Hồi đầu tuần này, nhiều người Trung Quốc đã cảm thấy rất phấn khởi trước việc một viên chức cao cấp đã bị cách chức vì cáo giác tham nhũng vì cho rằng đây là bằng chứng cho thấy quyết tâm chống tham nhũng của giới lãnh đạo Bắc Kinh. Tuy nhiên, cũng có nhiều người cho rằng việc ông Trần Lương Vũ, Ủy viên bộ chính trị và là bí thư thành ủy Thượng Hải, bị rớt đài chỉ là một phần trong nỗ lực của chủ tịch Hồ Cẩm Đào nhằm củng cố quyền hành trước khi đại hội Đảng diễn ra vào năm tới.
Thứ năm vừa qua, Quốc vụ viện của chính phủ Trung Quốc đã ra lệnh tiến hành những cuộc điều tra cấp cao về những thương vụ địa ốc ở 12 tỉnh và thành phố trên cả nước, trong lúc chính quyền thành phố Thượng Hải lên tiếng hối thúc dân chúng ra sức duy trì ổn định sau khi viên bí thư thành ủy ở đây bị cách chức vì dính líu tới một vụ tham nhũng qui mô lớn. Theo tin của Tân hoa xã, các toán nhân viên điều tra của Bộ Xây dựng vừa bắt đầu thực hiện những vụ điều tra ở Thượng Hải cùng với 11 tỉnh và thành phố khác trong khuôn khổ của chiến dịch bài trừ nạn kinh doanh nhà đất trái phép. dẫn
Ông Trần Lương Vũ, Ủy viên bộ chính trị, Bí thư thành ủy Thượng Hải, đã bị cách chức hôm thứ hai vì cáo giác tham ô và dùng các khoản tiền trong quĩ an sinh xã hội để đầu tư vào những dự án kinh doanh nhà đất và các hoạt động đầu cơ khác. Nhân vật được xem là đại diện của “Bang Thượng Hải” do cựu chủ tịch Giang Trạch Dân cầm đầu này cũng bị tố cáo là đã giúp đỡ cho những thương gia làm ăn phi pháp, bao che cho các quan chức tham ô, và lợi dụng chức vụ để mưu lợi cho cá nhân và gia đình.
Phát biểu hôm thứ ba vừa qua ở Bắc Kinh, ông Can Dĩ Thắng, Tổng thư ký ủy ban kiểm tra kỷ luật trung ương của đảng Cộng sản Trung Quốc, cho biết: sau khi hoàn tất cuộc điều tra giới hữu trách sẽ xử lý nghiêm minh. Ông Can cũng cho biết rằng: trong năm vừa qua có hơn 11 ngàn cán bộ, đảng viên bị kỷ luật vì tham ô và nhận hối lộ, trong đó có hơn 7,200 người bị giao cho cơ quan tư pháp xử lý. Oâng nói thêm như sau:
Một khi cuộc điều tra được mở rộng, có thểø còn có nhiều người khác dính líu tới vụ án này. Nhưng bất kể những người đó là ai thì chúng tôi cũng sẽ thẳng tay trừng trị. Đối với những phần tử thối nát chúng tôi nhất quyết trừng trị nghiêm khắc theo pháp luật. Còn đối với những đồng chí phạm phải lỗi lầm, chúng tôi ra sẽ tận lực giáo dục để giúp cho họ sửa sai.
Ông Trần Lương Vũ là Ủy viên bộ chính trị thứ nhì bị cách chức vì cáo giác tham nhũng kể từ năm 1995, khi bí thư thành ủy Bắc Kinh lúc đó là ông Trần Hy Đồng bị khai trừ khỏi đảng và bị tuyên án 16 năm tù. Nhiều người Trung Quốc, đặc biệt là dân chúng ở Thượng Hải, đã tỏ ý tán thưởng thái độ cương quyết của giới lãnh đạo ở Bắc Kinh trong nỗ lực bài trừ tệ nạn tham ô trong chính quyền, thậm chí có người còn đốt pháo ăn mừng sau khi được tin ông Trần Lương Vũ bị rớt đài.
Ông Lâm Mục là người từng giữ chức cố vấn về lý luận cải cách cho cố thủ tướng Hồ Diệu Bang. Ông cho biết sự thẳng tay trừng trị tham quan Trần Lương Vũ đã khiến cho nhiều người cảm thấy phấn chấn.
Có lẽ không chỉ dân chúng ở Thượng Hải mới ủng hộ hành động này mà mọi người trên cả nước đều ủng hộ. Cả nước ai cũng biết là Thượng Hải có vấn đề rất lớn và rất khó giải quyết. Thủ tướng Chu Dung Cơ trước đây cũng đã ra sức nhưng giải quyết không xong. Giờ đây, mọi người đều vui mừng khi thấy có được bước đầu tiên như vậy. Đồng thời, chúng tôi cũng chờ xem chủ tịch Hồ Cẩm Đào và thủ tướng Oân Gia Bảo có thể phanh phui những vụ án tham ô lớn hơn hay không, có trừng trị những phần tử thối nát cấp cao hơn hay không.
Giáo sư Lang Hàm Bình của đại học Trung Văn ở Hồng kông trước đây từng chủ trì một tiết mục về kinh tế tài chánh trên truyền hình Trung Quốc. Tiết mục này đã bị giới hữu trách Trung Quốc đột ngột hủy bỏ hồi đầu năm nay sau khi ông tường thuật những tin tức về những hành vi tham ô của các viên chức chính quyền Thượng Hải. Trong cuộc phỏng vấn mới đây dành cho đài VOA, giáo sư Lang nói rằng vụ án Trần Lương Vũ cho thấy sự tiến bộ của ngành Tư pháp Trung Quốc. Oâng nói thêm như sau:
Giới hữu trách cần phải tiến hành những cuộc điều tra cặn kẽ đối với hoạt động của những người đứng đầu các chính quyền tỉnh và thành phố. Lý do là vì có rất nhiều hành vi phạm pháp có liên quan mật thiết với giới lãnh đạo địa phương. Bí thư tỉnh ủy và bí thư thành ủy là người đứng đầu chính quyền địa phương về cả ba mặt đảng, chính phủ và quân đội cho nên họ phải chịu trách nhiệm liên đới. Tôi nghĩ rằng đã tới lúc cần dựa trên mô thức xử lý vụ án Trần Lương Vũ để phát động một cuộc điều tra tham nhũng trên cả nước.
Nhiều nhà quan sát cho rằng vụ án Trần Lương Vũ thật ra là một cuộc tranh giành quyền lực trong nội bộ đảng Cộng sản Trung Quốc và phản ánh một thực tế là quyền hành của chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã trở nên vững chắc hơn sau khi tiếp nhận chức vụ Tổng bí thư đảng từ tay ông Giang Trạch Dân vào cuối năm 2002. Theo các nhà phân tích, ông Hồ Cẩm Đào muốn nhân vụ án Trần Lương Vũ để triệt hạ vây cánh của ông Giang Trạch Dân và chuẩn bị cho việc bố trí nhân sự trong kỳ Đại hội Đảng diễn ra vào năm tới.
Giáo sư Tất Kiến Hải của Đại học Quốc gia Singapore cũng tán đồng nhận định vừa kể. Ông cho biết thêm rằng: trong thời gian gần đây, chính phủ ở Bắc Kinh đã tỏ ra lo lắng trước nguy cơ xảy ra hỗn loạn trong thị trường chứng khoán và thị trường nhà đất, nhưng các biện pháp điều chỉnh kinh tế vĩ mô của họ gặp phải sự chống đối của phe Thượng Hải. Và đây chính là một trong 3 lý do khiến ông Trần Lương Vũ bị hạ bệ.
Tôi nghĩ rằng hành động của ông Hồ Cẩm Đào là một viên đá ném 3 con chim. Hành động này chính là lời cảnh cáo cho chư hầu bốn phương, cho lãnh đạo các tỉnh, biết rằng họ phải tuân theo sự chỉ huy của trung ương, phải tôn trọng quyền hành của chính phủ trung ương. Số phận của ông Trần Lương Vũ là tấm gương cho những kẻ không phục tùng mệnh lệnh của trung ương.
Trong khi đó, cũng có một số người ở Trung Quốc cảm thấy bi quan trước tình trạng thối nát trong chính quyền và tỏ ý thờ ơ trước những tin tức về các vụ án tham nhũng bị phanh phui. Một thính giả họ Trần ở tỉnh Thiểm Tây cho biết như sau:
Vụ án Trần Lương Vũ cho thấy rằng nạn tham nhũng trong xã hội Trung Quốc ngày nay đã tới mức không còn cứu chữa được nữa và không còn ai cảm thấy ngạc nhiên. Nhà đương cuộc Trung Quốc không ngớt hô hào chống tham nhũng, nhưng càng hô hào bao nhiêu thì tham nhũng càng nhiều bấy nhiêu. Họ chỉ lường gạt dân chúng mà thôi, chứ chế độ độc tài độc đảng thì chỉ có chết đi mới hết thối nát.
