Chính phủ Australia đã bãi bỏ lệnh cấm bán uranium cho Ấn Độ. Lâu nay Australia vẫn từ chối bán nhiên liệu hạt nhân cho các quốc gia chưa ký kết Hiệp ước cấm phổ biến hạt nhân. Tuy nhiên, bộ trưởng ngoại giao Alexandrer Downer đã thuyết phục các đồng nghiệp trong nội các của ông rằng thỏa hiệp bán uranium cho Ấn Độ có lợi cho Australia. Từ Sydney, phái viên Phil Mercer của đài chúng tôi gửi về bài tường trình chi tiết:
Quyết định bán uranium cho Ấn Độ được ủy ban an ninh quốc gia loan báo tại thủ đô Canberra.
Australia cảm thấy giờ đây họ có thể bán uranium cho Ấn Độ sau khi nước này và Hoa Kỳ đạt được một thỏa hiệp quan trọng hồi tháng rồi.
Thỏa hiệp vừa kể cho phép Ấn Độ mua các công nghệ và nhiên liệu hạt nhân dân dụng của Hoa Kỳ trong khi vẫn được quyền thủ đắc vũ khí hạt nhân. Thỏa hiệp này khiến Ấn Độ trở thành một ngoại lệ đối với Hiệp ước cấm phổ biến hạt nhân, hay còn gọi là hiệp ước NPT.
Trước đây Australia chỉ bán uranium cho quốc gia nào đã ký vào hiệp ươc NPT mà thôi.
Chiếu theo thỏa hiệp được đề nghị, các thanh sát viên hạt nhân của Australia sẽ được phép kiểm tra để biết rằng chất uranium chỉ được Ấn Độ dùng vào các mục tiêu hòa bình và không được chuyển sang sử dụng trong chương trình vũ khí hạt nhân của họ.
Bộ trưởng ngoại giao Alexander Downer của Australia nói rằng việc xuất khẩu uranium sang Ấn Độ cũng có thể được Cơ quan nguyên tử năng quốc tế theo dõi chặt chẽ:
"Trước tiên chúng tôi sẽ thương thảo với Ấn Độ về một thỏa hiệp bảo đảm an toàn hạt nhân, và dựa theo thỏa hiệp đó, bất cứ số uranium nào được xuất khẩu qua Ấn Độ đều tùy thuộc vào việc giám sát của Cơ quan nguyên tử năng quốc tế và ngay cả các nhà máy hạt nhân sử dụng số uranium đó cũng phải chịu sự giám sát của cơ quan quốc tế này."
Ngoại trưởng Downer cho biết ông không nghĩ là việc bán uranium cho Ấn Độ sẽ tạo ra tình trạng căng thẳng giữa Ấn Độ và nước láng giềng Pakistan.
Australia lập luận rằng chương trình hạt nhân dân dụng của Ấn Độ được đặt dưới sự giám sát của LHQ là một việc hữu ích cho nỗ lực duy trì hòa bình ở tiểu lục địa Ấn Độ.
Australia có trữ lượng uranium lớn nhất thế giới và bị áp lực phải bán uranium cho Ấn Độ từ năm ngoái, khi họ đồng ý cung cấp loại vật liệu hạt nhân này cho Trung Quốc - nước đã ký vào hiệp ước cấm phổ biến hạt nhân.
Cả Trung Quốc và Ấn Độ đều có vũ khí hạt nhân và nói rằng họ chỉ dùng uranium mua của Australia vào các mục tiêu hòa bình. Đó là dùng cho các nhà máy điện hạt nhân để đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao do nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng của hai nước.
Tuy nhiên một số các nhà phân tích quốc phòng nói rằng quyết định của Australia có thể có ảnh hưởng gây bất ổn.
Toàn bộ kế hoạch xuất khẩu uranium qua Ấn Độ sẽ bị hủy bỏ nếu đảng Lao động đối lập của Australia giành được thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử năm nay.
Đảng Lao động, hiện đang dẫn đầu khá xa trong các cuộc thăm dò ý kiến - cho biết: không thể nào bảo đảm một cách chắc chắn là New Delhi không dùng uranium mà họ mua của Australia vào các mục tiêu quân sự.
