lớn cho cả ông Trump và Bác sĩ Ben Carson trở thành nhân vật ngoài chính giới được ủng hộ nhiều nhất cho đề cử của Đảng Cộng hòa.
Một cuộc thăm dò mới của Morning Consult, một ấn phẩm kinh doanh ở Washington, cho thấy 29% số người được hỏi nghĩ rằng bà Fiorina thắng trong cuộc tranh luận, kế đến là 24% ủng hộ ông Trump. Cuộc thăm dò cũng cho thấy ông Trump tiếp tục dẫn đầu những ứng cử viên Đảng Cộng hòa với 36%, tiếp theo là ông Carson ở mức 12% và bà Fiorina leo lên vị trí thứ ba với 10%.
Bà Fiorina tỏ ra sắc sảo khi lên tiếng hối thúc Quốc hội do Đảng Cộng hòa nắm giữ rút ngân quỹ dành cho Planned Parenthood, một tổ chức chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ, sau vụ những video quay lén gây nhiều tranh cãi cho thấy những cuộc thảo luận về việc nghiên cứu mô bào thai khiến nhiều người bảo thủ phẫn nộ, thậm chí cả một số người theo Đảng Dân chủ. Bà Fiorina có lẽ là người đáp trả “cay” nhất những phát biểu của ông Trump suốt buổi tối tranh luận, nói rằng mỗi một người phụ nữ ở Mỹ đều "nghe rất rõ" điều mà ông Trump đã nói khi ông ta buông lời xúc phạm bà trong một cuộc phỏng vấn trên tạp chí và sau đó gỡ gạc bằng cách nói rằng ông ta phê bình "tính cách" chứ không phải ngoại hình của bà. Ông Trump vội vàng dịu giọng, "Bà ấy có một khuôn mặt đẹp và bà ấy là một người phụ nữ đẹp" trong khi bà Fiorina lạnh lùng nhìn thẳng.
Rubio, Christie tìm cách vượt lên
Ngoài bà Fiorina, Thượng nghị sĩ Marco Rubio của bang Florida cũng được giới bình luận chính trị đánh giá cao với những câu trả lời rành rọt về những vấn đề chính sách đối ngoại. Thống đốc bang New Jersey Chris Christie cũng nổi lên trong các cuộc tranh luận với một số phát biểu sắc sảo, trong đó có lời công kích cả ông Trump và bà Fiorina trong khi họ tranh luận về sự nghiệp kinh doanh của mình. Ông Christie nói hầu hết cử tri quan tâm tới hoàn cảnh kinh tế của bản thân hơn là việc ông Trump hay bà Fiorina ai giành được nhiều thành công hơn trong hoạt động kinh doanh của họ. "Tôi phải nói sự thật," ông Christie xen ngang, "họ (cử tri) chẳng màng tới sự nghiệp của quý vị đâu."
Các cuộc tranh luận tiếp theo của Đảng Cộng hòa sẽ diễn ra vào ngày 28 tháng 10, và từ giờ đến đó các ứng cử viên sẽ phải phát huy khả năng dựa trên phần tranh luận của mình trước khi giáp mặt trên truyền hình lần tới. Trong khi đó, người ta có thể trông chờ nhiều hơn từ những cuộc đối đáp qua lại giữa ông Trump và ông Bush, từ bà Fiorina đang cố gắng để xây dựng hình ảnh của mình trên toàn quốc, và nhiều hơn nữa từ những ứng cử viên khác như Rand Paul, Ted Cruz, Mike Huckabee và John Kasich, những người vẫn đang nỗ lực để không bị “chìm” trong những tháng đầu của một chiến dịch tranh cử bị Donald Trump áp đảo.
Thấy gì từ cuộc tranh luận lần 2 của những ứng cử viên Cộng hòa?
