Tòa án do Liên hiệp quốc hậu thuẫn xét xử tội ác chiến tranh ở Kampuchea vừa ra phán quyết cho rằng người từng đứng đầu công tác tra tấn của Khmer Đỏ đã bị quân đội câu lưu bất hợp pháp và sẽ được đền bù cho khoảng thời gian bị giam giữ. Phán quyết này có nghĩa là viên chức duy nhất của Khmer Đỏ bị đưa ra tòa sẽ không phải lãnh án tù chung thân. Từ Phnom Penh, thông tín viên Daniel Schearf của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Tòa án xét xử tội ác chiến tranh ở Kampuchea nói rằng quân đội đã vi phạm quyền của ông Kang Guek Eav khi họ câu lưu sau khi bắt ông năm 1999.
Được biết với biệt danh 'đồng chí Duch', người từng làm Giám đốc Nhà giam S-21 khét tiếng của Khmer Đỏ, đã bị giam trong 8 năm trước khi được giao nộp cho tòa án do Liên hiệp quốc hỗ trợ.
Duch đã bị bắt và đang được xét xử về các cáo trạng tội ác chiến tranh, tội ác chống nhân loại, sát nhân và tra tấn.
Bị cáo này có thể lãnh án tù chung thân nếu bị tòa xét là có tội. Tuy nhiên, giờ đây thời gian mà ông bị giam sẽ được khấu trừ từ bản án mà ông sẽ được tuyên.
Theo ông Lars Olsen, viên chức đặc trách truyền thông của tòa án này nói rằng án tù của bị cáo sẽ được giảm ít nhất là 10 năm, tùy theo vấn đề là thời gian của vụ xử kéo dài bao lâu.
Ông Olsen cho biết: "Ông ấy cũng sẽ được quyền hưởng các biện pháp đền bù khác. Trong quyết định đưa ra hôm nay tòa án cho biết là những biện pháp đó sẽ được xác định khi nào tới lúc xem xét đến vấn đề tuyên án. Theo thường lệ thì bản án của ông ấy sẽ được trừ đi thời gian mà ông đã bị giam vì sự giam giữ đó là bất hợp pháp."
Ông Olsen nói thêm rằng vụ bắt giữ ông Duch là hợp pháp nhưng việc giam giữ ông ấy từ năm 1999 tới năm 2007 là bất hợp pháp dựa theo luật pháp Kampuchea, trong đó có qui định là thời gian tạm giam tối đa là 3 năm.
Toán luật sư biện hộ của ông Duch đã yêu cầu tòa án thả thân chủ của họ, nhưng yêu cầu này đã bị bác.
Bị cáo Duch là cựu thủ lãnh duy nhất của Khmer Đỏ đã bị đưa ra tòa về những tội ác đã phạm trong thời gian cai trị tàn bạo ở Kampuchea. Ông cũng là người duy nhất thừa nhận là chịu trách nhiệm đối với những hành vi tàn ác đó, mặc dù ông nói rằng ông không hề đích thân giết chết người nào.
Dưới sự giám sát của Duch, hơn 12,000 tù nhân ở nhà tù S-21 đã bị tố cáo là 'kẻ thù của chế độ Cộng Sản Khmer Đỏ' và sau đó họ đã bị tra tấn và xử tử.
Bốn cựu thủ lãnh khác của Khmer Đỏ sẽ được mang ra xét xử vào năm 2010 hoặc 2011.
Khoảng 2 triệu người ở Kampuchea đã thiệt mạng vì bị buộc làm việc quá sức, bị đói khát, và bị giết hại bởi Khmer Đỏ trong những năm cuối của thập niên 1970.
