Chính phủ Ethiopia đã đề cử bác sĩ Catherine Hamlin, 90 tuổi, làm ứng viên cho giải Nobel Hòa bình năm 2014. Từ Addis Ababa, nơi vị bác sĩ này đã điều hành một chẩn y viện trong 40 năm, thông tín viên VOA Marthe van der Wolf ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật.
Tại một khu nhà đẹp đẽ kín đáo ở thủ đô Addis Ababa của Ethiopia, ta có thể thấy Bệnh viện Fistula của Addis Ababa. Fistula là một chỗ nối bất thường giữa một cơ quan, mạch máu hay đường ruột với một phần khác trong cơ thể. Bệnh viện này được thành lập năm 1974 bởi bác sĩ người Úc Catherine Hamlin và người chồng đã quá cố.
Khác với nhiều bệnh viện khác, bệnh viện này không quá đông người bệnh và cơ sở được bảo trì rất tốt. Có tổng cộng 147 giường bệnh. Tại một trong những phòng này có bà Rahima 35 tuổi, từ Arsi, một vùng phía tây nam Ethiopia. Bà đã hạ sinh một em bé cách đây 3 tháng, nhưng bị biến chứng đưa đến tình trạng phải mang ống thông.
Bà Rahima nói vì các vấn đề lúc lâm bồn, bà bị chứng nước tiểu rò rỉ. Lúc đầu không nhiều lắm, nhưng bà xấu hổ và cố che giấu bằng cách ở nhà nhiều tuần lễ. Bà nói khi lượng rò rỉ gia tăng bà đến bệnh viện ở địa phương và được đề nghị đi chữa trị ở Addis Ababa.
Bà Rahima không phải là bệnh nhân duy nhất mắc chứng rò rỉ này. Vì không tiếp cận được với các cơ sở y tế, cứ 1 trong 16 phụ nữ ở Châu Phi bị chứng fistula và các nguy cơ nghiêm trọng khác trong khi mang thai hoặc lúc sinh nở, nhất là những người sống ở nông thôn. Nguyên do gây chứng fistula là tình trạng lâm bồn kéo dài hay bị trở ngại. Nó khiến phụ nữ không nín tiểu tiện được hoặc không kiểm soát được bọng đái. Nước tiểu có thể tràn ra vì tình trạng này; nhiều phụ nữ bị cô lập hoặc bị cộng đồng khinh miệt.
Bác sĩ người Úc Catherine Hamlin và chồng đến Ethiopia năm 1959 để huấn luyện các bà mụ. Họ phải đối mặt với vấn đề fistula và nhận thấy tình trạng thiếu hiểu biết và chữa trị cho chấn thương này. Hai vợ chồng bà Hamlin đã phát triển và cải tiến các kỹ thuật điều trị để giúp phụ nữ Ethiopia. Công trình của họ nay đã đưa tới việc được đề cử nhận giải Nobel Hòa bình năm nay.
Theo giám đốc bệnh viện Martin Andrews, tính cách khiêm nhường của bác sĩ Hamlin khiến bà không muốn được chú ý đến cá nhân mình. Ông Andrews nói bà rất hân hoan trước việc được thừa nhận và hy vọng việc đề cử này sẽ gây ra được thêm nhận thức.
Ông Andrews cho biết: “Mối quan ngại lớn nhất của bà là tình trạng thiếu các chuyên gia y tế ở vùng nông thôn Ethiopia. Và bất cứ điều gì nâng cao được nhận thức trước vấn đề đó và tìm cách đem lại một giải pháp cho vấn đề là điều thực sự có ích.”
Ngoài việc thành lập 5 chẩn y viện fistula ở Ethiopia, hai vợ chồng bác sĩ Hamlin đã chữa trị cho trên 40.000 phụ nữ và đào tạo nhiều y tá.
Y tá Tenadew Bekele được chọn từ trường y tá để làm việc tại bệnh viện fistula và đã làm việc ở đó được 26 năm. Bà nói bác sĩ Hamlin là một bậc thầy vĩ đại và là sư mẫu của bà.
Y tá Bekele nói: “Bất cứ ai đều có thể học hỏi bà ấy chỉ qua việc quan sát, theo bà, qua những gì bà làm. Sinh hoạt của bà diễn đạt những gì muốn bảo những người khác nên làm cho người khác. Đó là cách bà ấy giảng dạy.”
Tuy fistula đã bị xoá trong thế giới công nghiệp hóa từ thập niên 1920, nhiều nước đang phát triển vẫn còn hàng ngàn phụ nữ phải chịu đựng chứng bệnh này. Cách thức bà Hamlin chữa trị fistula nay được thực hành ở khắp thế giới đang phát triển. Mỗi năm bệnh viện đưa các bác sĩ từ thế giới phát triển đến Ethiopia để dạy cho họ cách chữa trị fistula.
Tổn phí phần lớn được tài trợ qua các đóng góp của tư nhân. Nhưng bệnh viện điều trị miễn phí cho người bệnh. Bệnh nhân Amarech 30 tuổi nói bà rất hài lòng về sự chăm sóc bà nhận được ở bệnh viện.
Bà nói nếu không có bệnh viện này ở đây, thì bà chỉ có nước ở nhà chờ chết.
Người đoạt giải Nobel Hoà bình sẽ được loan báo vào thứ Sáu tuần này.
